İstanbul Devlet Opera ve Balesi sanatçıları Kadıköy’de, Süreyya’da Çaykovski’nin “Uyuyan Güzel” balesini sahneliyor. Önümüzdeki günlerde 3 temsil daha var.
Sanatçılar çok, hem de çok başarılı. Rus bestecisi Çaykovski’nin (1840-1893), müziğini duymasa da ismini duymayan az kişi vardır. İşte bu besteci, 1880’de Çarlık Tiyatrosu müdürü Vsevolozhski’den bir mektup alır. Çocuk masallarıyla ünlü Fransız şair ve yazar Charles Perrault’nun bir peri masalına bale müziği hazırlamasını ister. Koreografiyi, Fransız dansçı Marius Petipa yapacaktır. İşte bu sipariş sonucu hazırlanan “Uyuyan Güzel” balesi, ilk kez 1890 yılında St. Petersburg’da sahnelenir.
Balenin konusu basit. Kötü kalpli peri, yeni doğan prensesin vaftiz törenine davetsiz olarak katılır. Davet edilmediği için Prenses’i lanetler. Prenses, 16’ncı yaş gününde parmağına iğne batacak ve ölecektir. Ancak Leylak perisi laneti hafifletir. Prenses, parmağına iğne battıktan sonra yüz yıl uyur ve bir prensin öpücüğüyle hayata döner.
Bir bale nasıl sahneleniyor, önce onu anlatmaya çalışayım. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’ne bağlı İstanbul Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü ismini taşıyan kocaman bir sanat topluluğu var. Topluluğun Müdürü Suat Arıkan.
Devlet olmadan olmaz
İdare bölümünde 50, sanat ve teknik bölümünde 147 görevli var. Opera ve bale orkestrasının müzisyen kadrosu 90 sanatçıdan oluşuyor. Bale bölümünde 64 görevli, 143 bale sanatçısı bulunuyor.
Opera ve bale gibi gösterilerin arkasında kaç kişinin emeği olduğu bilinsin diye yazıyorum. Her ülkede bu tür sanat olaylarının devlet desteği olmadan sürdürülemeyeceği bilinsin.
İstanbul dışında, Ankara, İzmir, Mersin, Antalya ve Samsun’da da Devlet Opera ve Balesi Müdürlükleri, kendi sanatçı kadrolarıyla opera ve bale eserlerini sahneliyor.
Dönemin Uyuyan Güzel’inde, şef Roberto Gianola yönetiminde orkestra çok başarılıydı. Müzik canlı ve heyecanlıydı. Küçük sahneyi Ayşem Savaşkurt iyi kullanmıştı. Dekor, kostüm ve ışık düzgündü. Prenses’te Gizem Tuncay, Leylak Perisi’nde Julia Hartmann, Kötü Kalpli Peri’de Nuri Arkan, Prens’te Erhan güzel başarılı oyun çıkardılar. Bütünüyle dans sanatçıları uyumlu, başarılı oyunlarıyla alkış aldı.
Gelelim Süreyya Sahnesi’ne... Koskoca İstanbul’da, Boğaz’ın altına 3 geçit, üzerine 3 geçit, ucuna dünyanın en büyük havaalanını, yerin altına tüneller, metrolar yaparken, bir opera binası yapamamamız, bizim ayıbımız.
Opera ve bale için kullanılabilen tek sahnemiz Süreyya Paşa’nın 1924 yılında yaptırdığı Süreyya Sineması sahnesi. Paşa’nın ölümüyle kültür hizmetlerinde kullanılmak şartıyla Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışlanan binanın fuayesi, Paris’in Şanzelize (Champs-Elysées) Tiyatrosu’nun fuayesinden, iç bölümleri Alman tiyatrolarından örnek alındı.
Belediyenin çabasıyla...
Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk binayı 49 yıllığına kiraladı. Mimar Ersen Gürsel ile, İzmir’deki Elhamra Sineması’nın İzmir Operası’na dönüştürülmesinde önemli rol oynayan Dr. Murat Katoğlu’nun öncülüğü ve desteğiyle bina opera binasına dönüştürüldü. Sahne donanımı, aydınlatma, ışık sistemi ve ses düzeni yapıldı. Tavan freskleri, duvarlardaki pano resimler onarıldı.
Kadıköy’ün şimdiki Belediye Başkanı Aykut Nuhoğlu bu tarihi mekâna sahip çıktı. Süreyya Operası on yıldır Opera, Bale ve klasik müzik konserlerinin düzenlenmesine desteğini sürdürüyor.
On yıl boyunca Devlet Opera ve Balesi’nin İstanbul Kadrosu, opera ve bale temsillerini sergiledi. Her pazartesi oda müziği konserleri yapıldı, toplam 365 konser düzenlendi. Devlet Opera ve Balesi 1199 gösteri sahneledi. Bazı operaların Türkiye’deki ilk sahnelenişi bu binada oldu. Belediye, Türkiye’nin önde gelen virtüözleri ile dünyaca ünlü solistleri Süreyya Sahnesi’nde buluşturdu.
