Yarın ramazan ayı başlıyor. Ramazan ayında işyerinde de çalışma düzenine ilişkin bazı düzenlemeler yapılması gündeme geliyor. Oruç tutan çalışanlar için yemek hizmeti sağlanması ya da işyerinde iftar verilmesi gibi düzenlemeler insan kaynakları birimlerinin konularını oluşturuyor. Bu düzenlemelerin hukuken nasıl olması gerektiği ve işyerinde ramazan ayında izlenebilecek bazı yöntemler hakkında bugün bilgilendirmelerde bulunmak istedim.
- İşçiye oruç tutup tutmadığı sorulabilir mi?
İşyerinde sağlanan yemek hizmetinin dışarıdan satın alınması ve işverenin ramazan ayında yemeğin ziyan olmaması için işyerinde işçilere oruç tutup tutmadıklarını sorması durumunda, işçinin buna cevap vermek zorunda olup olmadığı sorusu akla gelmektedir. Normal şartlar altında işveren işçisine oruç tutup tutmadığını soramaz veya işveren böyle bir soru yöneltse bile, işçi bu soruya cevap vermek zorunda değildir. Ancak işyerinde yemek hizmetinin dışarıdan satın alındığı veya işyerinde yemek pişirildiği durumlarda, işçiye böyle bir soru yöneltilebilir. Bununla birlikte, vardiyalı çalışılan işyerlerinde çalışmanın iftar vaktine de denk gelmesi nedeniyle, işveren kaç kişi için iftar yemeği hazırlatacağını tespit etmek için de bu soruyu sorabilir. İşçi bu nedenle sorulmuş soruya cevap vermelidir. Bu cevabın yanlış anlaşılmalara neden olmaması amacıyla işveren bu konuda bir yoklama kağıdı hazırlayıp çalışanların (+) ya da (-) koymasını da isteyebilir. Bu sayede yalnızca sayının belirlenmesi sağlanacak kimin oruç tutup kimin tutmadığı gibi bir bilgi alınmamış olacaktır.
- Oruç tutan personele de yemek kartı veya yemek kuponu verilir
Bazı işyerlerinde işçilerin yemek yemeleri için kart veya kupon verilmekte, bazılarında ise dışarıdan yemek hizmeti satın alınmakta veya işyerinde yemek yapılmaktadır. Eğer işyerinde kart veya kupon veriliyorsa, ramazan ayında oruç tutsun, tutmasın bütün çalışanlara aynı miktarda kart veya kupon verilmeye devam edilmek zorundadır. Yani, oruç tutuyor diye çalışanın kart veya kuponu kesilemez. İşverenlerin ramazan ayında yemek kartı ya da kuponun da kesintiye gitmemesi gerekir.
- İşverenin verdiği iftar yemeği vergiden muaftır
İşveren nasıl öğle yemeği için vergiden belirli bir tutara kadar muafsa, işçisine vereceği iftar yemeği için de - söz konusu tutarı aşmadığı sürece - muaftır. İşverenler iftar yemeği vermeyi tercih ederlerse bu durumda da vergi muafiyetinden yararlanabilirler. Diğer yandan işveren vereceği iftar yemeğine işçilerin katılımını zorunlu tutamaz. İşçi istersen iftar yemeğine katılır istemezse katılmaz.
- Ramazan kolisi sigorta priminin hesabına dahil edilmeli midir?
İşyerlerinin pek çoğunda ramazan ayında işçilere ramazan paketi ya da kolisi şeklinde ayni yardımlar verilmektedir. Son dönemde süpermarketlerin hediye çeklerinin de bu amaçla kullanıldıkları görülmektedir. Bu durumda, ramazan kolisinin net bedeli brüte çevrilecek ve çalışanların bordrolarında gösterilecek, ayni yardımın gelir vergisi ve damga vergisi hesaplanacaktır. Bu tutarlar SGK bakımından prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. İşçilere ramazan ayında ayni yardım yerine nakdi yardım yapılması da mümkündür. Nakdi yardımdan gelir vergisi ve damga vergisi ile sigorta primi kesilmesi zorunludur. Aksi halde işveren idari para cezası ile karşılaşabilir.
- Ramazan kolisi ve yardımı kıdem tazminatına dahil edilmelidir
İşyerinde her ramazan koli dağıtan veya ramazan yardımı yapan işveren, işçilerine kıdem tazminatı öderken bu tutarları da hesaba katmalıdır. Kıdem tazminatına esas alınacak ödemeler kapsamında düzenli yapılan yardımlar da dikkate alınmaktadır. .
- Ramazanda yıllık izin uygulanabilir
Ramazanda bazı çalışanların yıllık izin talebi söz konusu oluyor. İşveren bu talepleri işyerinde işin yürütümüne bir engel yoksa karşılamalıdır. İşverenlerin ramazan ve bayram için izin taleplerini şimdiden yazılı olarak toplayarak planlaması önemli. Bu sayede hem ramazan ayında oruç tutmak isteyen ve bu nedenle izin talebinde bulunan çalışanların hem de bayramda tatili uzatmak isteyen çalışanların talepleri karşılanmış olacaktır.
