Terk Edilmiş Binaların Kaderi Değişebilir

Yasemin Şener, Mimar- Bu yıl Sevince Bayrak ve Oral Göktaş’ın “Hayalet Hikayeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi” adlı projesini ağırlayan Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu, dünyanın en önemli mimarlık etkinliklerinden Venedik Bienali 18. Uluslararası Mimarlık Sergisi ile birlikte 18 Mayıs’ta kapılarını açtı. Proje 26 Kasım’a kadar Sale d’Armi binasında yer alan Türkiye Pavyonu’nda sergilenmeye devam edecek. Terk edilmiş binaları yıkmak ya da kaderine terk etmek yerine, onların hikayelerini dinlemeyi ve anlamayı öneren “Hayalet Hikayeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi” projesi odağına mevcut olanı dönüştürmeyi alıyor. Türkiye Pavyonu’nda mimarlık dünyasındaki köklü değişimler, yapay zeka, robotlar gibi yeni teknolojilerin yardımıyla, nasıl dönüştürebileceğimize dair araştırmalar sergileniyor ve umut dolu öneriler getiriliyor. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) koordinasyonunda düzenlenen Türkiye Pavyonu, T.C. Dışişleri Bakanlığı himayesinde, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla, Schüco Türkiye ve VitrA eş sponsorluğunda gerçekleştiriliyor. Türk Hava Yolları, havayolu partneri olarak destek veriyor. Türkiye Pavyonu’nun bu seneki seçici kurulu Aslı Çiçek, Prof. Dr. Ayşen Savaş, Neyran Turan, Han Tümertekin ve Ertuğ Uçar’dan oluşuyordu. Türkiye Pavyonu, 26 Kasım tarihine kadar açık kalacak.

1/7

2/7

3/7

4/7

5/7

6/7

7/7

Resmi Açılış Gerçekleşti

Hayalet Hikayeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi projesine ev sahipliği yapan Türkiye Pavyonu’nun resmi açılışı 18 Mayıs Perşembe günü, küratörler Sevince Bayrak ve Oral Göktaş’ın katılımıyla gerçekleştirildi. Türkiye Pavyonu’nun açılışına İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı ile Türkiye Pavyonu eş sponsorları Schüco Türkiye Genel Müdürü Can Eren ile VitrA adına Eczacıbaşı Yapı Gereçleri CEO’su Özgen Özkan katıldı. Açılışta T.C. Roma Büyükelçisi Ömer Gücük, T.C. Vatikan Büyükelçisi Ufuk Ulutaş, T.C. Milano Başkonsolosu Mehmet Özöktem, Roma Kültür ve Tanıtım Müşaviri Haluk Söner, Milano Ticaret Ataşesi Ahmet Erkan Çetinkayış ile Venedik Fahri Başkonsolosu Filippo Olivetti’nin yanı sıra Türkiye’den ve uluslararası mimarlık, sanat ve akademi dünyasından pek çok önemli isim bulundu. Le Guin’in Kurgusunun Mimarlıktaki İzleri Proje ilhamını Elizabeth Fisher’ın Evrimin Çuval Teorisi ile bu kuramı edebiyata uyarlayan Ursula K. Le Guin’in Kurgunun Çuval Teorisi metinlerinden alıyor. Fisher, insanlara ait ilk kültürel aracın, sanılanın aksine, sivri ve keskin av araçları yerine içinde sebzelerin taşındığı bir çuval olabileceğini iddia ediyor. Le Guin, Fisher’ın bu düşüncesini kurmacaya uyarlayarak, kahraman olmayan sıradan karakterlerin, hayatı bütün iniş çıkışlarıyla yaşadığı sürükleyici hikayeler anlatmayı başarıyor. Türkiye için çok kritik bir dönemde gerçekleştirilen Hayalet Hikayeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi, Le Guin’in kurgusunun mimarlıktaki izlerini sürüyor ve kahraman yapıların başarı öyküleri yerine terk edilmiş yapıların hikayelerini dinlemeyi öneriyor. Yapılan bir açık çağrıyla Türkiye genelinden çok sayıda atıl kalmış bina belgelenerek kolektif bir arşiv oluşturuldu. Küratörler bu yapıları Lesley Lokko’nun bienal için önerdiği tema olan “geleceğin laboratuvarı” ile de ilişkilendiriyor.

“Bulut”ta “Hayalet Hikayeleri”, “Tezgah”ta “Mimarlığın Çuval Teorisi”

Sergi tasarımı iki ana bölümden oluşuyor: Bulut ve Tezgah. Bulut, Aralık 2022'de yapılan açık çağrıyla toplanan kullanılmayan gökdelenler, oteller, okullar, hastaneler, restoranlar ve sosyal tesislerden oluşan Hayalet Hikayeleri seçkisini içeriyor. Tezgah ise küratörlerin hazırladığı “Mimarlığın Çuval Teorisi için Bir Manifesto”nun on beş maddesine referans veren on beş masadan oluşuyor. Hikaye, Teori, Bağımlılık, Hayaletler, Entropi, Son Kullanma Tarihi, Neden Yıkıyoruz?, Olay Yeri İnceleme, Concrescere, Tamir Dükkanı, Venedik Tüzüğü - Dönüştürülmüş, Mevcuttan Öğrenmek, Test Sürüşü, Dönüştürenler ve Havuz başlıklarından oluşan manifesto metninin tamamına turkiyepavyonu23.iksv.org web sitesinden ulaşılabilir. Sevince Bayrak ve Oral Göktaş tarafından hazırlanan kitap ise açık çağrı ile toplanan hayalet hikayelerinden örnekleri, sergi tasarımını ve Sevince Bayrak’ın manifesto maddelerinden yola çıkarak yazdığı metni içeriyor. Kitabın tasarımı, projenin grafik tasarımından da sorumlu olan Esen Karol’a ait. Kitabın İngilizce cildi Venedik Mimarlık Bienali’nin mağazalarından, ListLab Yayınları’ndan ve ListLab’in anlaşmalı tedarikçilerinden bulunabilir. Kitabın Türkçesi YEM Kitabevi başta olmak üzere seçili kitabevlerinden satışa sunuldu. Kitaplar ayrıca İKSV’nin çevrimiçi mağazası magaza.iksv.org’dan temin edilebilir.