Fren ve sonrası...

"Son krizde fabrika sahibi bazı işçilere çıkış veriyor. G"revde kalanlar, işverene 'bizim de işimize son verin' diyorlar... Nedeni sorulduğunda 'zaten çalışırken aylığımız yetmemekte. Bakkala, kasaba, manava, heryere borçluyuz. Artık nefes alamıyoruz. Kıdem tazminatıyla borçlarımızı kapatırız. Kalanıyla birkaç ay kıt kanaat geçiniriz. Sonra... Ekonomi düzelirse Allah büyük... Belki başka iş buluruz' diyorlar.Gerçekten borç gırtlakta olduğu için bu istekte bulunanların yanı sıra, bazıları, ileride fabrika batarsa kıdem tazminatını hiç alamamak tehlikesine karşı işsiz kalmak pahasına çıkışını ve tazminatını istiyor." Gene "Ege'de işlerine son verilen 400 bin çalışandan, bir b"lümünün kenti terkederek sayfiye y"relerinde çadırlara geçtiğini, orada ucuz meyve - sebzeyle durumu idare ettiklerini, asıl sosyal problemin yaz sonu onların yeniden kentlere aktığı zaman g"rüleceğini" yazmıştım.Yukarıdaki g"zlemleri, diğer büyük sanayi kentleri için de yaygınlaştırabiliriz. Kemal Derviş' in dün açıkladığı "reel sekt"re destek projesi", bu bakımdan "nemlidir.Büyük finans bunalımı içinde olan "üreten kesim" hayata d"ndürülmezse, sorun çok büyür... Kriz, finansal olarak başlamıştı... Reel ekonomiyi vurdu... Şimdi üçüncü dalga - hiç temenni etmeyiz ama - sosyal boyuttur... Ve dalga dalga siyaseti vurur.Yapının taşlarını s"ker. İzmir' de Ege' nin nabzını tutarken, bir oda başkanı anlatıyor: Geç, fakat doğru... "IMF'nin, daha 2000 yılının Mayıs ayında krizin geldiğini g"rerek hükümeti defalarca uyardığını... Ama ne yazık ki sonuç alamadığını... ™nce Kasım, sonra Şubat krizlerinin patladığını" s"ylüyor.Ama... Aynı süreçte IMF' nin Türkiye Sorumlusu Cotarelli' nin "ekonomide bütün g"stergelerin iyi gittiği ve programın sağlıklı yürüdüğü" yolundaki demeçlerine ne demeli?Testi kırıldıktan aylar sonra "biz demiştik" s"ylemleri, IMF' nin geçmişteki yanlışlarını aklamaz.Dahası... "Bugünler için olumlu s"ylemlerinin doğruluğu" bağlamında kuşku verir.Zaten... Hem Kasım hem Aralık krizlerinde, zamanın Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, IMF direndiği için, piyasalara müdahale etmekte gecikmiş ve ateşi daha küçükken s"ndürmek olanağını kullanamamıştır. Yasemin Çongar' ın IMF Avrupa Direkt"rü Michael Deppler ile yaptığı konuşma düşündürücü... IMF'ye "laf" tasarrufu Türkiye' nin yoksullaşmasında bazı bakanların parmak izleri hala silinmiş değil.Ama... Kapalı devre ufak uyarılarla düzenlenmesi mümkün olan küçük aksaklıkların IMF Başkanı ya da IMF Başkan Yardımcısı tarafından ulu - orta açıklamalarla ilan edilmesine ne demeli?™rneğin... IMF Başkanı' nın "faizlerin hala çok yüksek olduğu ve programın bu faizlerle yürüyemeyeceği" yolundaki açıklaması, piyasayı çıldırtmıştır.Faizler birkaç gün içinde yüzde 110' u bulmuştur.Şimdi çekildiği oran, hala onun bu talihsiz açıklamayı yaptığı günün faiz oranından birkaç puan yukarıda... Deppler' in siyasetle ilgili s"ylemlerine gelince... Heyecansız... Her rakkamın, bekletilerin ve gerekçelerin açıkça ama "zenle ortaya konması, abartılmış karamsarlığı, ihtiyatlı normallere çekmiş olabilir.™rneğin... İç borçların "nemli bir kısmının fon bankalarına ve kamu bankalarına ait olduğunun ortaya konması... 8 katrilyon TL' lik b"lümünün bütçe faiz fazlasıyla karşılanabileceği... "İç borçlar d"ndürülemez" yolundaki felaket tellallıklarına yanıttı. TL'nin değerini arttırmaya ve dolarizasyonu ç"zmeye d"nük "nlemlere gelince... Bu alanda "keşke" diyoruz.Ama... ™nlemlerin büyük heyecanla karşılandığını, piyasayı elektriklendirdiğini s"ylemeyiz.Şimdilik, daha k"tüye gidişi durdurmuş olmak bile "nemli. gcivaoglu@milliyet.com.tr Buna karşılık... Kemal Derviş' in dün yaptığı açıklamalar "lçülüydü.