Deniz Kilislioğlu

ABD Başkanı Joe Biden, eski Arizona Senatörü Jeff Flake’i Ankara Büyükelçisi olarak aday gösterdi. ABD Senato’su onay verirse, Flake, ABD’nin yeni Ankara Büyükelçisi olacak. Üstelik bu isimle birlikte Washington yönetimi ilk kez bir siyasiyi, yani “kariyer diplomat” olmayan bir kişiyi büyükelçi olarak Türkiye’ye yollamış olacak. Elbette bu tercih akıllara şu soruyu getirdi:

Bu karar, Türkiye’nin yine ‘kariyer diplomat’ olmayan Murat Mercan’ı Washington’a büyükelçi olarak atamasına karşı hamle mi?

Konuştuğum Türk yetkililer bu tercihi öyle yorumlamıyor. Flake’in ne kadar siyasi bir atama olursa olsun, nihayetinde makul bir isim olduğunu söylüyorlar. Üstelik bu ismin, ilişkilerin bundan sonraki seyri açısından avantajları olabileceğini de düşünüyorlar.

Kongre geçmişi avantaj mı?

Flake, Cumhuriyetçi Parti’den olmasına rağmen seçim döneminde Donald Trump karşıtlığı ve Biden’a desteğiyle göze çarptı. Bu anlamda

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, hafta içi Antalya’daydı. Ziyaretin önemli başlıklarından biri “Suriye’ye insani yardımlar” konusuydu. Yardımlar için 2014’de karılan BM Güvenlik Konseyi (BMGK) kararının süresi 10 Temmuz’da doluyor. Türkiye, kapıların açık kalması ve BMGK kararını veto etmemesi için Lavrov’u iknaya çalıştı. Bu kararın önemi şu:

BMGK’nın o kararıyla uluslararası yardım kuruluşları, Suriye hükümetinin onayına ihtiyaç duymadan 4 kapıdan Suriye’ye yardım sokabiliyordu. Yıllar içinde o yardımların geçtiği sınır kapılarının sayısı bire düştü. İşte son kalan Öncüpınar sınır kapısının da kapanmaması ve Suriye içine insani yardımların sürdürülebilmesi, bu kararın uzatılmasına bağlı.

Moskova niye karşı?

Beşar Esad hükümetinin en büyük destekçisi Rusya “tüm yardımlar rejim kontrolü üzerinden gitsin” görüşünde. Moskova bu konunun bir egemenlik meselesi olduğu gerekçesiyle, muhalif unsurların bulunduğu

Kovid-19 salgınında yeni perde “delta” ardından da ortaya çıkan “delta plus” varyantı. Virüs, insanlığa hem kendisini hem de “Tüm dünyada herkes aşılanmadan, kimse güvende olamayacak” söylemini sıklıkla hatırlatıyor. İç hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Mustafa Çetiner de buna dikkat çekiyor ve “Bulaşın çok yüksek olduğu yerlerden çıkan virüs varyantları, dönüp dolaşıp bu mücadelede çok başarılı olduğunu söyleyen İngiltere gibi ülkeleri vuruyor” diyor.

Bu yüzden aşıya eşit erişim hayati önem taşıyor. Örneğin İsrail aşılamanın en başarılı olduğu ülkeydi; ancak vaka sayıları artmaya başlayınca ve bunların yüzde 70’i delta varyantı olunca, tedbirler geri geldi. İsrail Sağlık Bakanlığı’nın bu vakaların üçte birinin aşılanan kişiler olduğunu açıklaması da endişeleri artıran bir başka veriydi.

Virüsün kaynağında durum

Virüsün kaynağı olan, 1.3 milyar nüfuslu Hindistan’da vaka sayıları 30 milyonu zaten geçmişti, günlük vaka sayıları da

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Joe Biden zirvesinde taraflar, S-400 ve YPG’ye destek konusunda pozisyonlarından geri adım atmadı. İlerlemenin kaydedildiği alan, tahmin edildiği gibi Afganistan oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD ve koalisyon güçlerinin 11 Eylül’de Afganistan’dan çekilmesinden sonra istenirse Türkiye’nin ülkede kalabileceğini; ancak bu noktada ABD’nin diplomatik, lojistik ve mali desteğinin önemli olduğuna dikkat çekti. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da bu desteğin verilmesinde mutabık kaldıklarını duyurdu. Türkiye, Kabil Hamid Karzai Havalimanı’nın güvenliği ve işletmesine talip ancak bu görevde tek başına kalmak istemiyor. Türkiye, Cumhurbaşkanı’nın ifadesiyle “Pakistan ve Macaristan’ı da yanında görmek istiyor.”

Üstlenilecek görevin çerçevesi ne olacak, hangi ülkeler bu misyonla elini taşın altına koyacak, bu soruların cevapları henüz belirsiz. Kaldı ki Cumhurbaşkanı’nın vurguladığı gibi Taliban da önemli bir faktör ve Taliban sözcüleri

Bu haftanın gündemini ağırlıklı olarak “gelecek haftanın gündemi” belirledi desek yanlış olmaz. Bütün dikkatler hafta başında yapılacak NATO Liderler Zirvesi’ne ve o zirve marjında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Joe Biden ile yapacağı ilk
yüz yüze görüşmeye çevrildi.

Ortak payda...

Aslında bu buluşmadan sonra uzun süredir krizde olan Türk-Amerikan ilişkilerinin bir anda düzeleceğini öngörmek biraz saflık olur. Türkiye açısından masada ABD’nin YPG-PKK’ya askeri ve siyasi desteğiyle Fethullah Gülen’in iadesi konusu; ABD açısından ise Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400 füzeleri ve ABD’li yetkililerin ifadesiyle “Türkiye’nin demokratik değerlerden uzaklaşma eğilimleri” var. Pozisyon sertlikleri varken bu sorunların aşılıp yeni bir döneme girilemeyeceği açık. Fakat bir süredir ikili ilişkilerde ortak paydada buluşulabilecek bir konu var gibi görünüyor, o da Afganistan...

En kritik soru

Zirve öncesi bu konuda birkaç dikkat çekici

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu hafta yaptığı “Mahmur, Kandil’in kuluçka yuvasıdır, BM temizlemediği takdirde bir BM üyesi olarak biz temizleriz” sözleri, dikkatleri yeniden bu kampa çevirdi. 1990’lı yılların başında Türkiye’nin Irak sınırındaki bölgelerden Irak’a göç yaşanmış ve 1998 yılında Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK/UNHCR) bu kişiler için Mahmur kampını kurmuştu.

Ancak BM, Irak’ta pek çok farklı dönüm noktasında kamp üzerindeki kontrolünü kaybetti. Bu dönüm noktalarından biri, 2003’te BM’nin Bağdat’taki binasının bombalanmasının ardından, örgütün Irak ofisini kapatma kararıydı. Bir diğeri ise 2014 yılında DAEŞ’in saldırılarıyla Mahmur’da etkili olmaya başlamasıydı.

En az 3 yıldır sayım yok

Kampta bugün sivil, kadın ve çocuklar dahil yaklaşık 10 bin kişinin olduğu tahmin edilirken, PKK’nın buradaki nüfusu kalkan olarak kullandığı sıklıkla tekrarlanıyor. Mahmur kampı kâğıt üzerinde Birleşmiş Milletler Mülteciler

Bu hafta ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın Ortadoğu turunu dikkatle izledik. Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın attığı tek taraflı adımlar ve “iki devletli çözüm” fikrinden uzaklaşması düşünüldüğünde, yeni ABD yönetiminin İsrail-Filistin konusunda nasıl bir politika izleyeceği merak ediliyordu.

İsrail’in Gazze saldırısı ve Washington’ın İsrail’e desteği bir fikir vermişti ama özellikle “iki devletli çözüm” konusunda Blinken’ın bu ziyarette vereceği mesajlar yine de önemliydi. Ne yazık ki Blinken’dan güçlü bir “iki devletli çözüm” vurgusu duymadık. Dahası Filistin yönetimiyle de görüşen ABD Dışişleri Bakanı, ısrarlı sorulara “Şu anda en önemli şey acil insani yardım (özellikle temiz su ve elektriğin sağlanması), sonrasında yeniden yapılandırma, yeniden inşa ve ekonominin kalkındırılması” cevabını verdi. Kuşkusuz bu yardımlar, Gazze’de yaşanan durum düşünüldüğünde önemli ancak sorunun temeline inmediği için de

Pandemi sürecinde tedavi yöntemlerinden, aşıların etkinliğine, virüsün yapısından, yaratabileceği tahribata kadar pek çok başlıkta araştırma yapıldı. Bu yayınların en güvenilir kabul edilenleri kuşkusuz “Lancet Tıp Dergisi”nde yayınlananlardı. Lancet öyle prestijli bir dergi ki, pandemi sürecinde ülkeler burada yayınlanan makalelere göre tedavilere yön verdi. Ancak Lancet, zaman zaman hata da yaptı. Dergi, yayınlandıktan sonrageri çektiği makaleler sebebiyle bazen tartışmaların odağına oturdu. Pandemide yıldızı parlayan Lancet’in Genel Yayın Yönetmeni Dr. RichardHorton’a, bu tartışmaları sordum...

Bir makalenin Lancet gibi prestijli bir dergide yayınlanması için belirli aşamalardangeçmesi gerekiyor. Bilim insanları makalelerini Lancet’e gönderiyor. Eğer editoryal kadroo makalenin orijinallik taşıdığını düşünüyorsa, o zaman ikinci aşamaya geçiliyor. Buna”harici inceleme” aşaması deniyor. Lancet dışındaki uzmanlardan bu makale hakkındagörüş bildirmeleri isteniyor. Her biri tıp eğitimli ve doktoralı dergi editörleri, bu