Biyolojik zenginlik alanı: Kızılırmak Deltası

Eşine az rastlanır önemli biyolojik çeşitliliğe sahip olan deltada Türkiye'de görülen 160'ın üzerindeki memeli türünün 33'ü ile 352 kuş türü de yaşıyor. Sulak alanları 11 bin 600 hektarı bulan Kızılırmak Deltası, irili ufaklı çok sayıdaki gölü, sazlık alanları, ender subasar çayırlarıyla dikkati çekiyor.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı 11. Bölge Müdürü Mehmet Sıddık Kılınçer, AA muhabirine, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü alanın da içinde yer aldığı 56 bin hektar genişliğindeki Kızılırmak Deltası'nın, Türkiye'nin önemli sulak alanlarının başında geldiğini söyledi.

Deltanın 11 bin 600 hektarının sulak alan ekosistemleri ve bu sistemlerle ilişkili habitatların doğal ve yarı doğal alanlarını oluşturduğuna dikkati çeken Kılınçer, deniz, ırmak, göl, sazlık, bataklık, çayır, mera, orman, kumul ve tarım alanları gibi farklı yaşam alanları bulunmasının deltayı eşine az rastlanır önemli biyolojik çeşitliliğe sahip kıldığını anlattı.

Deltadaki sulak alan ekosisteminin tamamı ile sistemle ilişkili doğal karakteri korunmuş habitatları kapsayan 21 bin 700 hektarlık alanın Sulak Alanların Korunması (RAMSAR) Sözleşmesi listesinde yer aldığına işaret eden Kılınçer, uluslararası öneme sahip sulak alan belirlenmesi için geliştirilmiş 9 kriterden 8'ini karşılayan Kızılırmak Deltası'nın Türkiye'deki 14 RAMSAR alanından biri olduğunu kaydetti.

Deltada Bern Sözleşmesi kriterlerine göre tehdit altındaki üç ana habitat tipi bulunduğunu vurgulayan Kılınçer, "Bunlar, öksin tuzcul bataklıkları, Güney Karadeniz sabit kumulları, Güneydoğu Avrupa dişbudak, meşe, kızılağaç ormanlarıdır. Ayrıca deltada 355 bitki türü tespit edildi. Bunlardan koca kekre dikeni, zaylan çiçeği ve kum zambağı ulusal ölçekte nesli tehlike altında; kilyos moru, Rize kardeleni, göl soğanı ve karakız eğreltisi ulusal ölçekte hassas bitki türleridir." dedi.

DELTADA 11 FAMİLYAYA AİT 29 BALIK TÜRÜ BULUNUYOR

Deltada 11 familyaya ait 29 balık türü tespit edildiğinin altını çizen Kılınçer, "Deltadaki gölleri kullanmasa da bu türler arasında yer alan Mersin balığı için Kızılırmak Nehri, ülkemizdeki en önemli akarsulardan biridir. Bu nedenle Kızılırmak Nehri, Mersin balıklarının ülkemizdeki varlığını devam ettirebilmesi yönünden büyük önem taşımaktadır." diye konuştu.

Türkiye'de görülen 160'ın üzerindeki memeli türünün 33'ünün alanda yaşadığının belirlendiğini dile getiren Kılınçer, deltada küresel ölçekte nesilleri tehlike altına girmeye yakın nalburunlu yarasası, büyük nalburunlu yarasa, Anadolu sincabı ve cüce avurtlakun görüldüğünü söyledi.

BİNLERCE GÖÇMEN KUŞA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR

Kılınçer, 352 kuş türünün görülebildiği deltanın Türkiye'deki kuş türlerinin yüzde 75'ine sahip olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti:

"Kızılırmak Deltası, uzun yıllardan beri kuş varlığı açısından son derece önemli bir alan olmuştur. Delta, nesli tehlikede kuş türlerini barındırmanın yanı sıra özellikle göç sırasında Karadeniz'i doğrudan aşan türler yönünden önem taşımaktadır. Sonbaharda Karadeniz'i aşarken bitkin düşen kuşların sığınabileceği, uzun göç yolculuklarına devam edebilmeleri için yeniden enerji depolayabilecekleri Karadeniz'in güneyindeki en önemli alandır. Aynı şekilde ilkbahar göçlerinde kuzeye yuvalama alanlarına dönen kuş türleri için de önemlidir. Ilıman iklim koşulları, zengin besin varlığı ve korunaklı alanlara sahip olması nedeniyle kalabalık su kuşu grupları, kışı deltada geçirmektedir. Kış aylarında 50 bin ile 100 bin arasında su kuşu deltada barınmaktadır."

Kılınçer, leyleklerin Türkiye'de koloni halinde kuluçkaya yattığı birkaç alan arasında bulunan Kızılırmak Deltası'nda 88'i kesin olmak üzere 140 kuş türünün de kuluçkaya yattığının belirlendiğini kaydetti.

Deltadaki varlığı tehlike altındaki 37 kuş türü ise şöyle:

"Tepeli pelikan, yelkovan, çayır incirkuşu, sarı kamışçın, boz çinte, üveyik, Van Gölü martısı, kervan çulluğu, çamur culluğu, kıyı çamur çulluğu, büyük su çulluğu, kızıl kum kuşu, büyük kum kuşu, kız kuşu, sürmeli kız kuşu, kara kanatlı bataklık kırlangıcı, poyraz kuşu, toy, mezgeldek, ala doğan, ulu doğan, şah kartal, bozkır kartalı, büyük orman kartalı, bozkır delicesi, kara akbaba, küçük akbaba, kızıl çaylak, dikkuyruk, kadife ördek, pufla, pasbaş patka, elmabaş patka, yaz ördeği, Sibirya kazı, küçük sakarca, kulaklı batağan."