Binalarımızın demiri eksik!

Türk Telekom Arena’nın açılmasıyla 75 günde yıkılması planlanan Ali Sami Yen Stadı’nın yıkım işlemi 15 günde bitiverdi. Nedeni de, içindeki demir eksikliği! Öyle ki, Arena Stadyumu’nda metreküpünde 250 kilogram demir kullanılırken, buradan çıkan demir miktarı 57 kilo... Ancak burada şans eseri atlatılan bu tehlike, büyük bir depremin beklendiği kent için halen mevcut.
İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi yetkilileri, mevcut deprem senaryolarına göre İstanbul’daki binaların büyük bölümünün yassı kadayıf şeklinde üst üste çökeceğini, bunun da binalardaki demir eksikliğinden kaynaklanacağını söylediler.
Mühendisler Odası’nın istatistiklerine göre, İstanbul’daki yapı stokunun birçoğunun kolon ve kirişlerinde demir malzeme yeteri kadar kullanılmadı. Müteahhitlerin inşaat maliyetlerini azaltmak için böyle bir yola başvurduğunu anlatan uzmanlar, bu şekilde korkunç bir hata yapıldığını, olası büyük İstanbul depreminde bu hatanın bedelinin çok ağır olacağını ifade ettiler. Bu arada 1999’da Avcılar’ı vuran depremde çöken binalarının büyük bir kısmının demir eksikliğinden kaynaklandığı da belirtildi. TMMOB (Türkiye Mimar ve Mühendisler Odası Birliği) İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Başkanı Cemal Gökçe, Türkiye’de satılan inşaat demirleri ile beton kalitesinin çok düşük olduğunu söyledi.
İnşaat Mühendisleri Odası yetkilileri, özellikle Rusya’dan ithal edilen demir çelik kalitesinin kötü olduğu belirterek, “Düzgün yapılan bir toplu konut projesinde mutlaka çeliklere dair numunelerini çekme deneyleri istenir. Laboratuvar sonuçları normal değerlerin altındaysa kontrol mühendisinin bunu reddetme hakkı vardır ve bütün malzeme geri döner. Ancak geri gönderdiğiniz çelik bir başka yere götürülür ve indirilir. Bu demir çok daha küçük inşaatta kullanılır. Sistem maalesef böyle” diye konuştu.

Ali Sami Yen Stadı’nın yıkımının öngörülen 75 gün yerine 15 günde tamamlanmasının arkasında inşaatın çürük olmasının yattığı ortaya çıkmıştı. Aşçıoğlu İnşaat’ın Başkanı Yaşar Aşçıoğlu, “Arena Stadı’nda metreküpünde 250 kilo demir kullanılırken, burada kullanılan demir sadece 57 kilo. Beton bile kumdan yapılmış, elde ufalanıyor” dedi.

‘50 yılda deprem olmazsa yapı stoku yenilenir’
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mustafa Erdik ise, 2000’li yılların başında 7.5 büyüklüğündeki bir deprem senaryosuna göre ölü sayısını yaklaşık 50 bin, yıkılacak bina sayısını da 40-50 bin civarında belirlediklerini, ancak yeni araştırmada bu sayıların azaldığını söyledi. Erdik, yeni senaryoda ölü sayısının 20-25 bin, yıkılacak bina sayısının da 30 bine indiğini belirtti. Erdik’e göre yeni senaryoda kayıpların yarı yarıya azalmasının nedenlerinden ilki, 2000’den sonra İstanbul’da yapılan binalarda nispi bir iyileşme olması... Erdik, şöyle dedi: “Şimdi büyük siteler yapılıyor ve bunlar kendi kalite kontrollerini de getiriyor. İnanıyorum ki önümüzdeki 50 yıl içinde deprem olmazsa yapı stoku kendini yenileyecek.”