Trabzon
“Uzun Çarşı’da yürüyüp Trabzon’un çarşısı hakkında fikir edinelim” dedik. Dükkânlara girdik çıktık. Yoldan geçenle, boyacı ve öğrencilerle sohbet ettik. Salı günü öğlen... Çarşı canlı mı canlı...
Ekonomide yavaşlama, sınır ötesi çatışmalar, içeride terör belası, evet-hayır tartışmasından sözediyoruz. Anadolu’da ekonomi, bütün bunlara ve belli sorunlara rağmen, canlılığını koruyor.
Esnaf durgunluktan, gençler işsizlikten, insanlar pahalılıktan yakınıyor ama sokaklarda aç ve çıplak dolanan yok. Alışveriş eskisi kadar canlı değil, üretim artmıyor, kapanan işyerleri var ama ekonominin “çöktüğü” söylenemez. Çarklar yavaş olsa da dönüyor.
Çarklar dönüyor
Son aylarda Bursa, Aydın, Konya, Kütahya, Çanakkale, Gaziantep, Hatay. Mersin, Denizli, Adana, Giresun’a gittim.Bu şehirlerdeki işadamlarının, esnafın, sokaktaki insanların farklı sorunları var. Ne var ki, hayat devam ediyor. Alışverişe gücü olan alışverişini sürdürüyor.
Her şeye rağmen, çarklar durmadı. Tehlike çarkların durmasında, insanların evlerine kapanmasında, üretimdeki yavaşlamanın duraklamaya, gerilemeye dönüşmesinde.
“Herkes hayatından memnun” diye bir şey yok. Ama, “Anadolu’da her şey kötüye gidiyor, ölmüş bitmiş” demeye imkân yok.
Turizm öne çıkıyor
(1) Trabzon’da sanayi yok. (2) Ekonomiyi fındık parasıyla, gurbetçi parası döndürüyor. (3) Yeni ümit, turizmin canlanması. Arapların konut satın alması (4) 500 Arap konut alınca, fiyatlar tırmanışa geçmiş. Dağda taşta yeni konutlar yapılıyor. Konut stoku büyümüş.
Çayın yüzde 29’u, fındığın yüzde 15’i Trabzon’da üretiliyor. Trabzon, Karadeniz’in ticaret ve ihracat merkezi.
Hayvancılık ve hayvan ürünleri üretiminde büyük gerileme var. ‘Vakfıkebir tereyağı’ satın almak için kadınlar pazarına gidecektim “Hocam, Trabzon yöresinde süt kalmadı. Vakfıkebir tereyağı başka bölgelerde üretiliyor, Vakfıkebir tereyağı olarak Trabzon’da satılıyor” dediler.
Balıkçıda çiftlik levreğinin kilosu 25 lira, istavrit 20, hamsi 20 liraya satılıyordu. “Evladım, Trabzon’da 20 TL’ye hamsi olur mu? İstanbul’da bile 15 TL” deyince, balıkçı, “Hocam gelmiyor ki” dedi. “İstanbul’dan mı gelmiyor?” dedim. “Hayır, denizden gelmiyor” dedi.
Allah Trabzon’a nefis bir deniz vermiş ama denizi değerlendiremiyoruz. “Hamsi de denizden çıkarak kendiliğinden gelmeyecek. Birileri yakalayıp getirecek.”
Son söz: Trabzon nefis bir Karadeniz şehri. İnsanları dost canlısı. Her mevsim, gezilecek, görülecek, farklı bir şehir. Çok güzel oteller açılmış. Gezmenizi tavsiye ederim.
