“İşsizlik kadar büyük yalnızlık yoktur. Başkalarıyla birlikte bin kişilik bir kuyrukta olsan bile yalnızsın.”
Böyle yazıyor “Offshore” adlı romanında Penelope Fitzgerald...
Bu ülkenin insanları her gün biraz daha yalnızlaşıyor.
İşsizi ayrı yalnızlaşıyor.
Vergi yükü altında ezilen milyonlar ayrı...
Bir tarafta ağır vergiler ve işsizlikle boğğuşanlar öte yanda devletin kısıtlı olanaklarıyla ulufe dağıtılır, iyilik yapılır gibi verilen yardımlar.
Bozuk bir denge, eğri büğrü yöntemler.
Bu ülkenin ekonomisi büyük bir yanlışın üzerinde yol alıyor.
Yazık ki, bu tabloyu kanıksıyor olmak bile kahredici.
* * *
Öyle bir hale geldik ki, ekonominin yaklaşık yüzde 50’si kayıtdışı.
Böyle bir tabloda yeterli “doğrudan vergi” toplayamayan devlet, “dolaylı vergilere” yüklendikçe yükleniyor.
Akıl almaz rakamlara ulaşmaya başladık.
1600 motor hacimli otomobilin vergi öncesi 30 bin 221 lira olan fiyatı, vergi sonrası 49 bin 600 liraya yükseliyor.
30 bin liralık otomobil için vatandaş 18 bin 958.5 lira vergi ödüyor.
Afaki rakamlar benzinde de sürüyor.
Kurşunsuz benzinin satış fiyatının yüzde 67.07’sini, motorinin yüzde 58.16’sını, gaz yağının yüzde 46.16’sını, otogazın da yüzde 79.79’unu vergiler oluşturuyor.
Sabit telefonda 1.33 liralık konuşma için 15 lira fatura ödüyoruz.
Cep telefonunda faturadaki vergi yükü yüzde 30.72’yi buluyor.
* * *
29.9 liraya satılan 70’lik rakıdan da 12.474 lira ÖTV, 4.559 lira KDV alınıyor.
Gelelim sigaraya... “İçiyorsan nasılsa erken öleceksin, devlete para öde öyle öl” politikası var.
Sigara üzerindeki vergi yükü yüzde 78.25’e ulaştı.
Halen 7 liraya satılan bir paket sigaranın 5.4775 lirası vergilere gidiyor. Son zamla bir sigara paketindeki vergi oranı % 73.3’ten % 78.3 yükseldi.
Yediğiz, içtiğimiz kullandığımız birçok üründe de ÖTV ve KDV yüksek. Birçok temel ihtiyaç maddesine de yüksek vergiler ödüyoruz.
Bu oranları hiçbir ülkeyle kıyaslayamazsınız.
* * *
Sigara örneğinde duralım biraz. Çünkü bu rakamların devlet tarafından nasıl kurtarıcı göründüğünün örneğini yakın geçmişte yaşadık.
Sigara firmaları fiyatları indirmek istediler.
Maliye Bakanı sert çıktı ve indirilen fiyatlar yeniden yükseltildi.
Öyle bir noktaya gelindi ki, isteseniz de fiyat indiremiyorsunuz. Devlet artık sigara firmalarının “Sürümden kazanalım, devlet de daha çok vergi alırsın” yaklaşımını dahi risk görüyor.
İşsizliğin 13.1’lere ulaştığı, yüklerin ağırlaştığı bir ortamda zor şartlar altında kitlelerin iyi yaşama umudu dahi kalmıyor. Sonra bir bakıyorsunuz tüm valilere bir talimat gidiyor.
“Ezilenleri koruyacağız, aç kimse kalmayacak, yoksa hesabını sizden sorarım” deniyor.
Eskiden şöyle derdik:
Bir eliyle verdiklerini öbür eliyle alıyorlar.
Şimdi tablo şu:
Bir elleriyle ezerken, öbür elleriyle seçim kaybettirecek riskli kitleyi kömürle, erzakla besliyorlar.
Nereye, ne kadar vergi ödüyoruz?
TÜTÜN MAMULLERİ:
7 liralık sigara
Toplam vergi: 5.4775 TL
Vergi yükü: Yüzde 78.25
ALKOLLÜ İÇKİLER:
70’lik rakı
Satış fiyatı: 29.90 TL
Toplam vergi: 17.033 TL
Vergi yükü: Yüzde 56.96
AKARYAKIT ÜRÜNLERİ:
Kurşunsuz benzin
Litre-95 oktan
Satış fiyatı: 3.65 TL
Toplam vergi: 2.4481 TL
Vergi yükü: Yüzde 67.07
Philip Morris: Daha modern vergi yapısı olmalı
Türkiye’nin en büyük sigara üreticisi Philip Morris’in Kurumsal İletişim Müdürü Arzu Amirak’la geri çektikleri sigara zammını konuştum.
“Sigara içenlerin ödediği vergilerin dışında sektördeki 6 firma 2009’da 15 milyar TL vergi ödedi. Bu rakam bütçe gelirlerinin yüzde 8’i. Sizin de bir lobi gücünüz olabilirdi, neden direnemediniz” diye sordum.
Amirak, gülümseyerek şu bilgileri verdi:
“Sigara tüketimine getirilen yasaklar ve özellikle markaların ayrıştırılmasını zorlaştıracak paketin ön yüzüne getirilmesi planlanan yüzde 65’lik görsel sağlık uyarıları gibi sert önlemler, şirketleri fiyat üzerinden rekabete itiyor. Bu ağır rekabette ‘Yüksek nispi vergili yapılarda ortaya çıkabilen fiyat düşüşlerinde, en büyük kayıp devlet vergi gelirlerinde yaşanabilir. Biz bunu anlatmaya çalıştık. Pazarın fiyatlandırmasından bağımsız olarak devlet gelirlerini garanti altına alacak yeni bir vergi sistemine ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz. Israr ettiğimiz konu şu;?Türkiye’de bir yılda yaklaşık 5,4 milyar paket sigara satılıyor. Bu gerçek görülerek vergi yapısı mutlaka değişmeli.”
Amirak belki açık söyleyemiyor ama bana göre “Bu sistem doğru gitmiyor, aksi halde kayıp ve kaçak artıyor” demek istiyor.
