Bir kitaplık ‘inci’si

'Kelebek ömürlü’ süreli yayınlar içinde bir tanesi geçtiğimiz yıl 50 yaşına girdi: Türkiye’nin sanat gazeteciliğindeki öncü ismi Milliyet Sanat dergisi. 24 yıl önce kapısından girdiğim, muhabirlikten genel yayın yönetmenliğine her kadrosunda çalıştığım. Ömrümün yarısına yakını bu kurumda geçti. Ekip arkadaşlarımla birlikte hazırladığımız dergiler hem Türkiye’de sanatın hem de kendi hayatlarımızın tanığı oldu. Tuğrul Eryılmaz’ın devrim niteliğindeki Tarkan kapağını hatırladığımda peşi sıra o dönemde neler yaşadığım tek tek gözümün önünden geçer. 2014’te derginin baskı günü Nuri Bilge Ceylan’ın Cannes Film Festivali’nde “Kış Uykusu” ile Altın Palmiye’yi kazanması üzerine derginin kapağını ve kapak yazısını baskıya saatler kala değiştirirken yaşadığım heyecan bugün gibi aklımda. Daha neler neler… Bundan bir buçuk yıl önce Milliyet Sanat’ın 50. yıl kutlamaları kapsamında hazırlanan “Türkiye’nin Sanat Hafızası – Milliyet Sanat Dergisi 50. Yıl Kitabı”nın editörlüğünü yaparken hem kendi tarihimi hem de Türkiye’nin sanat tarihini temize çekme şansım oldu.

Kitabı meslektaşım, arkadaşım, zekâsından sual olunmayan, sanatın plastik başta olmak üzere diğer tüm dallarına hâkim gazetecilerinden, Milliyet Sanat yazarı Evrim Altuğ yazdı. Evrim, Milliyet Sanat arşivinin derinliklerinde yaptığı özenli kazı sırasında öyle büyüleyici bir tarihle karşı karşıyaydı ki her bir ayrıntısını yazmak istiyordu. Çalışma planına göre, önce yazacağı bölümlerdeki dergileri inceliyor, içinde yer alan tüm yazıları resim altlarına kadar okuyor sonra kaleme alıyordu. Ardından ben yazdığı bölümleri edit ediyordum. Defalarca kıyamadığı ayrıntılar yüzünden “Evrimcim, bu şekilde yazmaya devam edersen bu kitap on bin sayfa olur. Ayrıntıları ele” diye uyardım. Karşılığında “Yemeği harlı ateşte pişiren yeni gelinini ateşi kısması için uyaran kayınvalideler gibisin” cevabını aldım. Zaman içinde uzlaştık, yemeği yakmadan kitap sofrasına koydu Evrim. Cennet taamı lezzetinde şahane bir kitap çıktı ortaya.

50 yıllık yolculuk

“Türkiye’nin Sanat Hafızası” onar yıllık periyotlarla ilerleyip 1972’den 2022’ye uzanıyor. Türkiye’de ve dünyada sanat alanında neler olup bittiğini öğrenmekle kalmıyor, tarihsel arka planı da hatırlamış oluyoruz. Milliyet Sanat’ın yazar kadrosundaki zenginliğe hayret ediyoruz. Belli aralıklarla yenilenip sürekli çağdaş dergicilik formatında yayımlanışını takdirle karşılıyoruz. 1972-1981 bölümünde Halikarnas Balıkçısı’na vedadan, Michelangelo Antonioni ile yapılmış bir söyleşiye uzanıyoruz. Gombrich’in “Sanatın Öyküsü” kitabının Türkçeye çevrilişine tanıklık ediyoruz. 1982-1991 aralığında Yaşar Kemal’in Legion d’Honneir alışına, Miller’ın “Oğlak Dönencesi” kitabının Türkçesinin müstehcenlik gerekçesiyle toplatılışına, ölümünün 100. yılında Van Gogh’a rastlıyoruz. 1992-2001 sürecinde Guns’n Roses’ın İstanbul’a geldiğini görüyoruz, Karun Hazinesi’nin Türkiye’ye döndüğünü, Dormen Tiyatrosu’nun 40 yaşına girdiğini. 2002-2011 döneminde Altın Portakal’a 41 kere maşallah diyor, İstanbul Modern’in kapılarını açışını izliyor, Orhan Pamuk’un Nobel Edebiyat Ödülü’nü kutluyor, Atıf Yılmaz ve Erdal Öz’ün ardından gözyaşı döküyoruz. 2012-2022 diliminde yakın geçmişle hemhâl oluyor, Wim Wenders’ın Milliyet Sanat’a verdiği röportajı okuyor, Beyhan Murphy’nin sahnedeki 40. yılını alkışlıyor, Odunpazarı Modern Müze’nin kapılarını açısına tanıklık ediyor, Korona nedeniyle maskeli bir şekilde kapağa yerleştirilen Mozart’ı 250. yaşında anıyoruz.

Özetle, bir kahve içimlerinize eşlik edip sizi zamanda geriye doğru 50 yıllık bir yolculuğa çıkaracak şahane bir kitap “Türkiye’nin Sanat Hafızası”. “Okumanızı çok isterim” dediklerimden. Çünkü Türkiye’nin son 50 yıllık sanat geçmişini, dünyadan sanat olaylarını da atlamadan kayıt altına alan bir başka kitap yok. Çok özel. Çok biricik. DenizKültür’ün katkılarıyla hazırlanan, Cumhuriyet’in 100. Yılı’na armağan edilen bu kitaplık ‘inci’sini D&R, İdefix, Kitapyurdu, Kidega ve Shopier üzerinden online sipariş verebilirsiniz.

İyi pazarlar dilerim.