SABAH KUŞU MUSUN, YOKSA GECE KUŞU MU?
Güne sabahın ilk ışıklarında başlayanlardan mısınız, yoksa gün ortasında hâlâ ayılamayanlardan mı? Alarmı kaç defa erteliyorsunuz? Yoksa alarm çalmadan mı yataktan fırlıyorsunuz?
Bu iki tip insan aslında birbirinden oldukça farklı...
Genelde güne erken başlayanlara ‘gündüz insanı’, akşam geç saate kadar ayakta duranlaraysa ‘akşam insanı’ deniyor. Gündüz insanına ‘sabah kuşu’; akşam insanına ise ‘gece kuşu’ diyenler de bulunuyor. Peki ikisi arasında nasıl bir fark var veya hangisi daha sağlıklı biliyor musunuz? Hadi hep birlikte bakalım...
Sabah kuşu insan tipi
Gece yatmadan önce ertesi günü planlayıp, sabahın ilk saatlerinde güneşi selamlayanlardansanız, siz de sabah kuşu olabilirsiniz. Genellikle bu tip insanların sabah erken kalkıp, spor yapmak, ılık bir duş almak ve ardından bir gece öncesinden hazırlanmış, ütülenmiş kıyafetlerini giymek, kendisi ve çevresi için güzel bir kahvaltı masası hazırlamak gibi rutinleri vardır. Aslında bu şekilde güne mutlu başlayan ve genellikle planlı programlı olduğu için stres seviyeleri düşük olan insanlardır. Uyku-uyanıklık saatleri ve beslenmeleri düzenlidir. Yapılan çalışmalarsa, sabah kuşlarının akşam kuşlarına kıyasla daha avantajlı olduğunu söylüyor. İngiliz Tıp Dergisi’nde (British Medical Journal) yayımlanan bir çalışmada, sabah kuşu olan bireylerin akşam kuşu olanlara kıyasla meme kanseri gelişme riski daha düşük bulunmuş. Ayrıca yine aynı çalışmada günlük önerilen 7-8 saatten daha uzun uyumanın da meme kanseri riskini artırabileceği söyleniyor.
Gece kuşu insan tipi
Büyüklerimizin “Gece yatmak bilmez, sabah da kalkmak bilmez” dediği insan tipine ‘gece kuşu’ diyoruz. Bu tipler genellikle güne akşam saatlerinden sonra başlar ve günün doğuşuna kadarki vakti değerlendirir. Ertesi günü yine o saatlere kadar uyuyarak geçirirler. Bakıldığında bu tip insanlarda düzensiz bir uyku ve beslenme düzeni hakimdir çünkü bu düzen vücudun sirkadiyen ritmini de olumsuz etkiler. Bunu basitçe anlatmak gerekirse, vücudumuzun fabrika gibi 24 saat boyunca, yaşamsal fonksiyonlarını sürdürdüğü zaman olarak tanımlayabiliriz. Bu ritim, yaşamsal fonksiyonları ve vücudumuzun birçok işlevini düzenlemeye de katkı sağlıyor; uyku düzeni, iştah kontrolü, hormon seviyeleri, kan basıncı, vücut ısısının ayarlanması ve günlük aktivitelerimiz de bunların arasında yer alıyor.
Northwestern Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya, yaklaşık 50 bin birey dahil edilmiş. Çalışmanın sonucunda, gece kuşu olanların sabah kuşlarına kıyasla, yüzde 10 daha fazla ölüm riskine sahip olduğu bulunmuş. İncelemelerde alınan veriler sonucunda, gece kuşu olanların sabah kuşlarından daha fazla hastalıklara maruz kaldığı da belirtilmiş.
Hangisi daha sağlıklı?
Yapılan çalışmalar ve benim mesleki tecrübelerim ışığında, güne erken başlayan insanların hayatı yakalamada, sağlıklı ve iyi yaşam sürmede diğerlerine kıyasla daha avantajlı olduğunu söyleyebilirim. Yine Diabetic Medicine Dergisi’nde okuduğum bir araştırmaya göre, tip 2 diyabetli gece kuşu
bireylerin, kahvaltıyı günün ilerleyen saatlerinde yapmaları sonucunda daha yüksek bir beden kütle indeksine sahip oldukları bulunmuş. Herhangi bir sağlık sorunu olsun olmasın, eğer mesleğiniz gibi hayatınızda değiştirilemez bir faktör yoksa, vücudunuzun sirkadiyen ritmine uygun yaşamanız, iyi yaşam için atabileceğiniz en değerli adımlardan...
