Gül yok satıyor üretim artmıyor

Bugün Sevgililer Günü. Sevgililer Günü, Anneler Günü ve Öğretmenler Günü kesme çiçek satışlarının canlı olduğu günlerdir. Türkiye’de yaklaşık 8 bin kişi, kesme çiçek üretiyor. Yaklaşık 10 bin esnaf çiçek satıyor. Yılda 1 milyar sap kesme çiçek üretiyoruz. Bunun yaklaşık 700 milyon sapı içeride satılıyor. İyi de, sokaklarda, dükkânlarda satılan kesme çiçekler, üreticilerden satıcılara nasıl ulaşıyor? Bunu öğrenmek için dün Ayazağa’daki Flora Üretim ve Pazarlama Kooperatifi’ne gittim. Çiçek Borsası’nda “Çiçek Mezatı”nı izledim.

Flora Üretim ve Pazarlama Kooperatifi’nin 3 bin 800’ü üretici, çoğu pazarlamacı toplam 13 bin üyesi var. İstanbul’da Ayazağa, Bayrampaşa ve Sancaktepe’de 3, diğer şehirlerde 15 salonunda her gün çiçek mezadı yapılıyor.

Mezada çıkacak çiçekler bir gün önceden “tombala” usulü, mezat sırasına sokuluyor. Ertesi sabah saat 9.00’da mezat başlıyor. Alıcıların önlerinde teklif düğmeleri var. Çiçekler bant üzerinden geçerken elektronik tablaya üreticinin adı ve bant üzerindeki üç beş demet kesme çiçeğin tahmini fiyatı yansıtılıyor. Alıcı düğmeye basarak fiyatı yükseltebiliyor. Yükselen fiyat ekrana yansıyor. Tahmini fiyata alıcı çıkmazsa bu defa fiyat gerilemeye başlıyor. Banda konulan çiçekler tombala usulü seçildiği için, banttan farklı tür, farklı özellikte kesme çiçekler devamlı akıyor.

Çiçekte KDV %18

Ayazağa çiçek borsasının günlük iş hacmi 100-150 bin TL. Çiçek satın alan seyyarların ve dükkân sahiplerinin ortalama günlük alımları 450-500 TL dolayında. Borsada, gelmeyen dükkân sahipleri için alım yapan broker’lar da var. Kesme çiçekte % 18 KDV ödeniyor. Borsada alıcı da satıcı da kayda geçirildiği için, kayıt dışı, vergisiz işlem yok. Alıcılar en fazla bir ay vadeyle borçlarını ödüyorlar. Kesme çiçek sektörünün yıllık iş hacmi 100 milyon dolar dolayında. Üretilen kesme çiçeklerin üçte birini ihraç ediyoruz. İhraç gelirimiz 32 milyon dolar dolayında. Buna karşılık yılda, çoğu gül olmak üzere, 7 milyon dolarlık kesme çiçek ithal ediyoruz. Dünyada kesme çiçek üretiminde 26’ncı, ihracatında 21’inci sıradayız. Bizde iç pazarda kişi başına yıllık ortalama kesme çiçek harcaması 4-5 TL arasında. Kişi başı çiçek harcaması yılda Almanya ve Danimarka’da 85, İngiltere’de 55, Japonya’da 50, İspanya’da 30, Rusya’da 4 dolar. Kesme çiçek pazarı büyük bir pazar. Dünyada her yıl 8.5 milyar dolarlık kesme çiçek ticareti var.

Güller 50 santimetre boyundan 90 santimetre boyuna kadar satışta. Kırmızı gül fiyatı 8-10 Tl arasında değişiyor. 15 TL’ye de satılan gül var. İlgi gören bir diğer çiçek ise fiyatı 20-25 TL aralığındaki kazablanka çiçeği.

Karanfil satıyoruz

İhracatta Hollanda 3.8 milyar dolar ile büyük ara önde. Hollanda’yı 1.5 milyar dolar ihracatla Kolombiya izliyor. Ekvador ve Kenya gibi ülkeler de 1 milyar dolara yakın kesme çiçek ihracatı yapıyor. Bizim kesme çiçek üretimimizin 600 milyon sapı karanfil, 90 milyon sapı gül, 45 milyon sapı kasımpatı, 40 milyon sapı lale. Güle dünyada ve bizde talep çok. Ama biz gül üretimini artıramıyoruz. Üretim 120 milyon saptan, 90 milyon sapa geriledi. Yılda 7 milyon sap kesme gül ithalatımız var.

Son bir bilgi: Kaldırım üzerinde çiçek satan, şehirleri renklendiren seyyarların, dükkânlarda satılmayan çiçekleri sattıklarını sanırdım. Müzayede salonunda elektronik fiyat teklif düğmelerine basarak mezada katılan çoğu kadın sokak satıcılarını görünce şaşırdım.

Onlar da dükkân sahipleri gibi, eşit şartlarda müzayedeye katılıyorlar. Kesme çiçekleri seçerek fiyat veriyorlar. KDV ödüyorlar. Satışlarda sokak satıcılarının payı yüzde 15 dolayında imiş.

Sevgililer Gününüz kutlu olsun.