Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 15.11.2017’de yayımladığı Ulusal Enerji Denge Tablosu’na göre, ülkemizde yıllık enerji arzı 136 milyon TEP (bin ton eşdeğer petrol). Toplam arzın yaklaşık % 40’ını petrol, % 30’unu doğal gaz, % 28’ini kömür oluşturuyor.
Yılda 42-43 milyon ton ham petrol ve petrol ürünü ithalatımız var. İthalatın 29 milyon tona yakını ham petrol, 12.6 milyon tonu motorin.
Ham petrol şimdilik sadece TÜPRAŞ rafinerilerinde işleniyor.
Azerbaycan Devlet petrol şirketi SOCAR’ın Aliağa’da yaptığı rafineri yatırımı 6 milyar dolar harcama ile üretime başlayacak.
Unutmayalım, rafineriler petrol ürünlerinde ithalata bağımlılığımızı azaltıyor. Rafineriler ham petrol ithal ederek çalışıyor.
Petder’in verilerine göre 2017’de,
- 3 milyon 44 bin m3 benzin,
- 27 milyon 645 m3 motorin,
- 485 bin ton fuel oil,
- 104 bin ton kalorifer yakıtı,
- 3 milyon 40 bin ton otogaz satışı oldu.
Mazot fiyatı önemli
Türkiye’de benzin fiyatları daha çok şehirliyi ilgilendiriyor. Çiftçi, nakliyeci mazot fiyatından yakınıyor. Çiftçinin 1.5 milyon traktörü var. Yollarda 750 bin kamyon, 250 bin otobüs geziniyor.
2017’de trafiğe kaydolan motorlu araçların % 35.8’i mazot kullanıyor.
Dünyada akaryakıt fiyatlarının artması, bizde de pompa fiyatlarının devamlı yükselmesine yol açıyor.
Pompa fiyatlarının yükselmesi sadece şehirlerde binek otomobili sahiplerini ilgilendirmiyor. Esas sorun dolmuş, otobüs giderlerinin artması. Ama ekonominin bütününü ilgilendiren, çiftçinin kullandığı mazotun, kamyoncunun, otobüsün fiyatının artması. Bu fiyat artışları doğrudan ve dolaylı olarak diğer fiyatların artmasına, enflasyonun yükselmesine yol açıyor.
Dünya fiyatına bağlıyız
Tüketici Fiyatları Endeksi’ne göre ülkede toplam tüketim harcamalarının % 17.99’u ulaştırma harcaması.
Dünyada petrol fiyatlarının yükselmesini önleyemeyeceğimize göre, bir yanda petrol fiyatı yükselirken, öte yanda dolar yükselirken, içeride petrol fiyatları yükselecek. Sebze ve meyve fiyatından, yaşamımızı ilgilendiren çok üründe fiyatların artması enflasyonun daha da artmasına yol açacak.
Başka ülkelerde olduğu gibi bizde de petrol ve petrol ürünlerinden alınan vergi bütçelerin ana gelir kaynağıdır. Bizde pompa fiyatının ortalama % 65.8’i vergidir. Petrol ve petrol ürünlerinden doğrudan ve dolaylı olarak alınacak verginin 2018 yılında 90 milyar TL’ye ulaşacağı tahmin ediliyor. Vergi gelirlerinin yaklaşık % 15’i petrolden alınan vergiler.
Hükümet, dünyadaki petrol fiyatlarındaki ve dolar fiyatındaki artış sonucu, pompa fiyatlarındaki artışı sınırlamak amacıyla yeni bir düzenlemeye gitti. Vergi fedakârlığının bütçeye ne yük getirebileceğini tahmin etmek zor.
