Midenizdeki gizli plastiğin farkında mısınız?
Ayda 21 gram, yani yaklaşık her hafta 1 kredi kartı büyüklüğünde mikroplastik tükettiğimizi biliyor musunuz?
Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın (WWF) raporuna göre ayda 21 gram yani yaklaşık her hafta 1 kredi kartı büyüklüğünde mikroplastik tükettiğimizi biliyor musunuz? Rapora göre tükettiğimiz mikroplastik miktarını; haftada 1 kredi kartının yanı sıra, 3 haftada 1 plastik tarak, 5 haftada 1 plastik elbise askısı gibi de gözünüzde canlandırabilirsiniz. Avustralya’daki Newcastle Üniversitesi iş birliği ile hazırlanan bu çalışmanın detaylarını www.yourplasticdiet.org adlı sitede bulabilirsiniz.
Mikroplastikler maalesef hayatımızın birçok yerinde var. Ve sadece çevreyi ve soluduğumuz havayı kirletmekle kalmıyor, besin zincirimizin arasına girip sağlığımızı da tehdit ediyorlar.
Mikroplastikler karşımıza içme suyumuzda, soframızdaki tuzda ve tabağımızdaki balıklarda da çıkıyor. Peki, nereden geliyor bu plastikler? BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), tek kullanımlık su ve soda şişelerinin, plastik atıkların en büyük sebeplerinden olduğuna işaret ediyor. Hatta 2016 yılında dünya genelinde 480 milyardan fazla plastik şişe satıldığı belirtiliyor. Çözümü ise tamamen elimizde ve çok kolay: Tek kullanımlık plastikleri azaltmak.
Plastik şişeler yerine tekrar kullanılabilir şişelerden satın almak, çevreye verdiğimiz zararı minimuma indirmeye yardımcı olacaktır. Kahve alırken yanınızda mataranızı taşımak, markete giderken kendi bez poşetinizi götürmek bir başlangıç olabilir.
Tek kullanımlık plastiğin en büyük paylarından biri de elbette poşetlerdi. Geçen yılbaşında yürürlüğe giren ve plastik poşetleri ücretlendiren yasayı biliyorsunuz. Bu yasa acaba işe yarayacak mı desek de plastik poşet kullanımımız epey düştü. Öyle ki, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın açıklamasına göre, plastik poşetlerin ücretli hale getirildiği 1 Ocak’tan itibaren kullanım oranları yüzde 77 azaldı. Bu aslında sevindirici bir haber, çünkü 11 aylık süreçte yaklaşık 150 bin ton plastik tasarrufu sağlanmış oldu. Yine bakanlığın verilerine göre, aylık kişi başına düşen poşet kullanımı 35’ten 10’a kadar düştü.
Plastik poşetlerin ücretlendirilmesiyle beraber bez poşetler ve torbalar hayatımızda çok daha fazla yer alır oldu. Hatta eminim ki birçoğunuzun evinde pek çok bez poşet/torba oldu bile. Fakat bu konuda da tüketim çılgınlığına dikkat etmek gerekiyor. Plastik poşetler kadar olmasa da, ihtiyaçtan fazla aldığınız her bez çantanın da doğaya zarar verebileceğini unutmayın! Bir bez çantanın, plastik poşetin doğaya verdiği zarardan daha az zarar verebilmesi için defalarca hatta neredeyse 100 kerenin üzerinde kullanılması gerekiyor.
Tahılları bez torbada saklayın
Ben uzun zamandır #plastiksizmutfak diyorum. Amacım öncelikle evde, mutfakta kullandığımız plastiği azaltmak. Bez torbalar bunun ilk adımı olabilir ama yetmez. Mesela tahıllarınızı veya baklagillerinizi nerede saklıyorsunuz? Plastiksiz mutfağa geçişte siz de hem kullanılan plastiği azaltmak hem de daha doğru saklama tekniği ile tahıllarınızı muhafaza etmek istiyorsanız, bez tahıl torbalarını deneyin. Bez torbalar hava aldığı için rutubet oluşmaz ve böylece küf oluşumu da önlenmiş olur.
Bulaşık süngeri yerine kabak lifi
2020’nin benim için hedeflerinden biri olan plastiksiz mutfağın en önemli adımlarından biri de bence bulaşık süngeri! Mikroplastik içeren bulaşık süngeri yerine bu sene doğal kabak lifi kullanmayı deneyin. Lifler, lif kabağının henüz olgunlaşmamış meyvelerinden elde ediliyor, tamamen doğal ve doğaya yüzde yüz karışabiliyor. Doğal yapısı gereği elinize ilk aldığınızda sert gelecektir fakat suyla temas ettiğinde hemen yumuşayacaktır.
Gezegeni besleyen iş birliği UNDP-TBF
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve Türkiye Basketbol Federasyonu arasında bir süre önce küresel amaçlar için iş birliği protokolü imzalandı. Bu iş birliği ile iklim eylemi için somut adımlar atılması planlanıyor; hatta bu adımların ilki 21 Şubat’ta Türkiye-Hollanda maçında gerçekleşti. Peki, neler yapılacak birlikte bakalım:
Arenaya atık ayrıştırma kutuları yerleştirilecek.
İçecekler geri dönüşümlü bardaklarda sunulacak.
Organik küresel amaçlar tişörtleri dağıtılacak.
Millî takım oyuncuları sahada, antrenmanda ve soyunma odalarında organik havlu kullanacak.
UNDP’nin ülkemizde bir spor federasyonu ile yaptığı bu iş birliği birçok kişi gibi beni de çok mutlu etti. Bu konuda atılacak diğer adımlar için ilham olmasını diliyorum.
