Güneri Cıvaoğlu

Geçtiğimiz hafta 13 Ekim “Halikarnas Balıkçısı” olarak da bilinen Cevat Şakir’in 50. vefat yıldönümüydü. Değerli iş adamı Can Kıraç bu bağlamda bir anısını yazdı. Nasıl pırıl pırıl hafıza, nasıl da güzel bir üslup. Pazar Kahvesi niyetine paylaşıyorum.

Dosyalarımın arasında eski bir not bulmuştum! Yazı, 1967 Haziranı’na aitti. Konuyu şöyle tanımlamışım:  

“Vehbi Koç’u ve eşi Sadberk Hanım’ı İzmir’den Söke’ye götürdüğümüz seyahat boyunca yaşadıklarımız!” 

Yüksek Gemi Mühendisi ve eski Havuzlar Genel Müdürü Fahri Tanman (Eşim İnci’nin teyzesi Saffet Tanman’ın eşi) Söke’de modern pamuk tarımı yapan, Ziraat Odaları Başkanı, örnek bir çiftçi ve aydın bir kişiydi. Koç’lar bu aileyi yakından tanımak istemişlerdi. Şöförlüğünü yaptığım 1951 model Mercury marka otomobilimle İzmir’den Söke’ye hareket etmiş ve öğlen molası için durduğumuz Kuşadası’nda Halikarnas Balıkçısı olarak tanınan Cevat

IDF’nin (İsrail Silahlı Kuvvetleri) sözcülüğünü de yapmış olan binbaşı Jacob Dallal dünkü “The Times of Israel” gazetesinde şöyle yazdı:

Son 15 yılda IDF’nin askeri tatbikatlarında uyguladığımız “kıyamet senaryosuydu.”

Teröristler dalga dalga İsrail’e sızıyor.

İsrail kasabalarını ele geçiriyor, sivilleri öldürüyor.

Daha sonraki müzakereler için İsraillileri rehin alıyor.

İsrail tarafına aralıksız yoğun roket atışı, kaos ve savaş sisi…

Tam da bu senaryo gerçekleşti. Tek fark, senaryonun “Gazze’den Hamas’ın değil, Hizbullah’ın kuzeyden saldıracağını” öngörmesiydi.

Hiç kimse Hamas’ın böyle bir kapasiteye sahip olduğunu düşünmüyordu.

Hamas’tan “İsrail’in 11 Eylül’ü” denilen sürpriz büyük saldırı arkasındaki beyin Muhammed Deif…

Bu Filistinli Başkomutanı iyi tanımak gerek.

7 Eylül Cumartesi saldırısının başlamasından birkaç saat sonra Hamas onun bir ses kaydını yayınladı.

Konuşması sakin ve netti.

“Halkımıza karşı devam eden suçlar, işgal çılgınlığı, uluslararası yasaların ve kararların çiğnenmesi ile Amerika ve batı desteğinin karşısında tüm bunlara son vermeye kararlıyız.

Böylece düşman (İsrail) artık hesap sorulmadan eğlenemeyeceğini anlasın.”

Gölgeler içinde filme alınan konuşmacı, Hamas’ın askeri kanadının komutanı ve saldırının beyni Muhammed Deif’ti.

DeepAI kurucusu Kevin Baragona İngiliz “Daly Mail” gazetesine çok da uzak olmayan bir gelecekte “artık kontrolden çıkacak yapay zekânın, insanlar üzerinde egemen olabileceği” kaygısını dile getirdi. 

“Bu durum neredeyse insanlarla şempanzeler arasındaki bugünkü ilişkiye benzeyecek” dedi. 

Tüyler ürpertici ön görüsünü şöyle sürdürdü… 

“Şempanzelerden çok daha akıllı olduğumuz ve onları yenmek için daha ileri teknolojiden yararlanabildiğimiz için insanlar kazanabiliyor. 

Yapay zeka karşısında şempanzeler gibi olursak, yapay zeka bizi yok edecek ya da biz onun kölesi olacağız.”  

RUBİCON 

Bu konuda bir önceki “yapay zekâ ve Rubicon” başlıklı yazımda “kırmızı çizgiye” işaret etmiştim. 

BM Genel Sekreteri Guterres son BM Genel Kurulu’nda “yapay zekânın çok büyük süratle geliştiğine” işaret etmişti. 

Yapay zekada “Rubicon” geçildi mi? 

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’e göre böyle bir tehlike var. 

Zirvenin açılışını yaparken dünya liderlerine şöyle seslendi: 

“Üretken yapay zeka çok fazla umut vaat ediyor ama aynı zamanda bizi bir Rubicon’a ve kontrol edebileceğimizden daha fazla tehlikeye de sürükleyebilir.” 

M.Ö 10 OCAK 49 

“Rubicon” nedir açayım… 

2000 yılı aşkın bir süre önce Komutan Jül Sezar, Galya seferini zaferle tamamlamış, ordularının başında Roma’ya dönmekte. 

Roma o zaman bir Cumhuriyet. 

Meslek büyüğümüz usta gazeteci ve yazar Hıfzı Topuz’u kaybettiğimiz gün, onun “Paris’li Bir Türk Ressam-Fikret Mualla’nın Yaşamı” kitabını okuyordum.

Hıfzı abiye rahmet dileyerek kitabından “CHP’ye dersler” denebilecek bir bölümü yansıtacağım.

Türkiye’nin -daha önce de yazdığım gibi- yüzde 60’tan fazlası kendini “Atatürkçü” diye tanımlıyor ama “Atatürk’ün kurduğu CHP neden yüzde 25-28 oy bandında kalıyor” sorusuna “cevap bileşeni” olabilir.

Sorun “seçim kazanmak için muhafazakar sağ oylara yönelmek… Bu hesap tutmayınca… Atatürkçülüğe dönelim, sosyal demokrasiye dönelim” siyaset dansı koreograflarına ışık tutuyor.

“Atatürkçülük, Atatürk ilkeleri” pazarlama araştırması ile üzerine çökülecek hedef kitle adresi değildir.

Samimi ve yürekten inancı ve aydın dürüstlüğünü gerektirir. İşte Hıfzı Topuz ustanın kitabından örnek…

CH

İngiliz Financial Times’de yayınlanan bir haber analizi “İran’ın dini merkezi Kum şehrinde din adamları yapay zekâdan yararlanmaya çalışıyor” başlığıyla yayınlanmıştı.

“Kum’da ilk yapay zekâ konferansının” düzenlendiğine “İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hameney’in ‘İran, yapay zeka açısından -dünyanın en iyi 10 ülkesinden biri olmalıdır’ söylemini” yansıtmıştım.

“Yapay zekâ üst düzey din adamlarının yerini tutamaz ama 50 gün yerine 5 saat içinde fetva vermeleri için güvenilir bir yardımcı olabilir.

Din adamlarının giderek daha karmaşık hale gelen bir toplumda kararlar almasına önemli katkıda bulunabilir” demişti.

“Yapay zekâ katkılı fetva dönemi mi başlıyor” notunu düşmüştüm.

…………….

Yeni Şafak Gazetesi’nde Suudi Arabistan için de Taha Kılınç’ın dikkat çekici haber analizinden seçme satırlar sunmuştum.

“Kâbe’nin en meşhur imam ve hatibi Şeyh Abdurrahman El-Sudeys, 4 Ağustos hutbesi

İngiliz Financial Times gazetesinde yapay zeka ve din konulu ilginç bir haber yer aldı.
“İran’ın din adamları yapay zekadan yararlanmaya çalışıyor.”

Haberin yazarı Najmeh Bozorgmehr…

İran’ın dini merkezi kutsal şehir Kum’dan yazıyor.

Satırlarından ilginç bulduğum seçmeleri yansıtıyorum.

Kum  son teknolojiye sahip bir merkez olmaktan çok, İslami öğrenim ve ibadet merkezi olarak biliniyor.

Kum’da bulunan 200 bin Şii din adamı yakın tarihteki gelenek ve modernlik arasındaki çatışmalarda geleneksel ve dini değerlerin korunmasında öncü oldu.

Ancak geçen yılki protesto hareketlerinin ardından