Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları

Merkez Bankası faiz artırdı da... Acaba neden artırdı? Faiz artırınca ne olacak? Faiz artırımı kime yarayacak?

Ayşe Hanım Teyzem “Kaç gündür Merkez Bankası faiz artırdı, artıracak tartışması sürüp gidiyor. Merkez Bankası faizi artırdı diye bundan sonra dolar ucuzlayacak mı? Enflasyon, pahalılık sona erecek mi? Piyasadaki durgunluk, işsizlik şikâyetleri bitecek mi? Anlat bakayım” diyor.

Merkez Bankası’nın artırdığı faiz, bankalara borç para verirken bankalardan aldığı faiz. Bu faiz oranı dolaylı olarak bankaların mevduat faizlerini ve kredi faizlerini de etkiliyor ama... Bu faiz doğrudan, Hazine’nin borç kâğıtlarının faizini belirliyor.

Haberin Devamı

Parasını faize yatıracaklar, faiz artsın ister. Borçlular, kredi kullanmak isteyenler faiz ucuzlasın ister.

Ekonomide talep daraldı. Talebin daralması sonucu para trafiği tıkandı. Borçlular, para ödemekte zorlanıyor. İşadamları çarkı döndürmek için para bulma arayışında. Faiz artınca borçluların, borç almak için çırpınanların yükü artacak. Zor durumda olanlar daha da zorlanacak.

Faiz artışı mevduat faizinin de yükselmesine imkân verirse, birikimi olanların faiz geliri artacak. Faiz artışı sadece onları mutlu edecek.

Unutmayalım, faiz maliyetin önemli bir parçasıdır. Faiz artınca maliyetler, sonunda fiyatlar artar. Faiz artırımı enflasyonu yukarıya iter.

Artsın diyen kim?

İyi de faiz artsın, artsın diye, baskı yapanlar kimler?

Faiz artışını isteyenler “uluslararası ve ulusal finans piyasasının oyuncuları.” Bunlar dışarıdan Türkiye’ye “sıcak para” yollayanlar. İçeride “sıcak para”ya takla attırarak faizden para kazananlar.

Uluslararası ve ulusal para piyasası oyuncuları diyorlar ki ”Türkiye’de Hazine kâğıtlarının faizi düşük. Bu kâğıtlar sıcak paraya yeterli getiri sağlamıyor. Merkez Bankası faizi artırınca, Hazine kâğıtlarının faizi de artacak. Hazine kâğıdına gün içinde takla attırarak faizden daha çok para kazanılabilecek. Faiz artsın ki faizden para kazanmak için Türkiye’ye gelen para miktarı artsın...

Merkez Bankası “sıcak paracı”ların ekmeğine yağ sürmek için faizi neden artırıyor?

Haberin Devamı

Çünkü “sıcak paracı”ların elinde “elma şekeri” var. Onlar gördüler ki Türkiye’nin sorunları nedeniyle ülkeye döviz girişi yavaşladı. Arz talebi karşılayamıyor. Üstelik talep gereksiz yere artıyor. Hemen elma şekerini uzattılar. Diyorlar ki “Merkez Bankası faizi yükseltsin. Hazine kâğıtlarının faizi artsın... Bakınız Türkiye’ye ‘sıcak para’ girişi nasıl artar. Faizin cazibesinde ‘oluk oluk para girişi başlayınca’,doların fiyatı 3.50 TL’ye kadar bile iner. Türkiye’nin döviz sorunu şıppp diye biter.”

Artınca ne olacak?

Merkez Bankası’nda faiz çok. 1 haftalık repo faizi %8.0. Bankalara gecelik borç verme faizi %7.25 ile %8.50 idi. Şimdi artırıldı. Faiz koridorunun tavanı %9.25 oldu.

Merkez Bankası sıkışan bankalara geç likidite penceresinden %10 faizle para

Faiz arttı... Ayşe Teyzem bu işten nasıl etkilenir
veriyordu. Bu faiz oranı da %11 oldu.

Görüldüğü gibi faiz oranı bol. Seç seç uygula... Merkez Bankası biraz ondan biraz bundan bankalara %8.5 -%9.0 faizle para veriyor ama...

Haberin Devamı

Dananın kuyruğu Hazine’nin borçlanma faizine bağlı. Hazine yüzde kaç faizle borçlanacak?

Bütün bunlar Merkez Bankası ile “uluslararası ve ulusal para piyasası oyuncuları” arasındaki şutlaşma, paslaşma sonucu atılan golün hikâyesi.

Ayşe Hanım Teyzemi ilgilendiren şu: Faiz artınca dolar bollaşacak mı, fiyatı düşecek mi? Faiz artırılınca ekonomideki tıkanıklık açılacak mı, piyasalar canlanacak mı?

Cevap: (Maalesef) Hayır... Ekonomide işler o kadar karıştı ki Merkez Bankası’nın faizi indirerek bindirerek ekonominin gidişini iyileştirme gücü kalmadı. Faiz inip, binince doların fiyatı azıcık iyileşir, kötüleşir. Ama enflasyon artar. Ekonomide yatırımcının, üreticinin, tüketicinin yükü artar.

Ayşe Hanım Teyzem dinledi, dinledi... ”Sen de Merkez Bankası’nı kötülemekten bıkmadın... Du bakalım n’olacak? Üç beş gün bekle...” diyerek uzaklaştı.