Kovid-19 ve dış ticaret
E. HALUK AYHAN
MHP Genel Başkan Yardımcısı
Yenidünya düzeninde önemi hiç değişmeyen unsur hiç şüphesiz insan kaynağı. Önemi daha da artacak. Bu konuya şimdiden yatırım gerekiyor. Ciddi değişimler yaşanacak. Dış ticaret “Küresel İş Kavramını” beraberinde “Küresel İstihdam” kavramını merkeze alacak.
Dijital dünyadaki hizmetlere veya bilgilere erişebilen, küresel uygulamaları derinlemesine analiz edebilen, dijital beceriler ile donanmış olanlar dış ticaretin insan kaynağını oluşturacak. Dış ticaret ikliminin esasını dış ticaret vizyonuna hâkim kamu politikaları ile desteklenmiş, işletmeler, işletmeciler ile çalışanlar oluşturacak.
Kovid-19, dünyanın ticaret alt yapısını değiştiriyor ve dönüştürüyor. İleri teknoloji ve dijitalleşme ile desteklenmiş süreç yönetimleri, dijital gümrükler, dijital bankacılık gibi gelişmeler çok hızlı yaşanacak. Geleceğe ilişkin planlamalar 3, 5, 10 yıl gibi öne çekilecek.
Ticaret savaşları ile başlayan yerelleşme akımı pandemi ile yeni boyut kazandı. Stratejik ürünlerin küresel tedarik zincirlerine sıkı sıkıya bağlı olmasının dezavantajları görüldü. Stratejik ürünlerin ülke içinde üretilmesi politikasına geri dönüşün başlayacağı yeni bir döneme girildi.
Lojistik, teknoloji ve dijitalleşme ile birleşerek yeni bir boyut kazanıyor. Sürdürülebilir lojistik için gümrüklerde dijitalleşme şart oldu. Temassız lojistik gündeme oturdu. İnsan ihtiyacını minimuma indirecek çözümler aranıyor. Lojistik merkezler elektronik ticaretin vazgeçilmezi olacak. E-Ticaretin önemi iyice artacak.
İş modellerine bağlı olarak yeni pazarların oluşması, mevcut pazarlarımızda yeni politikalar belirlememizin gerekiyor olması yeni pazar arayışını önemli hale getirdi.
Ticaret savaşları yerelleşme yanına bölgeselleşme akımını da eklemişti. Pandemi yerelleşme ve bölgeselleşme akımlarını ve anlaşma sürelerini hızlandırdı.
Tedarik zincirlerinin kırılması farklı üretim merkezlerinde konumlanmanın önemini gösterdi. Şimdi şirket satın alma, şirket birleşmeleri ve ortak yatırım modelleri üzerine yapılanmalar gelişiyor. Üretimde ve ticarette yeni bir entegrasyon süreci karşımıza çıkıyor.
Tedarik zincirlerindeki kırılmanın en önemli nedenlerinden birisi de lojistik oldu. Gümrüğü geçmekle iş bitmedi. Diğer ülke gümrüklerinde de kilometrelerce kuyruklar oluştu. Karayollarında transit süreler arttı ve ihracat maliyetini artırdı.
Konteynırlar limanlarda bekledi, maliyetler arttı, boş konteyner bulunamadı ve konteyner üretmeye karar verdik. Karayolundaki sıkıntılar gemilere talebi artırdı, navlun ücretleri arttı.
Yolcu uçaklarının da kargo uçağı olarak kullandığı bir dönemi yaşadık. Pandemi döneminde gündeme gelen demiryolu taşımacılığı uçaktan ucuz, denizyolundan hızlı oldu.
Yaşadıklarımız ihracatın sürdürülebilirliği açısından sürdürülebilir lojistiğin en önemli konu olacağını gösteriyor.
Sürdürülebilir lojistiğin önemli unsuru olan “Temassız Lojistik” altyapısı geliştirilmeli. Dijitalleşme gümrüklerin en önemli aracı olarak yapılandırılmalı; gümrüklerdeki dijitalleşme oranı artırılmalıdır.
Lojistik merkezlerin pazara giriş hızı ve e-ihracat açısından stratejik öneme sahip bir altyapı hizmeti ve pandemi sonrasında rekabet gücü belirleme unsurları arasındaki önemi daha da artacak.
Dijitalleşmiş birbirine entegre, lojistik merkezlerle desteklenmiş alternatif taşıma sistemleri geleceğin lojistiği olarak şekillenecek. Bu yeni sisteme entegrasyonu açısından gerekli çalışmalara hızla başlanması gerekiyor. Navlun maliyetlerini düşürecek ve hızın sağlanacağı modellere kayış yaşanacağı bir döneme giriliyor.
Pandemi sonrasına hazırlık açısından ilk yapılacaklardan birisi de yerelleşme ve bölgeselleşmenin ortaya çıkardığı yeni iş modellerinin desteklenmesidir.
Tedarik zincirlerindeki kırılmaları fırsata dönüştürmek istiyorsak yeni entegrasyonları hedeflememiz gerekiyor. Bölgesel entegrasyonları iyi okumalı ve bu entegrasyonlara uygun iş modellerini desteklemeliyiz. Bu çerçevede, Devlet destekleri pandemi sonrası yenidünya dinamikleri göz önünde bulundurularak yeniden şekillendirilmeli.
Pandemi döneminde yaşanan daralmanın ihracat ile aşılabileceği konusu gündemdeki en önemli konulardan birisi. Aktif ihracatçıların yanı sıra potansiyel ihracatçı firmaların da ihracata yönlendirilmesi için “İlk Adım Destekleri” verilmesi önemli olacaktır. Devlet yardımlarının revizeye ihtiyacı vardı. Bu Kovid ile birlikte aciliyet kazandı. Sektör odaklı planlamaların yapılması gerekiyor.
Talep modelleri değişiyor. Değerler üzerinden ilişkilerin tesis edileceği fiyatın belirleyiciliğinin azalacağı bir dönem başlıyor.
E-İhracat açısından lojistik merkezler destekli yeni iş modellerinin desteklenmesi önemli hale geldi.
Yeni dönemde desteklerin hibrid faaliyetlere entegre olması ve dış ticaretin dijital iş yapma yöntemlerini odağına alması çok önemli. Yeni desteklerin iş modelleri üzerine kurgulanması ve yenidünya düzenine adaptasyon açısından önemli olacak.
E. HALUK AYHAN
MHP Genel Başkan Yardımcısı