21 Aralık Çarşamba gecesi en uzun geceydi.
Saatli Maarif Takvimi’nin yazdığına göre, çarşamba gecesi 14 saat 31 dakika sürdü. Gün 9 saat 29 dakika oldu. “Kış Gündönümü” başladı.
Osmanlı döneminde ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında kullanılan Rumi takvimde 22 Aralık Erbain’in başlangıcıdır.
3 aylık kış mevsimi Erbain ve Hamsin diye ikiye ayrılır. Erbain, 22 Aralık’tan 30 Ocak’a kadarki 40 günlük kış dönemine verilen isimdir. Erbain’den sonra 31 Ocak’ta başlayan Hamsin ise 21 Mart’a kadar devam eder.
Hamsin’de havalar yumuşamaya başlayınca cemreler düşer. Cemre sıcaklık anlamına gelen bir kelimedir.
Kış Gündönümü’nde güneş ışıkları Oğlak Dönencesi’ne dik gelir. Kuzey Yarıküre’de günler uzamaya, Güney Yarıküre’de kısalmaya başlar. Bu tarih, Kuzey Yarıküre’de kışın, Güney Yarıküre’de yazın başlangıcı sayılır.
Türk kutlamaları
Kış ve yaz gündönümleri insanüstü bir gücün doğayı yönlendirmesi olarak binlerce yıl önceden insanlığı etkilemiş, gündönümleri, insanüstü güce tapınma, verdiği nimetlere şükretme amacı güden törenlere, şenliklere vesile olmuştur.
Binlerce yıl önce Altaylarda yaşayan Türkler, Kış Dönümü’nü ışığın karanlığı yendiği, uzun günlerin başladığı günler olarak kutlarlardı.
Nar Dugan-Dogan Gün kutlamalarında “Akçam Ağacı” altında toplanılır, Akçam Ağacı’nın dallarına dilek bezleri bağlanır, baş melek Ülgen’e adaklar adanır, hediyeler sunulurdu.
Kış Gündönümü kutlamaları başka toplumlarda da farklı şekillerde kutlanageldi.
Roma’da değişik putlara tapanlar, Kış Gündönümü’nü Güneş’in yükselişinden esinlenerek, Güneş’in sembolü olarak kabul edilen ışığa taparak, değişik eğlencelerle kutluyorlardı.
Hıristiyanlar...
Hıristiyan dinini Roma’da yaymaya çalışan din adamları “6 Ocak’ta Epiphany yortusundaki kutlamalar arasında yer alan 5 farklı kutlamadan” biri olan “İsa’nın beden alarak dünyaya gelişinin kutlamasını” 25 Aralık gününe çektiler. Böylece milattan sonra 354 yılından itibaren Roma’daki Kış Gündönümü kutlamaları, Noel / Christmas olarak adlandırılmaya başlandı.
24-25 Aralık Hıristiyanlar için özel bir gece ve özel bir gün. Dünyadaki 2.2 milyar Hıristiyan 24 Aralık gecesini Noel/Christmas olarak kutlayacak. Aileler bir araya gelecek. Birlikte yemek yiyecekler. Dua edecekler.
Hıristiyanların Christmas’ını-Noel’ini kutluyorum.
Bütün bu kutlamaların temelinde, sağlık, mutluluk, refah, huzur arayışı var. İnsanların birbirini sevmesi, barış içinde yaşaması var. İnançları ne olursa olsun, binlerce yıldır insanlar bu dileklerini sergilemek için vesileler yaratıyorlar. Kış Dönümü de bu vesilelerden biridir.
