ALTIN NEREYE?

Ayşe Hanım Teyzem, “Son günlerde altın haberleri gene öne çıktı. Altına neler oluyor? Fiyatlar artışa mı geçti?” diye soruyor.

Geçen hafta başı yurt dışında altının onsu (31.1 gram) 1.257 dolardan 1.291 dolara yükselince, yurt içinde de altının gramı 142 TL’den 146 TL’ye, çeyrek altının fiyatı 231 TL’den 234 TL’ye yükseldi.

Ayşe Hanım Teyzem neden altın fiyatı ile bu kadar ilgileniyor? Çünkü Ayşe Hanım Teyzem dahil çok kişinin altını var. Kiminin Cumhuriyet altını, kiminin altın bileziği, altın takısı var. Anadolu kadınının bileziği kötü gün güvencesidir. Çok kişi birikiminin bir bölümü ile altın satın alır. Paraya ihtiyacı olunca altınını satar.

Altın fiyatı artıyor ise, az da olsa altın varlığı olanlar, varlıklarının değeri arttığı için sevinir. Altın fiyatı gerileyince, varlıklarının değerinin düşmesine üzülür.

Neden çıkıyor?

Avrupalı, Amerikalı için altın fiyatının inip çıkması, sadece finansal piyasalarda spekülasyon yapanları ilgilendirir. Ama bizde, Hindistan’da ve bazı Arap ülkelerinde halkın az veya çok altın birikimi, takısı olduğu için altın fiyatlarını halk günü gününe izler.

Dünyada yıllık altın arz ve talebi 4.400 - 4.500 ton dolayında. Talebin 2.000 tonu mücevhercilerin talebi. 350 ton sanayi ve teknoloji sektörü talebi var. Sikke ve gram olarak halkın talebi 1.600 ton. Merkez bankalarının ve yatırım fonlarının talebi ise 400 ton.

Arz ve talep her yıl çok az değişiyor ama, dünyada her kıymetli madende olduğu gibi altında da spekülasyon yapılıyor. Fonlar altın alıp satarak altın fiyatının inip çıkmasını sağlıyor. Altın fiyatı inerken de çıkarken de spekülatörler para kazanıyor.

Yurt dışında altının onsu geçen yıl bu zamanlarda 1.357 dolarken yılın sonunda 1.131 dolara kadar gerilemişti. Şimdilerde 1.291 dolar.

En son ne oldu?

ABD ile Kuzey Kore arasındaki siyasi gerginlik, uluslararası piyasalarda yatırımcıların “Güvenli Liman” olarak altın alımına geçmelerine yol açtı.

Altının onsu 2011 Ağustos’unda 1.899 dolara kadar yükselmişti. Milliyet Ekonomi Finans yazarı Zeynep Aktaş, önümüzdeki günlerde altının onsunun 1.350 dolar çizgisini aşarsa, 1.500 dolara kadar çıkabileceğini yazdı. Zeynep Aktaş’a göre altın biriktiren kazanacak.

Dolara göre değişiyor

Bizde altın fiyatı, (1) Dünyada dolar olarak değişen altın fiyatına, (2) Türkiye’de değişen dolar fiyatına göre oluşuyor. Dışarıda altın fiyatı düşerken bizde dolar fiyatı yükselirse altın fiyatı da artıyor.

Son aylarda dolar fiyatı belli bir koridorda gidip geliyor. Çok değişmiyor. Bunun sonucu olarak altın fiyatındaki değişim büyük ölçüde yurt dışında altın fiyatındaki değişime bağlı hale geldi.

Halkımızın talebi ne yönde?

Halkımızın altın talebini eskiden Darphane’de basılan altınlardan izlerdik. Şimdilerde halk gram altın da satın alıyor. Ama gene de Darphane rakamları önemli gösterge.

2017 yılının ilk 7 ayında Darphane’de 33.8 ton altın ziynet ve Cumhuriyet altınına dönüştürüldü. 2015 yılının tamamında Darphane’de 23.5 ton, 2016 yılında 24.8 ton altın kullanılmıştı.

Bu yılın ilk 7 ayında kullanılan altın son 2 yılın tamamında kullanılan altının üzerinde.

Bu yılın ilk 7 ayında Darphane’de 10 milyon adet ziynet ve Cumhuriyet altını basıldı. Bunların 6.6 milyonu çeyrek altın.

Altın ithalatı patladı

2017 yılının ilk 7 ayında 237 ton altın ithal ettik. 2016 yılının tamamında 106 ton, 2015 yılının tamamında 48 ton, 2014 yılının tamamında 131 ton altın ithal etmiştik.

Altın neden ithal edilir? Mücevherci ve kuyumcunun altın talebi var. Darphane’nin Cumhuriyet altını basması için altına ihtiyaç var. Halkımız külçe altını gram veya kilo olarak satın alarak saklayacak. Bunlar normal talep. Ama şimdilerde külçe altın ticareti yapmaya başladık.

Unutmamalı, altına güven yok

Bunları Ayşe Hanım Teyzem’e anlatmaya çalıştım. O dinledi, dinledi... “Anlaşıldı... Sende laf bol ama, lafı dolandırmadan söyle. Altın inecek mi, çıkacak mı? Komşular öğrenmek istiyor. Ona göre alıp satan olacak belki de...”

Her zamanki cevabı verdim: ” Altın bu... Güven olmaz. İner de çıkar da... Kısa sürede alıp satan zarar edebilir. Altın uzun süreli yatırım. Alıp unutmaya gücü ve yüreği dayanan altına ilgi duyar.”

Külçe alıp satmaya başladık

Külçe altın alıp satmaya başladık. 2016 yılının ilk yarısında 2.4 milyar dolarlık külçe altın ithal ettik. 4.9 milyar dolarlık külçe altın ihraç ettik. 2017 yılının ilk yarısında külçe altın ithalatı 7.9 milyar dolar, ihracatı 2.8 milyar dolar oldu.

Ekonomi yazarı Alaattin Aktaş, külçe altın ithalatının yüzde 37’sini Birleşik Arap Emirlikleri’nden yapmamıza, külçe altın ihracatının yüzde 87’sini Birleşik Arap Emirlikleri’ne yapmamıza dikkati çekiyor.

Altından mamul mücevherci ve kuyumcu eşyası ihracatımız, 2017 yılının ilk yarısında 5.0 milyar dolar oldu.

Mücevherci ve kuyumcu eşyası ihracatında en büyük pazarlarımız, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, İsrail, ABD, Hong Kong.