Konut Kredisi alınır (mı)?

Ertuğ Yaşar / REFERANS

Merkez Bankası bu hafta başında faizi indirince bir "ZAGA" başladı: "Hadi faizler indi; konut faizleri de indi. Şimdi konut kredisi alarak tam konut satın alma zamanıdır!" Ne kadar eksik ve yanlış bir (ekonomik) değerlendirme. Sanırım işte tam bu eğilime "dolduruşa getirme" ya da "balon yaratma" diyorlar.
Yine de ucuz konut kredileri balonunu "patlatmadan" önce Merkez Bankası'na bir veriştirelim de içimizde kalmasın! Hani bazı aklı evvellere kalsa bir tek Merkez Bankası yönetimini alınlarından öpmedikleri kaldı! Neymiş, Merkez Bankası yönetimi kasım ayından bu yana faizleri 900 puan indirerek çok önemli bir ekonomik iş başarmış.
Hadi oradan sizi palavracılar! Türkiye'yi tarihinin en büyük ekonomik küçülmesine sokan bu yüksek faiz oranları değil midir? Türkiye, geçen yıl 4. çeyrekte yüzde 6 küçülürken Merkez Bankası faizi yüzde 16,75'ti. Bu yıl ilk 3 ayda yüzde 17 küçülürken de yüzde 14 dolayındaydı. Ekonomiyi okumaktan aciz Merkez Bankası yönetimi faizleri o kadar süre o kadar yüksek tuttu ki! Şimdi biz sanayici ve işdamları bunun faturasını ödüyoruz.
Kaldı ki hangi "uzman" Türkiye'nin ekonomik krizinin bir anda ortaya çıkmadığını; yavaş yavaş geliştiğini öne sürebilir? Hiç kimse değil mi? Türkiye'ye ekonomik kriz, küresel mali kriz olarak aniden geldi. O zaman tedavinin de (yani faiz indiriminin de) ani olması gerekmez miydi? Yani Merkez Bankası on ayda 900 baz puan faizi yavaş yavaş indireceğine ocak ayında 900 puanlık indirimi gerçekleştirse acaba durum böyle mi olurdu? Olmazdı değil mi? Hadi geç o zaman…

***

Gelelim konut kredisi faizlerine... Bir kere Merkez Bankası faiz indirimleri, uzun süre piyasa faizinin (yani sanayicilerin ve bireylerin bankalara ödediği kredi faizlerinin) inmesini sağlayamadı. Evet, Merkez Bankası faizi indi ama bankalar kredi faizlerini indirmediler. Yani Merkez Bankası piyasa faizini indirmede başarılı olamadı.
Peki şimdi başarılı mı? Bizce yine de değil. Merkez Bankası faizi yüzde 7,75, en ucuz kredi faizi ise yüze 12'nin üzerinde. Yine arada ciddi bir fark var.
Ama biz bu kadar gürültünün neden koparıldığını çok iyi biliyoruz. Bankalar artık ellerindeki kaynakları Hazine bonosuna plase edemeyecekler. Bankaların elinde çok kaynak birikti. Sanayi ve ticaretten de kredi talebi gelmiyor. O zaman yeni kredi alanları bulmak gerekli. Hadi konut kredilerini yeniden keşfedelim! Deniyor ki aylık faiz yüzde 1,00'in altına inmiş. Ama hangi kredide inmiş, 12 aylık kredide... Şaka mı bu? 12 aylık konut kredisi mi olur? 100.000 TL kredi alsanız aylık taksit nerede ise 10.000 TL'ye geliyor. Türkiye'de kaç kişi bu taksiti ödeyebilir? Gerçek konut kredisi en az 10 yıl vadesi olandır. Yani ortalama bir evi satın almak için 200.000 TL konut kredisi alacaksanız bunu en erken 10 yılda ödemelisiniz; daha kısa olan krediye konut kredisi demek pek de gerçekçi olmaz.
Zaten 2007 yılında çıkarılan Mortgage Yasası bu amaçla tasarlanmıştı. Yani konut kredileri bir sepette toplanarak ikinci elde satılacak ve daha ucuza finansman olanakları sağlanacak. Nereden bilecektik ki bütün dünyayı sarsan ekonomik ve mali kriz ABD'deki konut kredilerinden başlayacak… Şimdi son söze gelelim: Hâlâ bu vade yapısı ile (10 yıldan kısa) ve bu faiz oranı ile (aylık yüzde 1,00 dolayında) kredi alınarak konut satın alınmaz. Eğer ki konut kredileri aylık yüzde 0,70'in altına inerse (tercihan aylık yüzde 0,60'ın da altına), işte o zaman konut kredisi ile konut alma zamanı gelir.
Daha erken değil…