Federal çözümde son şans

Milliyet Kıbrıs yazarımız Barış Yorgancı'nın yazısı...

KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, geçtiğimiz hafta İstanbul’da özel bir üniversitenin davetlisi olarak “Global Liderlik Forumu”na katıldı. Forumda yaptığı konuşmada çözüm ve müzakereler adına önemli ifadelerde bulundu. 2016 yılının çözüm yılı olması yönünde çalışmaların hızlanması gerektiğini belirtti. Müzakerelerin ‘sürekli toplantı’ şeklinde geniş tabanlı yapılmasının süreci hızlandıracağına, Rum lider Anastasiadis ile aynı dönemleri bilmelerinin, Kıbrıs sorununa vakıf olmalarının bir avantaj olduğunu ve 2016’nın çözüm için bir fırsat yılı olduğuna da değinen Sayın Akıncı, federal bir çözüm için son şans olduğunu vurguladı. Konuşmasında bundan sonraki müzakerelerde yeni neslin iki devletli bir çözüm arayışına gireceğini söyledi. Sayın Akıncı devlet iradesini temsil ettiğini, politikadaki gerçekleri görerek konuya vakıf bir Cumhurbaşkanı olduğunu yeniden ortaya koydu.

Sayın Akıncı, konuşmasında enerji yataklarının çözüm için bir fırsat olduğunu, büyük resmi görerek hareket etmenin sağlıklı bir şekilde çözüme götüreceği vurgusunu yaptı. Büyük resim vurgusuna bakıldığında iki devlet ve iki toplum cümlenin özneleridir. Garantörlük adı altında muhatap ülkelerde gözle görülür taraflardır. Tarihimize baktığımızda tarihimize yazılmasa da konunun bir tarafı daha vardır. Bu da tarih sahnesinde mahalle baskısı olarak hep görev almıştır. Tarihteki bir örnekle görünmez el olan mahalle baskısı örneğini anlatmak ve büyük resmi gören iradenin temsilcisinin, çözüm yolunda Kilise faktörünü de görmesini isterim.

Rum Ortodoks Kilisesi
Kıbrıs sorununu anlayabilmemiz ve çözüm yollarını bulmamız için Kilise faktörünü iyi okumamız ve anlamamız gerekmektedir. “Megali İdea”nın (Büyük Ülkü) ne olduğunu hatırlamalıyız. Megali İdea Yunanistan, Girit, Rodos, Kıbrıs ve Anadolu toprakları üzerinde başkenti İstanbul olması düşünülen Büyük Yunanistan’ı kurma ülküsüdür. Fikir babası, Rigas Velestinlis Ferreros adlı bir Rum’dur. Ferreros’un Bükreş’te hazırladığı ilk Megali İdea haritası, 1796’da Viyana’da basılmıştır. Bu büyük ülkünün yaşatılması ve nesilden nesile aktarılması görevini de Rum Ortodoks Kilisesi ve Patrikhane üstlenmiştir.

Kıbrıs Kilisesi Başpiskoposlarından (1810-1821) Kiprianos kendi dindaşları ve Megali İdea için mahalle baskısını ve kiliseyi kullanarak çalışmalar yapmıştır. Adada Türk’lere karşı isyanlar hazırlamıştır. Dönemin Kıbrıs Valisi Küçük Mehmet’e (Mehmet Emin Paşa) Ayanni (Aydın) köyünden Dimitri adlı bir Rum tarafından Kilise’nin ayaklanma hazırlığında olduğunu mektupla ihbar edilmiştir. Bu ihbar mektubu şu satırları içermektedir. “Paskalya gecesi saat altıda Lefkoşa’da top atışı olacaktır. Başpiskopos Kiprianos, Rumca yazılmış mektubunu kendi adamına vererek adı geçen köyde (Ayanni) okutmuştur. Bu mektuba göre, top atışı duyulduğu zaman bütün Hristiyanlar harp silahları ile Lefkoşa’ya hücum edeceklerdir. Tüm adayı almak için birlikte hareket ederek sözleşmelerini öneren Başpiskopos’a göre Hristiyanlar, Lefkoşa’yı da ele geçirdikten sonra bütün Müslümanları katledip ortadan kaldıracaklardır. Bu konuyu Hristiyanlara kesin olarak bildirip tembih eden, zikreden mektubu diğer köylere de yollayıp okutmuştur.” Dimtiri’nin bu ihbar mektubu Kıbrıs’tan Türkleri yok etmeyi amaçlayan Enosis ruhunun kilise ile çalışmasının özünü en açık şekilde anlatarak tarihe mal olmuş bir belgedir.
Tarih sahnesinde bu ve bunun gibi örnekler sayfalarca yazılarak anlatılabilir. Amacımız burada Sayın Akıncı’nın büyük gayret ve özverisi ile 2016’nın çözüm yılı olması düşüncesini desteklemek olduğu için tarihten bu alıntı ile görünmez el görevi gören gücü göz önüne alarak müzakerelerin devam etmesini sağlamaktır.