Geçen hafta Antalya’da yapılan Diplomasi Forumu’na 148 ülkeden 19 devlet ve hükümet başkanı katıldı. Biz gazeteciler gündem sebebiyle daha çok Suriye, Ukrayna, Filistin gibi savaş bölgelerinden gelen isimlere odaklandık. Forumun koşuşturmacasında bir hanımefendi ile denk geldik ve yaptığımız kısa sohbette kendisi küçük ülkelerinin seslerini duyuramamasından yakındı, basının da kendilerine yer vermemesine sitem etti. Haklıydı…O kişi, Saint Kitts ve Nevis Fahri Konsolosu Gönül Eken’di. Kendisini daha sonra aradım ve Karayipler’deki bu küçük ada ülkesinin duyulmayan sesine geç de olsa kulak verdim. Sorunları tahmin ettiğimizden çok daha büyük.
52 bin nüfuslu ülke
Saint Kitts ve Nevis Federasyonu, Karayipler’de iki adadan oluşan bir ülke. Yüzölçümü 260 kilometrekare. Nüfusu 52 bin! Amerika kıtasının en küçük ülkesi olan St. Kitts’te kişi başına düşen gelir 25 bin dolar. Ülke ekonomisi turizme, tarıma ve hafif imalat sanayisine dayanıyor. Ağırlıklı olarak cruise gemileriyle gelen turistler beklendiği kadar döviz bırakmıyor, tarımda ve sanayide üretimi kendisine yetmiyor, yani dışa bağımlı yaşıyor. Başlıca ticaret ortakları ABD, Kanada, Almanya ve Çin. Türkiye ile dış ticaret hacmi ise 11,8 milyon dolar. Türkiye inşaat malzemeleri, otomotiv parçaları başta olmak üzere 6,79 milyon dolarlık mal satıyor. St. Kitts ve Nevis ise Türkiye’ye alkollü içecek, deniz ürünleri ve geri dönüşüm için elektronik atık gönderiyor.
İklim adaletinin peşinde
Güçlü bir ekonomisi olmayan bu küçük ada ülkesinin en büyük sorunu iklim krizi. St. Kitts ve Nevis, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında tropikal fırtınaların yaşandığı Atlantik kuşağının güney ucunda yer alıyor ve sellere karşı en savunmasız ülke.
Aşırı karbon kirliliği, okyanus asitlenmesi ve mercan beyazlaması gibi zararlı kimyasal reaksiyonlara yol açıyor ve okyanusun karbondioksit absorbe etme yetisini tehlikeye atıyor. Alçak rakımlı ada devletleri önümüzdeki yıllarda su altında kalma riskiyle karşı karşıya. Öyle ki St. Kittis ve Nevis gibi küçük ada ülkeleri güçlerini birleştirip, iki yıl önce Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi’ne ‘iklim adaleti’ davası bile açtı. Büyük güçlerin karbon emisyonlarını sınırlamak için mücadele ediyor.
St Kittis’e Suriyeli rağbeti
Coğrafi olarak Suriye, Gazze, Ukrayna’ya uzak olmalarının onları hiç etkilemediğini düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Tedarik zincirinin kırılması sebebiyle savaşlar küçük ülkelerinin gıda ve mal ithalatına zarar veriyor.
Bölgesel savaşların bir başka yansıması ise bu ülkelerin bir kaçış noktası olarak görülmesi. Gayrisafi yurt içi hasılasını artırmak için bağış-yatırım karşılığında vatandaşlık veren ülkeyi son dönemde Suriyeliler ve Iraklılar keşfetmiş durumda. Veriler gizli tutulduğu için net rakam yok ama Fahri Konsolos Gönül Eken son dönemde bu iki ülkeden yapılan başvurularda çok büyük artış olduğunu söylüyor.
157 ülkeye vizesiz seyahat
Bunun iki temel sebebi var. Birincisi St. Kittis ve Nevis pasaportunun çok değerli olması, ikincisi de vatandaşlık koşullarını karşılamanın nispeten kolay olması. İsterseniz ‘Kasırga Yardım Fonu’na 150 bin dolarlık bağış yapabilirsiniz, isterseniz de 450 bin dolar değerinde bir konut alarak vatandaşlık alabilirsiniz. St. Kittis ve Nevis pasaportunu aldığınızda ABD, Kanada, Çin hariç Schengen bölgesi ve Birleşik Krallık dahil 157 ülkeye vizesiz seyahat edebilirsiniz. Bu sebepledir ki ülke son dönemde revaçta; ancak bu hal onları mutlu etmiyor. Ekonominin gelişmesi için lojistik zorlukların ortadan kaldırılmasını, büyük ülkelerin ticaret baskılarının sonlanmasını çifte vergilendirme sorunlarının çözülmesini istiyor. Bu ve bunun gibi sıkıntıları aşmak için de seslerini duyurmaları gerekiyor.
