Bülent Ecevit’in 19 Ekim 1961’de Ulus gazetesinde yayımlanan yazısının başlığı, “Beraber Yaşayacağız.” Ecevit şunları yazıyor: “... Seçimlerden, bir tarafın kesin zaferle, öbür tarafın kesin yenilgiyle çıkmasına alışmış Türk halkı için iktidarın da muhalefetin de nerede başlayıp nerede bittiği belirsizdir. İsmet İnönü, CHP kurultayında söylemişti: ‘Nispî temsilin yürüdüğü bir memlekette, muhtelif siyasi partilerle beraber yaşayacağız. Siyasi partiler demek, vatandaşın hemen hepsini kaplayan teşekküller demektir. Beraber yaşayacağız... İktidarda olursak, muhalefette olursak, barışta olursak, harpte olursak...’
İşte şimdi, ‘muhtelif siyasi partiler’ olarak, ‘vatandaşın hemen hepsini kaplayan teşekküller’ olarak, beraber yaşamayı mutlaka öğrenmemiz gereken bir durumdayız. Birbirimizi beğensek de beğenmesek de, hepimiz bir yurdun, bir ulusun insanlarıyız. Ne iktidarda daha üstün, ne muhalefette daha aşağıyız...
Partilerimiz ayrı olsa da devletimiz bir, kaderimiz birdir. Çok partili siyasal düzende de beraber yaşamaya, ayrı partilerden de olsak birbirimizi sevmeye, ayrı düşünsek de gene birbirimizi düşünmeye alışmalıyız.”
Ecevit 10 yıl önce öldü
Ecevit’in makalesini SALT’ın bir projesi olan http://ecevityazilari.org sitesinde yer alan yazılarından seçtim.
SALT, Ecevit’in 1950-1961 arasında, başta Ulus olmak üzere çeşitli gazeteler için yazdığı yazılarını erişime açtı.
Ecevit’in kültür yazıları, sanat eleştirileri, siyasi analizleri, gezi yorumları, sivil yaşam ve demokrasi üzerine önemli literatür oluşturuyor. Rahşan Ecevit-Bülent Ecevit Bilim Kültür ve Sanat Vakfı’nın izniyle gerçekleştirilen projenin orijinal kaynak araştırması, SALT ile vakfın işbirliğinde, sanat tarihçisi ve projenin araştırma direktörü Sarah-Neel Smith tarafından yürütüldü. Ecevit’in ölümünün onuncu yılı 5 Kasım 2016’da paylaşıma açılan veri tabanı için 1.500’e yakın yazı tespit edildi ve okunur hale getirildi.
SALT, konuk araştırmacısı Sarah-Neel Smith, University of California’da “1950’lerde Demokrasi, Sanat ve 1950’li yıllarda Muhalefet Kültürü” üzerine doktorasını tamamladı. Vakfın kurucu üyesi Emrehan Halıcı, Rahşan Ecevit ve kardeşi Asude Aral projeye destek verdi.
SALT’ın projesi
Vasıf Kortun’un Araştırma ve Programlar Direktörlüğü sorumluluğunu yürüttüğü, SALT, Garanti Bankası’nın desteğiyle 2011’de kurulan, kâr amacı gütmeyen bir kültür kurumu. Sergi, söyleşi, konferans, film gösterimi, performans ve atölye çalışması gibi halka açık programları düzenliyor; disiplinler arası araştırma projeleri yürütüyor. Kültürel konularda güncel meseleleri irdelemek, yenilikçi bir araştırma ve deneysel düşünce iklimi yaratarak öğrenme ve tartışma ortamları sağlamaya çalışıyor. Başta Vasıf Kortun olmak üzere projeye emeği geçenleri kutlarım. Ecevit’in 9 Mart 1956’da Ulus gazetesinde yayımlanan “Düşünmeyen Aydınlar” başlıklı yazısından da bir bölümü aktarmak istiyorum.
Düşünemeyen aydınlar
Ecevit diyor ki:
“Bütün aydınlarımızın siyasal durumdan söz ederken bir dudak büküşleri, küskün bir omuz silkişleri vardır: ‘Bizim partilerarası mücadelemizde düşünce ayrılıkları hiç rol oynamıyor, bütün mücadele şahıslar etrafında dönüyor, böyle memlekette demokrasi elbette soysuzlaşır’ derler. İsterler ki partilere gökten zembille fikriyat insin, kendileri de gökten bir partiye inecek fikriyatla öbür partiye inecek fikriyatı şöyle bir tartıp içlerinden birini benimseyiversinler. Böyle bir davranış, bir memleketin aydınları için, kendi acizlerini, yetersizliklerini itiraf etmekten başka bir şey değildir.
‘Fikriyat’ denen nesne hiçbir memlekette partilere gökten inmez, politikacılar tarafından da yapılmaz. Ancak bir memleketin, düşünürü, yazarı, sanatçısıyla bütün aydınları, hiç değilse aydınlarından büyük bir kısmı, memleket meseleleriyle yakından ilgilenmeye başladıktan, bu meseleler üzerinde düşünmeyi iş edindikten sonradır ki sosyal partilerde fikriyat denen nesne ortaya çıkar.”
Onuncu ölüm yılında Bülent Ecevit’i saygıyla anıyorum.
