Sezer'den Papa'ya Fatih fermanı

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in konuğu olarak bugün Ankara'ya gelecek olan Papa 16. Benedictus'a hediye olarak, Hıristiyanlık tarihi açısından da önemli mesajlar içeren bir belge verilecek. Sezer, 1453'te İstanbul'u fethederek patrikhanenin faaliyetlerini durduran, bir yıl sonra da patriklik makamını kendisine bağlı olarak yeniden düzenleyen ve Ayasofya'yı camiye çeviren Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet'in fetihten sonra çıkardığı "hoşgörü" fermanının İngilizce kopyasını Papa'ya sunacak. İstanbul'u fethettikten sonra Osmanlı'yı çokuluslu bir imparatorluğa dönüştüren Fatih'in fermanında, emri altındakilere, İstanbul'da yaşayan gayrimüslim halka iyi, hoşgörülü ve kardeşçe davranmaları emrini verdiği ve "herkesin dini ibadetlerini özgürce yerine getirebileceği" vurgusu yapılıyor. Papa'ya sunulacak fermanın üzerinde Fatih'in bir portresi de yer alacak. Fatih'in resmi de var Türkiye'ye geliş amacının başında Ortodoks dünyasının ekümenik (evrensel) lideri olduğu iddiasındaki Fener Rum Patriği Bartholomeus'la buluşarak, Doğu-Batı kiliselerini yakınlaştırmayı hedefleyen ve İstanbul'dan dünyaya mesaj vermeyi planlayan Papa'ya verilecek hediye olarak, Patrikhane'nin ekümeniklik iddialarına en büyük darbeyi vuran isim olarak bilinen Fatih'in bir fermanının seçilmesi "anlamlı tercih" olarak yorumlandı. Mesaj verecek Tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık da, geçen hafta basına yansıyan açıklamalarında, Fatih Sultan Mehmet'in Hıristiyanlık dünyasında çok önemli sonuçlar doğuran tasarrufu konusunda şu görüşleri dile getirmişti:"Bartholomeus'un 'İstanbul, Ortodoks dünyanın merkezidir. Patriklik, Ekümeniklik 14 asırdır kesintisiz devam ediyor. Türk hakimiyeti bir değişiklik getirmedi, ben böyle bir geleneği temsil ediyorum' gibi iddiaları var. İstanbul'u Türkiye'nin bir vilayeti değil, Ortodoks dünyanın merkezi sayıyor. Bu iddialar doğru değil. Çünkü İstanbul'un fethiyle, Bizans ve ona bağlı bütün müesseseler hükümsüz kaldı. Bir devlet battı, bütün müesseseleri de onunla birlikte hükümsüzleşti. Fatih, fetihten bir yıl sonra patriklik makamını tashih etmiş. Fatih, akıllıca bir politikayla halkın bir patriğe ihtiyaç duyduğuna karar vererek bir berat ile Ocak 1454'te de Scolaris'i patrik tahsis etmiş. Kesintisiz bir devamlılık söz konusu değil. Padişah, patriği beratla tayin eder ve ancak ondan sonra patrik söz sahibi olur. Padişah patriğin yanına bir devlet memuru da verir ki, kiliselerden vergileri düzenli toplayabilsin. Yani patriğin otoritesi padişaha tabi." 'Patrik evrensel lider değil' Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in dün Çankaya Köşkü aracılığıyla yaptığı açıklamada, Papa'nın kendi davetlisi olduğunu vurgulaması dikkat çekti. Açıklamada Papa için, "Vatikan Devlet Başkanı" sıfatı kullanılarak Cumhurbaşkanı Sezer'in "çağrılısı" olarak Türkiye'ye resmi ziyarette bulunacağı belirtildi. Diplomatik kaynaklar, Türk ve dünya basınında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Papa ile görüşüp görüşmemesi konusunda yapılan spekülasyonlara yanıt olarak, Cumhurbaşkanı Sezer'in "Davet bana ait" açıklaması yapma ihtiyacı hissetmiş olabileceğini ve kaydettiler. Sezer: Davet benim Yaprak sarması ile mantı yiyecek Papa, Ankara'da, Vatikan Büyükelçiliği'nde kendisi için hazırlanan odada konaklayacak. Bugün elçilikte düzenlenecek akşam yemeği ve yarınki kahvaltının mönüsü de Swissotel tarafından hazırlandı. Türk yemeklerini tatmak istediği belirtilen Papa'nın akşam yemeğini Genç Aşçılar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Ercan Soylu hazırlayacak. Yemekte masaya önce yoğurt soslu yaprak sarma, kırmızı biberli ıspanak kökü, çeri domates dolmasından oluşan zeytinyağlı tabağı ve sigara böreği tabağı getirilecek.Ardından et suyu içerisinde mantı servis edilecek. Ana yemek olarak haşlanmış ıspanak, kabak ve patates ile birlikte fırında pişirilmiş kuzu eti yiyecek. Tatlı olarak ise Alman damak tadına uygun Angora çikolatalı kek ikram edilecek. Yemekte "Sarafin" ve diğer Türk şarapları sunulacak. Sabah kahvaltısında ise, portakal suyu, çay, kahve ve kruvasandan oluşan bir mönü olacak. Karşılama protokolü 27 yılda çok değişti 2. Jean Paul, Korutürk tarafından Esenboğa Havalimanı'nda karşılanırken, eski cumhurbaşkanı Kenan Evren döneminde başlatılan havaalanına gitmeme uygulaması doğrultusunda Cumhurbaşkanı Sezer, 16. Benedictus'u Çankaya Köşkü'nde karşılayacak. Korutürk, A tipi tören düzenlerken, Sezer B tipi sade bir töreni tercih etti. 2. Jean Paul'ü uçağının merdivenlerinde karşılayan Korutürk, daha sonra tören için hazırlanan platformda konuğuyla Vatikan Papalık Marşı ile İstiklal Marşı'nı dinledi. Bugünkü karşılamada Köşk'te marş çalınmayacak. Papa, tören bölüğü tarafından da karşılanmayacak.Esenboğa'daki törende Korütürk'ün yanı sıra devlet protokolü de hazır bulundu. Köşk'te bugün düzenlenecek törene protokol davet edilmedi. Korütürk, 2. Jean Paul ile 2 gün içinde 3 kez görüşürken, Sezer tek görüşmeyle yetinecek. 2. Jean Paul'ün Ankara'daki resmi temaslarıyla, İstanbul'daki Ayasofya ve Topkapı müzeleri ile İzmir Meryemana Kilisesi'ne yaptığı ziyaretlerin tamamına dönemin Dışişleri Bakanı Hayrettin Erkmen refakatçi bakan olarak katıldı. 16. Benedictus'a refakatçi olarak atanan Beşir Atalay'ın refakati Ankara ile sınırlı kalacak. Türkiye'ye bugün resmi ziyarette bulunacak olan Papa 16. Benedictus ile aynı ziyareti 27 yıl önce yapan selefi 2. Jean Paul'e uygulanan devlet protokollerinin birbirinden büyük ölçüde farklı olması dikkat çekti. Dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün özel kalem müdürü Erdil Akay'ın, 2. Jean Paul'ün karşılanışına ilişkin verdiği bilgiler ile bugün 16. Benedictus'un karşılanışı konusunda protokol yetkililerinin aktardığı program ışığında iki ziyaret arasındaki farklılıklar şunlar: Patrikhaneyle kart krizi Papa 16. Benedictus'un Türkiye ziyaretini takip edecek gazetecilere tanıtım kartı dağıtan Fener Rum Patrikhanesi'nin bu girişimi, Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM) tarafından engellenmeye çalışıldı. Yetkililer, gazetecilere Hilton Oteli'nde kurduğu basın merkezinde tanıtım kartı dağıtmaya başlayan patrikhane yetkililerini dün öğle saatlerinde ziyaret etti.BYEGM İstanbul İl Müdürü Necmettin Altuntaş, yetkililerden kart dağıtımının durdurulmasını istedi. Altuntaş, basın masasıyla ilgili işlemleri yürüten Amerikan Yunan Ortodoks Cemaati'nden Peder Aleksander Karloutsos'la görüştü. Kartlarda "ekümenik" ifadesinin bulunduğunun hatırlatılması üzerine Altuntaş, "Biz çift kayıt olmasın diye itiraz ettik" dedi. Patrikhane Basın Sorumlusu Dositeos Anağnostopu, konuyla ilgili olarak şöyle konuştu: "Basın kartlarını veremeyeceğimizi söylediler. Patrikhanedeki ayine en fazla 5 gazeteci girebilir. Ancak bunu kabul etmiyorlar. Bence kartta ekümenik yazdığı için bunlar oldu. Şu anda biz kartları vermeye devam ediyoruz. Ancak Ankara'dan bir yanıt bekliyoruz." n ŞÜKRAN PAKKAN Dünya Türkiye'yi izliyor Papa'nın Türkiye ziyareti öncesinde dünya gözünü Türkiye'ye çevirdi. Washington Post'ta, Sultanahmet Camii'ne gidecek olan Papa'nın, papa olduktan sonra ilk kez bir camiyi ziyaret edeceğini yazdı. Gazete, İstanbul'daki eyleme dikkat çekti. Los Angeles Times gazetesi de, Vatikan'ın bir süre önce Kudüs'te düzenlenecek bir eşcinsel yürüyüşünü sert bir şekilde protesto ettiğini ve böyle bir eylemin Yahudi, Müslüman ve Hıristiyanların büyük çoğunluğu için saldırgan olacağı görüşünü savunduğunu hatırlattı. Gazete, bu açıklamayla Papa'nın Müslümanlarla bir ortaklık kurulabileceğini gösterdiğini belirtti.GUARDIAN: Recai Kutan'ın Papa için, "Sen şeytanın temsilcisisin" dediği belirtildi.TELEGRAPH: Gazete birinci sayfasında İstanbul'daki eylemde çekilen İngilizce olarak, "İsa Tanrı'nın oğlu değil İslam'ın bir peygamberidir" yazan pankarta da yer verdi.NEUE PRESSE: Türkiye ziyaretini bir mayın tarlasında yapılan geziyle kıyaslamak mümkün. Protestolar kültürlerarası krizin bir sembolü. INDEPENDENT: Başyazısında Papa'nın ziyaretinin sembolizm ve tehlikeyle yüklü olduğu yorumunu yaptı. LE MONDE: Türkiye'deki İslamcıların ve milliyetçilerin Papa'nın Ayasofya'yı ziyaret edecek olmasından öfke duyduğunu belirtti. Gazete, "Bunu Papa'nın binayı kiliseye döndürmek istediğinin kanıtı olarak görüyorlar" yorumuna yer verdi. TIMES: Papa'nın geleneksel olarak kullandığı özel "Papamobili"yi Türkiye ziyaretinde kullanmayı reddetmesi nedeniyle Vatikan'ın endişeli olduğunu yazdı. Haberde, Papa'nın Türkiye'de zırhlı bir araçla seyahat edeceği ifade edildi. Yetkililerin, acil durumlar için Papa'nın cüppesinin altından giymesi için kurşun geçirmez bir yelek hazırladığı kaydedildi. Papamobili kullanmayacak Havaalanında 20 dakika Papa'nın Türkiye ziyareti bugün başlıyor. 30 kişilik heyetle Ankara'ya gelecek Papa'yı, Esenboğa Havalimanı'nda Devlet Bakanı Beşir Atalay karşılayacak. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da bugün saat 13.00'te Havalimanı Şeref Salonu'nda Papa ile görüşeceği bildirildi. 20 dakika sürecek görüşmenin ardından Erdoğan, saat 13.30'da Letonya'ya gidecek. Ancak Erdoğan'ın, Papa'yı karşılayıp karşılamama konusunda hâlâ kararsız olduğu belirtildi. Protokole göre Çankaya Köşkü'nde cumhurbaşkanı tarafından resmi törenle karşılanan liderler, havalimanında dışişleri ya da bir devlet bakanı tarafından karşılanıyor. Papa ile görüşmesi havalimanında programlandığı için, Papa'yı karşılayıp karşılamama kararı Erdoğan'a kalıyor. Erdoğan, karşılama töreninde yer almak istemezse, Papa'nın inişinden hemen sonra havalimanına gelerek görüşmenin yapılacağı salonuna girecek. Vatikan Basın Bürosu Sözcüsü Peder Federico Lombardi, Erdoğan'ın Papa ile görüşmeyi kararlaştırması konusunda, "Son derece olumlu bir işaret. Papa'ya değer verildiğini gösteren, takdirle karşılanan bir jest" dedi. Vatikan memnun Bardakoğlu liderleri aradı Diyanet İşleri Başkanı Ali Bardakoğlu, Rusya, Bulgaristan, Bosna-Hersek başta olmak üzere Avrasya İslam Şûrası'na üye ülkelerin dini liderlerini telefonla arayarak Papa'ya bir mesajları olup olmadığını sordu. Dini liderler, "Sizden kin ve nefreti geride bırakacak, ileriye olumlu baktıracak mesajlar vermenizi bekliyoruz. Batı'da, İslamın şiddetle özdeşleştirilmesi, İslamifobianın yaygınlaştırılması sağduyu sahiplerini endişeye sevk ediyor" yanıtı verdi.Diyanet'te yarım saat sürmesi planlanan heyetlerarası görüşmeye 22 kişi katılacak. Papa'nın heyetinde Vatikan'ın başbakan statüsündeki devlet sekreterinin yanı sıra 4 kardinal, 5 piskopos bulunacak. Türk heyetinde ise Bardakoğlu, 5 başkan yardımcısı, Din İşleri Yüksek Kurulu üyeleri Prof. Dr. Saim Yeprem, Prof. Dr. Yusuf Altaş, İstanbul Müftüsü Mustafa Çağrıcı ve Ankara Müftüsü Mustafa Hakkı Özer ile Kocatepe Camii İmamı Kadir Temel yer alacak. Bardakoğlu ve Papa, dünya kamuoyuna seslenecek. Vatikan'ın isteği nedeniyle soru alınmayacak. Çiçek: Sözleri çok önemli Hükümet Sözcüsü Cemil Çiçek, Papa'nın Türkiye ziyaretinin İslam ve Hıristiyan dünyası arasında bir dönemeç olmasını arzu ettiklerini belirtti. Çiçek, daha önce yaptığı bazı açıklamaları vatandaşların büyük kesiminde rahatsızlık yaratan Papa'nın Türkiye'de ne söyleyeceğinin ve ne yapacağının önemli olduğunu dile getirdi. Bu arada Devlet Bakanı Beşir Atalay da, "Papa, Müslüman bir ülkeyi ziyaret ediyor, ilk defa o tartışmalardan sonra. O köprülerin kurulması lazım. Umarız, o yönde bu seyahat katkı sağlar, o tür tatsız sözleri de telafi eder" dedi.