Güngör Uras

Uzun uzun iki bayram tatili, yaz tatili derken 2016’nın son 3 ayına girmeye hazırlanıyoruz. Herkes kendi işine bakarsa, tarımda, sanayide kısa sürede mevcut potansiyeli değerlendirerek üretimi artırırsak daha iyi günlere hızla yol alabiliriz

Batı dünyasında Eylül’ün ilk pazartesi genelde yaz tatilinin sonu anlamına gelir. Tatil, insanların dinlenmiş olarak işlerine yönelmelerine imkan verir. Eylül ayının başı Batı’da (Back to School) ”Okul Dönemi” olarak ekonomide canlanmaya yol açar.
Eylül bizim için de önemlidir. Bizde geleneksel olarak eylül ekonomide “Harman Sonu” canlılığının başlangıcıdır. Tarım ürününden sağlanan imkanlar piyasaya hareket getirir. Borçlar ödenir. Düğün, sünnet harcamaları başlar. Kış hazırlığı yapılır. İkinci 9 günlük bayram tatili, yaz tatiline eklendi. Nerede ise eylül ayının sonuna yaklaştık. Yılın sonuna 3 ay kaldı. Gerçekçi olalım. 2016’da ekonomiyi harekete geçiremedik. Başbakan’ın anlatımı ile 2016 yılında ülkemizin başına gelenler “Pişmiş tavuğun başına gelmedi”. Darbe girişimi ülkeyi her bakımdan sarstı. Bu girişimine neden olan yapılanmanın tasfiyesi devam ediyor. Ordu, içeride ve dışarıda terörle mücadeleyi sürdürüyor.
Normalleşme

Alman Bayer, 56 milyar dolara ABD’li Monsanto’yu satın alıyor. Tohumların genini değiştirerek verim artışı sağladığı için ünlenen (ve de eleştirilen) Amerikan firması Monsanto 1901 yılında kuruldu. Tohum, bitki biyoteknolojisi ve bitki kimyasalları üretiyor. Dünyada genetiği değiştirilmiş tohum ve bitki teknolojisinin öncüsü olarak biliniyor. 2015 yılı cirosu 15 milyar dolar. Kârı 2.3 milyar dolar.
Toplam varlığı 22 milyar dolar. 25 bin çalışanı var. Monsanto 1997’de Türkiye’de temsilcilik açtı. Cargill’i satın alarak tohum alanında faaliyete geçti. Tarla bitkileri tohumu, sebze tohumu ve yabani ot ilacı ile tarım kimyasalları satıyor.
Alman firması Bayer 1863 yılında kuruldu. 2015 yılı cirosu 46 milyar euro. Kârı 4 milyar euro. Varlıklarının toplamı 74 milyar euro. 116 bin çalışanı var.
Toplam cirosunun yüzde 30’u insan ilacı. Yüzde 20’si tüketiciye dönük üretim. Yarısı tohum ve tarım ilacı. Bayer 1954 yılından bu yana Türkiye’de ilaç sanayi, tüketici ürünleri ve tarım kimyasalları konusunda faaliyet gösteriyor.
Tohumların geninin değiştirilmesi günümüzde insanların tepkisini çekiyor. Monsanto pek çok ürününün tohumunun genini değiştirdi ama en yaygın geni

Hükümetin Doğu’da yeni yatırımları teşvik programı önemlidir. Ancak, yeni yatırımların projelendirilmesi, gerçekleştirilmesi, üretime geçmesi zaman ister.

Doğu’da AKP döneminde ve daha önceki dönemlerde hükümetlerin teşviki ile yerel veya Batılı iş adamları tarafından gerçekleştirilmiş çok sayıda yatırım var.

Terör nedeniyle bu üretim tesislerin çoğu ya kapalı durumda, ya da üretimlerini yavaşlatmış durumda. Terör döneminde teröristler bazı tesisleri haraca bağlamak istedi. Bazıları tahrip edildi. Bazılarının arazileri işgale uğradı.

Tabii ki Doğu’da yeni yatırımlar için yeni teşvikler önemli. Ama unutmayalım. 1960’lı yılların başından bu yana Doğu’da sanayi yatırımlarına sağlanan teşvikler sonunda, çok sayıda üretim tesisi faaliyete geçti.

Sanayi envanterimiz olmadığından, bunların varlığından, durumundan bırakınız kamuoyunu, politikacılarımızın da haberleri yok.

Kurulu olan unutuluyor

Doğu denilince Diyarbakır ili gündeme gelir. Diyarbakır’da çoğu terörden etkilenen, 522 sanayi işletmesi var.

Bunların 85’i tekstil, örme ve deri sanayi işletmesi, 85’i taş ve toprağa dayalı sanayi ve mermer işletmesi, 82’si gıda, 78’i metal işleme, 71’i orman ürünleri ve mobilya işletmesi.

Avrupa’da yaşayan Türk kökenlilerin sayısı hakkında kesin bilgi yok. Değişik kuruluşlar tahminler yapıyor.
Türkiye Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı’nın rakamlarına göre Avrupa’da yaşayan Türk kökenlilerin sayısı 5 milyon 600 bin dolayında. Bunların 3 milyon 500 bini çalışıyor.
2 milyon 600 bin Türk kökenlinin yaşadıkları ülkenin vatandaşlığını elde ettikleri, 3 milyonunun hâlâ Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak Avrupa’da yaşadıkları tahmin ediliyor. Türk kökenlilerin Almanya’daki sayıları 3 milyon 100 bin dolayında.
Bunların çoğu Alman vatandaşlılığına geçmiş durumda.
Vatandaşlığa doğrudan kabul edilenlerin sayıları 980 bin, 360 bin Türk kökenli çocuk ve gencin ise ana veya babalarının birinin Alman vatandaşlığına geçmesi nedeniyle Alman vatandaşlığını elde ettiği belirtiliyor.
Doğrudan ve dolaylı vatandaşlığa geçiş sonucu Almanya’da yaşayan Türk kökenli 1 milyon 340 bin kişinin Alman vatandaşlığına sahip olduğu anlaşılıyor.
Gelir 1.950 euro

Ağustos ayında, elektrik dağıtım firmalarının ülke genelinde, değişik dağıtım hatlarında planlı olarak (arızaya dayalı olanlar hariç) yaptıkları toplam elektrik kesintisi 67 bin saati aştı.

Elektrik üretimimizde sorun yok. Yeterli üretim var. Ama elektrik dağıtım ağlarının onarıma, yenilenmeye ihtiyacı var. Bu ise yatırım istiyor.

Elektrik dağıtımı özelleştirildi. Dağıtım bölgeleri, dolar ile ihaleye çıkarıldı. İhaleyi kazanan firmalar dolar yükü ve riski nedeni ile (şimdilik) bekledikleri ölçüde mutlu değiller. Bunun için dağıtım kanallarını yenilemek için yapmaları gereken yatırımları yapamıyorlar.

Dağıtım şirketleri dağıtım sistemlerini onaramayınca, yenilemeyince planlı ve plansız kesintiler artıyor.

Elektrik kesintisi sanayide üretimi aksatıyor. Sanayi dışında yaşamı olumsuz etkiliyor. Elektrik kullanan makinelerde arızalara yol açıyor.

Bakan Albayrak uyarıyor

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, elektrik dağıtım sektörünü müşteri memnuniyeti için gereken adımları geciktirmemeleri konusunda devamlı olarak uyarıyor.

Elektrik Dağıtım Firmaları, 21.12.2012 tarihli Elektrik Dağıtımı ve Perakende Satışına İlişkin Hizmet Kalitesi Yönetmeliği’nin 3/e. maddesi ve 24.01.2015 tarih

Türkiye’de sığır üretimini artırmak, halka ucuz et yedirmek arayışında besiciliği teşvik etmek için 2010 yılında Angus cinsi besilik sığır ithal ettik.

Karkas kalitesi ve mermerleşme (yağın et içerisinde dengeli dağılımı) yönünden dünyada tercih edilen ve birçok ülkede “Angus eti” özel damgayla satılan Angus etini halkımız beğenmedi.

Angus besleyenler mutsuz oldu. Angus’lar ülkemizi sevmedi. Çünkü Angus doğal şartlarda merada taze ot yiyen bir hayvan. Biz ahırlara kapattık. Fabrika yemiyle besledik.

Hükümetimiz hayvancılığı teşvik etmek için dana ithalatına kapı açtı. Şimdi ithal edilen Brangus cinsi besilik danalar 3/8 Brahman ırkı, 5/8 Angus ırkı karışımı, ABD’de geliştirilmiş bir sığır cinsinin danaları.

400 bin sığır ithalatı

Bunlar da doğal şartlarda yaşamaya, sıcak ve nemli havaya alışmış, taze ot ile beslenen açıkta dolanmak isteyen hayvanlar. Bizim ülkede ahırda, sanayi yemiyle beslenince ne yapacaklar bilinmiyor. Halkımızın etlerinin tadını beğenip beğenmeyecekleri bilinmiyor.

Brangus ithalatı Bakanlar Kurulu’nun 400 bin baş besilik sığır ithalatı için görevlendirdiği Et ve Süt Kurumu’nun izni ile başladı. Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Birliği, besicilerden talep topladı.

Uzatılan bayram tatilleri sayesinde kıyı şehirlerindeki otellerin dolduğu söyleniyor.

Sanmayınız ki, “İki bayramda da otellerin dolup taşması ve de Rusların gelmeye başlaması ile turizmde işler düzeldi.”

Yabancı ziyaretçi sayısı artmadan turizmde işler düzelmez. Hele hele otellerin derdi bitmez. Bitemez.

Otellerimizde ve pansiyonlarda Turizm İşletme Belgeli 850 bin, Turizm Yatırım Belgeli 315 bin, Belediye Belgeli 600 bin yatak var. Yatak sayısı nerede ise 2 milyona yaklaşmış durumda.

Bu yatakları sadece yerli ziyaretçilerin doldurması imkansız.

Yurt içinde 55 milyon kişi seyahate çıkıyor. Yılda 70 milyon seyahat yapılıyor. Seyahate çıkan halkımız evleri dışında 600 milyon geceleme gerçekleştiriyor.

Gezi ve eğlence için 5 milyon kişi 7 milyon seyahat yapıyor. Bunların otel ve pansiyonlarda kalanlarının geceleme sayısı, sadece 10 milyon geceleme.

Bizde yurt içi seyahate çıkanların çoğu akraba, arkadaş ziyareti yapanlar. Akrabaları, yakınları, arkadaşları ve kendi evlerinde geceleyenler.

Bayramda çok aile kurban keser. Kurban kesmeyen veya kesemeyen çok aileye de komşuları kurban eti gönderir.

Kurban keserek, usulünce kendilerine parça ayıranlar ile evlerine kurban eti gönderilenler, bayramda kurban kavurması yapar.

Kurban kavurması, Kurban Bayramı’nın sembolüdür. Mis gibi kokan kavurma sofrasının çevresine ailenin tüm fertleri bayramlıklarını giyerek oturur. Sağlıkları, verdiği nimet ve birliktelikleri için Allah’a şükür ederler.

Günümüzde çok kişi (ve de özellikle genç kuşaklar) kurban kavurmasının tadını ve de nasıl yapılacağını unuttu.

Kavurma tarifinden önce ufak bir uyarıya ihtiyaç var. Sabah kesilen kurbanın etinin tabii sıcaklığı gitmeden yapılacak kavurma sert olur. Normal olarak kurban etinin bir gün dinlenmesi gerekir. Ne var ki, adet, bayramın ilk günü kavurma yapmaktır. Çözüm, kurban etini hemen buzdolabına koyarak soğutmaktır. Kavurmayı imkan ölçüsünde kesimden uzun süre sonra yapmaktır.

Semahat Arsel’in tarifi

Sayın okuyucularıma yardımcı olmak için, rahmetli Vehbi Koç Bey’in kızı Semahat Arsel Hanım’ın (annesinden öğrendiği, Ankara usulü) “kurban kavurması tarifi”ni vereceğim. (Semahat Arsel, Eskimeyen Tatlar, Türk Mutfak Kültürü, Vehbi Koç Vakfı Yayını