Dikkat çocuğunuz gangstere dönmesin

Salgın döneminde zamanlarının büyük kısmını evde geçiren çocuklar ve gençler, daha fazla video oyunu oynamaya başladı. Bazı oyunlarda suçun teşvik edilmesi çocuklar için ciddi bir tuzağa dönüştü. Yaş sınırlamasına rağmen silahla öldürme, uyuşturucu, adam kaçırma, hırsızlık gibi görevlerin yaptırıldığı oyunları indirebilen küçük yaştaki çocuklar, sanal ortamda erken yaşta suçla tanışıyor. O oyunlardan biri de Real Gangster Crime.

9 yaşındaki oğlunun bu oyunu oynadığını farkeden baba Ömer Ülkü, oğlunun oyunda verilen talimatlarla araba çalıp, insanları öldürmeye yönlendirilmesine isyan etti.

Ailelere önemli uyarılar!

Uzmanlar ise bu tip oyunlara karşı aileleri uyardı: “Gerçek hayatta da oyunlardaki karakterlerin yapabileceklerini düşünerek kendilerine zarar verebilirler. Bu bir davranış kalıbı haline gelebilir.”

Tüm dünyada çocuklarda ve gençlerde intiharlara sebep olan ‘Mavi Balina’, ‘Momo’, ‘Mavi Bebek’ gibi oyunların yanı sıra çeşitli talimatlarla şiddete sevk eden binlerce oyun bulunuyor. Özellikle salgın dönemiyle birlikte çocukların evlerde kalması, bilgisayar ve internetteki oyunlara olan ilgiyi de artırdı. Ancak bazı oyunlar çocuklar için tehlikeli etkiler ortaya çıkarabilir. Çocuklar, aldıkları görevleri tamamlamaları istenilen bu tip oyunlarda, bazen ölüme kadar varan talimatları uyguluyor.

O oyunlardan biri de şiddet dozunun çok yüksek olduğu Real Gangster Crime. New Vegas isimli suç oranı yüksek bir şehirde geçen oyunda, oluşturduğunuz karakter, telefonla gelen talimatla mühimmat alarak görevleri üstleniyor. Görevleri tamamlamak için de önce bir araba çalması gerekiyor. Rastgele araba çalan karakter, binbir çeşit silahla New Vegas’taki gangsterleri öldürüyor. Gangsterleri öldürdükten sonra telefonla tebrik alan karakter, yeni görev için belli noktalara yönlendiriliyor. Oyunda o noktaları ve görev yerlerini sol üst köşede bulunan haritadan takip ediyor. Oyunda araç kaçırmadan gasp ve polis öldürmeye kadar her türlü talimat veriliyor.

‘Ebeveynler yetmiyor’

İstanbul’da yaşayan Ömer Ülkü de, 9 yaşındaki oğlunun aylardır bu oyunu oynadığını farketiğini belirterek, “Salgın sonrası evde oyunlara daha fazla zaman ayırdı. Geçtiğimiz günlerde bu oyunu oynadığını gördüm. Oyunda kendisine çeşitli görevler veriliyor. Araçla birlikte kulübe giriyor. Çıplak kadınları görüyor. Oyunun yüklendiği platformda katılımcıların yorumlarını okudum. Çok vahşice ve dehşet verici.

Mavi Balina’dan, Momo’da hiçbir farkı yok. Bu zararlı içeriklerin takip edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Sadece ebeveyn kontrolü yetmez. Yetkililerin bu tür vahşete ve çocukların psikolojisine zarar verecek oyunları kontrolü şart” diye konuştu.

Öldür, çal ve yok et

Yaklaşık 780 bin kişinin yorum yaptığı oyunun açıklamasındaki satırlar ise kan donduruyor. Oyunun tanıtımında, “Sokakta polislerden ve özel tim askerlerine görevleri tamamlamak için öldürmen, çalman ve önüne çıkanı yok etmen gerekiyor. Real Gangster Crime sana bu şansı veriyor. Azılı bir gangsteri kontrol edeceğiniz oyunda her şey serbest. Araba çalın, suç işleyin, yolu kesin ve polisleri peşinize takın” ifadeleri yer alıyor.

Uzmanlar Milliyet’e değerlendirdi

‘Siber zorbalıkla karşılaşıyorlar’

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı AnaBilimdalı üyesi Prof. Dr. Nursu Çakın Memik, bu tarz oyunlarda yaş grubu sınırlaması olduğunu hatırlatarak şunları söyledi: “Bazen anne ve babalar bunu çok önemsemiyorlar. Mutlaka ve mutlaka anne ve babanın denetimi gerekiyor. Şifre programı almaları çok önemli. Çünkü risk çok yüksek. Sadece momo, mavi balina ve mavi bebek gibi oyunlar değil. Ayrı bir dünya. Çocuklar siber zorbalıkla karşılaşabiliyorlar. Mantık olarak oyun gibi düşünülebilir. Küçük yaştaki çocukların gerçekle hayali ayırt etmesi erişkinler kadar iyi değil. Çünkü soyut düşünme becerileri çocukların daha çok gelişmemiş. Bu bir davranış kalıbı haline gelebilir. Normalleştirebilir. Sonuçta sürekli kan veya hırsızlık davranışı oyunda pekiştirilirse, gerçek hayata da bu yansıyabilir. Oyundaki çalma davranışı gerçek hayata yansımaz diyemeyiz.”

‘8-10 yaş grubu risklere daha açık’

Psikolog Alanur Özalp: “Özellikle çocukların internette gece saatlerinde kalmamaları gerekiyor. Çünkü geç saatler daha çok uygun olmayan kişilerin internette olduğu zamanlar. Bir sürü çocuk bu tarz oyunlardan öldü. 8-10 yaş grubu risklere, tehlikelere çok daha açık bir grup. Bu oyunlarda bu dönemde oldukça arttı.

Çocuğu aşırı suçlu gibi takip etmek, sıkmak pek bir işe yaramıyor. Aşırı sınırlamalar yapılmadan ebeveynlerin kontrolü gerekli. Yoksa ters tepebilir. Bu kez gizli gizli girebilirler. Tabii ki bir çocuğun oyunda da olsa araba kaçırması, silahla birilerini vurması kabul edilemez. Ateş etmek, öldürmek, biçmek gibi oyunların normal olmadığını öğretmeliyiz.”

‘Çocuklar şiddete duyarsızlaşıyor’

Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi (SOGİDEM) Müdürü Prof. Dr. Levent Eraslan: “Tehlikeli dijital oyunlar çocuklara şiddeti ve haz almayı öğretiyor. Yeni Zelanda’da silahla camidekilere saldıran kişinin de bu tarz oyunları oynadığı anlaşılmıştı. Real Gangster Crime oyununun oynanması için gereken yaş sınırı 16. İçinde şiddete özendirici birçok öğe içeren bu oyun silahlarla öldürmenin yanı sıra uyuşturucu satma, adam kaçırma vb. gibi görevler yer alıyor.

Bu görevleri yapan oyuncular ödüller kazanarak ‘Suç imparatorluğu’ kurmaya devam ediyor. Dijital savaş oyunları çocukları şiddete karşı duyarsızlaştırıyor ve şiddeti öğretiyor. Çocuklar kendilerini oyundaki karakterleri ve avatarlarıyla özdeşleştirerek gerçeklik algılarını yitiriyor. Gerçek hayatta da oyunlardaki karakterlerinin yapabileceklerini düşünerek kendine zarar verebiliyor. Bu kapsamda çocukların en büyük modelleri ebeveynleridir. Bu yüzden ebeveynler, çocuklarının teknolojik cihaz kullanım sürelerini ve çevrimiçi etkinliklerini gözden geçirmeli Djitial oyunları tamamen yasaklamak yerine sınırlamalar getirmek ve kontrol altına almak çok daha etkili olacaktır.”