Tüccar moral bozuyor

DUYGU ERDOĞAN - Haziran itibarıyla yoğun olarak başlayan hububat hasadında da aynı sorun kendini gösterdi. Yağışların verimi artırdığı illerde, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) uzayan randevu dönemlerine karşılık, ürününü hemen elinden çıkarmak zorunda olan üreticilere tüccar, TMO fiyatının 2-3 bin lira altında fiyat veriyor. Aynı zamanda meyve üreticileri de benzer sorunu yaşıyor. Kiraz ve karpuzda hasat yapan bazı bölgelerde ürün bol ancak bu bolluğu tüccarlar üretici aleyhine kullanarak düşük fiyat veriyor ya da alım yapmaktan kaçınıyor.

Bekleyemeyen satıyor

Buğdayda TMO alım fiyatı 8 bin 250 lira, arpada ise 7 bin lira olarak açıklandı. Buğdaya TMO ve tüm piyasa aktörleri alımlarda bin lira, arpaya ise 500 lira ilave hububat üretim prim desteği veriyor. Ancak öncesinde üretimde devreden stok, Tahıl Koridoru alımlarıyla tüccar ve sanayicinin stoğu bu yıl yüksek seyrediyor; TMO’nun da daha önce yaptığı alımlarla stoğu var. Buna rağmen ‘üreticinin tüm ürünü alınacak’ mesajı veren TMO’da üreticinin ürününü teslim etmek için randevu süreleri uzuyor, lisanslı depo imkanı azalıyor. Ürününü bekletecek yeri olmayan, mevcut borçları nedeniyle hızlı satış yapmak zorunda olan çiftçti ise tüccarın insafına kalarak, 4-5 bin lira arasında sunulan fiyatı kabul etmek zorunda kalıyor. 

Kayseri Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Abdulkadir Güneş, tüccarın çiftçinin ürününü ucuza almasına tepki göstererek, “Gelin, vatandaşın buğdayını, arpasını ofisin fiyatından alın. Fırsatçılık yapmayın, üreticinin tek gelir kaynağı üretimidir. Vatandaşı mağdur etmeyin. Buradan devlet yetkililerine sesleniyorum, bunlara müdahale etmemiz lazım” dedi.

Afyonkarahisar Sandıklı Ziraat Odası Başkanı Fatma Toptaş, “Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alımı yavaş gidiyor. Randevuları dolu. Üretici de bir an önce ürününü satarak banka borcunu ödemesi, gübresini, mazotunu alması gerekiyor. Tüccar ise fiyatı çok aşağı çekiyor. Buna kalıcı çözüm istiyoruz” diye konuştu.

‘Tekel gibi davranıyorlar’

Tarımsal üretimde farklı ürün desenleriyle değer katmaya çalışan Erzincanlı üreticiler de zor durumda. Daha önce oldukça az verim alınan kirazda bu yıl verim 8 katına çıktı ancak üretici sevinemedi. İhracat firmaları ve tüccarların ürün bol olunca sezon başında verdiği fiyatlara uymadıklarını belirten üreticiler, sürekli alım fiyatlarında oynama yapıldığını, fiyatın aşağı düştüğünü ifade ediyorlar. Bölge üreticileri, tüccarların ‘tekel gibi’ birbirlerinden haberdar olarak belirledikleri fiyattan yukarı çıkmadıklarını, 20 lira fiyatın kısa sürede 10 liraya kadar düşürüldüğünü belirtiyor.

Karpuz üreticileri de aynı sıkıntıyı yaşıyor. Tarlada fiyatı 13-14 liradan 6-7 liraya kadar düşen karpuz büyükşehirlerde ise 6-7 kilosu 100 lirayı aşan fiyatlara satılıyor. Üreticiler, bir kamyon karpuzun işçi yevmiyesini bile karşılamakta zorlandığını ancak buna rağmen ‘alım yapmam’ tehdidiyle tüccarın fiyatı düşürmeye çalıştığını ifade ediyor.