Dış basında Yukos olayı

Rusya'nın en zengin adamı Mihail Hodorkovski'nin tutuklanmasıyla piyasalarda başlayan karmaşanın, beş yıl öncekine benzer bir ekonomik krize dönüşüp dönüşmeyeceği tartışması yaşanıyor.
Petrol devi olan Yukos'un patronu Hodorkovski'nin tutuklanmasıyla pazartesi günü yüzde 14'e yakın değer kaybeden Rus mali piyasaları önceki gün biraz toparlanır gibi olsa da, dün yeni bir dalgalanma yaşandı.

Kan kaybediyor
Yukos hisseleri dün de yüzde 8 değer kaybederken, Rusya Borsası, Kremlin İdari İşler Müdürü Aleksandır Voloşin'in istifa ettiği yolundaki söylentilerle yüzde 4.4'lük düşüş yaşadı. "Kremlin İdari İşler Müdürlüğü'' unvanı ilk bakışta önemli bir görevi çağrıştırmasa da, Voloşin Kremlin'in "2 numaralı'' ismi. Voloşin şu anda Kremlin'de "oligark'' olarak adlandırılan zengin işadamlarının temsilcisi durumunda.

Şahinler kızdı
Rus basınında son günlerde yaşanan gelişmeleri "darbe''ye benzeten yorumlar giderek artıyor. Gazetelere göre, Hodorkovski'nin tutuklanması Kremlin'deki "şahin''lerle "güvercin''ler arasında çatışmanın doğrudan sonucu. Gazeteler, "şahin''leri gizli servis yetkililerinin temsil ettiğini, Yukos'un patronunun tutuklanmasını onaylayan Putin'in de bu kişilerin yanında saf tuttuğunu yazıyor.
Bu karmaşa, Rusya'da siyasi istikrarın aslında ne kadar kırılgan olduğunu ve dengelerin bozulmasının ekonomiyi nasıl karıştırabileceğini de gösterdi. Oysa, 1998'deki krizin etkisini, yüksek petrol fiyatlarının da yardımıyla kısa sürede atlatmayı başaran Rusya, uzun süredir istikrarlı bir yola girmiş görünüyordu. Son olaylar, Türkiye'de olduğu gibi Rusya'da da ekonomi ile siyaset arasındaki bağın ne kadar güçlü olduğunu ortaya koymuş oldu.

Yabancılar ürktü
Ancak, beklenmedik bir anda siyasetin yeniden kırılgan hale dönüşmesinin, Rusya'ya yatırım yapmak için zamanın geldiğini düşünmeye başlayan Batılı yatırımcıların kafasını karıştırması kaçınılmaz görünüyor. Hodorkovski'nin tutuklanmasındaki zamanlamada bir başka unsur da dikkat çekici: 40 yaşındaki milyarder, ExxonMobil'in Yukos hisselerini almaya hazırlandığı bir dönemde cezaevine konuldu.

Washington Post
Washington Post Yukos olayıyla ilgili dün 'Milyarderin tutuklanması Rusya'nın zor geleceğinin resmini çizdi' yorumunu yaptı. Washington Post olayı bir tam bir karmaşa şeklinde verdi.

The Times
İngiliz The Times gazetesi de BP'nin Rusya'daki 7 milyar dolara mal olacak olan yatırımın cumartesi günkü tutuklanmanın ardından değişmediğini yazdı.

BBC
Voloşin'in istifa haberi, İngiliz BBC internet sitesinde 'Kremlin'in anahtar figürü terketti' başlığıyla verdi. Voloşin'in iş dünyasıyla olan yakın ilişkileri ve özellikle de Hodorkovski'ye olan yakınlığının üzerinde duruldu.

Rusya Borsası'nda pazartesi günü yaşanan panik, salı günü biraz olsun dinmesine rağmen dün yeniden arttı. Rusya Borsası'nda hisse senetleri dün yüzde 4.4 oranında değer kaybetti. 20 Ekim'de Rusya Borsası'nda başlayan düşüşle son 9 gündeki kayıp yüzde 16.6 olarak gerçekleşti. Borsanın hızla düştüğü 20 - 24 Ekim arasında yüzde 18.27'lik artışla borsanın en hızlı değer kazanan hissesinin Yukos olduğu dikkat çekti.
1998 Rusya krizi, reel ekonomi dışında 'borsa krizi' yaratarak Türkiye'yi büyük ölçüde etkilemişti. İMKB, kriz nedeniyle 27 Ağustos 1998'de en büyük düşüşünü yaşadı. İMKB'de 'Kara Perşembe' olarak adlandırılan hafta içinde borsa yüzde 20.77 düşmüştü.

Hodorkovski'nin tutuklanması ardından pazartesi günü Voloşin'in istifasıyla çalkalanan Rusya'da, bankacılık otoritelerinin yaptığı yorumlar ise piyasalardaki sermaye akışının azaldığı ve bazı büyük finansal anlaşmaların sadece bu sebeple iptal edildiği yönünde. Tutuklanmanın 7 Aralık'taki seçimler öncesinde politik sebeplerle geldiği yorumları ise borsayı düşüşe sürükleyen önemli faktörler arasında gösteriliyor.



EKONOMİ


Yine mi Rusya korkusu?
2005'te 3 milyar dolar ciroyla dünyaya açılacak
'İkna edemezsen kamulaştır'
'Program hedefinden 2 katrilyon sapılacak'
'Kurumsal katılımlar için vergi teşvikleri artırılmalı'
'Ziraat Bankası'nı parçalayıp satalım'
İmarzedeye ödeme planı açıklanıyor
Adabank'tan Uzanlar'a 10 milyon dolarlık dava