Konut satın alan yabancılar, bankalara para yatıran, devlet tahvili satın alan yabancılar, iş kuran yabancılar isterlerse “Türk vatandaşı” olabilecekler.
Hükümet yabancıların ülkeye döviz getirmelerinin önünü açmak için “vatandaşlık uygulaması”nı genişletti. 2016’nın ilk on ayında yabancılara 16 bin 500 konut satıldı. Konut yapımcıları uzun süredir, “Konut alanlara vatandaşlık imkânının tanınması” halinde konut satışlarında patlama olacağını, ülkeye çok büyük ölçüde döviz gireceğini söylüyorlardı.
2016 Kasım ayı Ödemeler Bilançosu’na göre kasımda Net Doğrudan Yatırım rakamı 444 milyon dolar, bunun içinde gayrimenkul satış gelirlerinin payı 350 milyon dolar.
2016 Ocak-Kasım aylarında Net Doğrudan Yatırım geliri 6 milyar dolar. Bunun 3 milyar 850 milyon doları gayrimenkul satış geliri. Kasım ayında nereden geldiği belli olmayan döviz 2 milyar 725 milyon dolar. On ayda ülkeye nereden geldiği belli olmayan kaynaktan 9 milyar 631 milyon dolar girdi. Geçen yıl ilk 10 ayda toplam net döviz girişinin yarısı nereden geldiği belli olmayan kaynaktan gelmişti. Bu yıl üçte biri nereden geldiği belli olmayan kaynaktan geldi.
Bu gelişmeler, “vatandaşlık” verilmesinin yabancıların daha çok konut almak, daha çok banka hesabı açmak, daha çok yatırım yapmak için ülkeye daha çok döviz getirecekleri ümidini veriyor.
Kime vatandaş denir?
Türkiye Cumhuriyeti’nin tabiyetinde bulunan (nüfus kütüğüne yazılı olan) kişiler Türk vatandaşıdır.
Anayasa’nın 66. maddesine göre, “Türk Devletine vatandaşlık bağıyla bağlı olan herkes Türk’tür. Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türk’tür. Vatandaşlık, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir. Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz. Vatandaşlıktan çıkarmayla ilgili karar ve işlemlere karşı yargı yolu kapatılamaz.” Türk vatandaşlığı “Vatandaşlık Kanunu”na göre 2 yoldan kazanılır.
1) Soybağı yoluyla ve doğum yeri esasına göre vatandaşlık doğum yoluyla kazanılır.
2) Yetkili makamların kararı, evlat edinme, seçme hakkını kullanma yoluyla sonradan kazanılır.
Vatandaşlık hakkını kazananlara kimlik numarası verilir ve nüfus kütüğüne kaydolurlar.
2009 Tarihli Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 12’inci maddesinde Türk vatandaşlığının kazanılmasında istisnai haller şöyle sıralanıyor:
“Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan yabancı kişiler. Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığını kazanabilirler.”
Kapsam genişletildi
Kanunun bu maddesine dayalı olarak Bakanlar Kurulu, 12 Ocak 2017 tarihinde 2016/9601 sayılı yönetmelikle, bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığını kazanabileceklerin listesini şöyle belirledi:
1) En az 2 milyon Amerikan Doları tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Ekonomi Bakanlığı’nca tespit edilenlere,
2) En az 1 milyon Amerikan Doları tutarında taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit edilenlere,
3) En az 100 kişilik istihdam oluşturduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca tespit edilenlere,
4) En az 3 milyon Amerikan Doları tutarında mevduatı üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme kurumunca tespit edilenlere,
5) En az 3 milyon Amerikan doları tutarında Devlet borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine Müsteşarlığınca tespit edilenlere “Türk vatandaşlığı” verilecek. Ekonomiye katkıda bulunacak ölçüde ülkeye döviz getirerek “Türk vatandaşı” olmak isteyeceklerin sayıları hakkında “iyimser tahminler” yapılıyor.
