'Paralı asker'in kanlı gerçeği! 3'ü de Wagner gibi çalışıyor, kazancı dudak uçuklattı
06.07.2023 - 06:45 | Son Güncellenme:
Wagner isyanının ardından paralı askerlik hizmeti veren şirketler merak konusu oldu. Çoğu zaman gölgede kalan ve varlığına dair çok az şey bilinen bu şirketlerden bazıları var ki dünya tarihinde kanlı eylemleriyle ön plana çıkıyor. Hem bu grupların hem de bu gruplara katılan paralı askerlerin kazançları ise oldukça cazip.
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr - Rusya’da 23 Haziran’ı 24 Haziran’a bağlayan gece başlayan ve 24 Haziran boyunca devam eden Wagner isyanı, gözleri Wagner benzeri askeri güvenlik şirketlerine yani paralı askerlere çevirdi. Vekalet savaşlarının yaygınlaşmasının ardından dünya üzerindeki çatışma bölgelerinde çoğu zaman Birleşmiş Milletler’den bile daha aktif olan bu paramiliter gruplar, isimlerinin geçtiği hemen her coğrafyada savaş suçları işlemiş ve sivillere yönelik şiddet eylemleriyle anılmış olsa da günümüzde hala birçok yerde çalıştıkları devletler adına çatışma bölgelerinde vekillik etmeye devam ediyor. Çoğu zaman gölgede kalan ve varlığına dair çok az şey bilinen bu şirketlerden bazılarıysa oldukça meşhur. İşte geçmişten günümüze en az Wagner kadar meşhur olan 3 meşhur paralı askerlik şirketi ve arka planında yaşananlar.
1- EXECUTIVE OUTCOMES
1948-1994 yılları arasında beyaz ırkçı Apartheid rejimi tarafından yönetilen Güney Afrika Cumhuriyeti, ırkçı rejime karşı Nelson Mandela’nın liderlik ettiği bir özgürlük mücadelesinin ardından günümüzde eskiye nazaran çok daha normal ancak bu 'normallik' herkes için iyi anlam taşımadı. Güney Batı Afrika Halk Örgütü (SWAPO) ve diğer silahlı grupların, Apartheid rejimiyle girdiği Namibya Bağımsızlık Savaşı, 1988 tarihinde imzalanan New York Anlaşması ile birlikte sona ermiş, Apartheid, Güney Afrika ordusunun bütçesinde kesintiler yapmaya başlamıştı. Yapılan kesintiler birçok askerin işsiz kalmasına sebep oldu ve bu durum Executive Outcomes (EO) isimli askeri güvenlik şirketinin kurulmasına giden yolu hazırladı.
Eski bir yarbay olan Eeben Barlow tarafından kurulan şirket, 2 binden fazla personeliyle ilk etapta Afrika’da maden işleten şirketler adına çalışmaya başladı, kısa süre sonra da içinde kıta üzerindeki siyasi anlaşmazlıklarda da para karşılığında taraf olmaya başladı. 1992'de Angola hükümeti ve UNITA güçleri arasında yaşanan çatışmalarda hükümet güçleri tarafından kullanılan Executive Outcomes, UNITA güçlerinin bastırılmasında önemli rol oynadı. EO, Birleşmiş Milletler’in Angola hükümetine yaptığı baskının ardından ülkeden ayrıldı ve yerini Birleşmiş Milletler barış gücüne bıraktı. Sierra Leone, Angola, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Uganda gibi birçok Afrika ülkesinde faaliyet gösteren veya yatırımları olan Executive Outcomes, nakliye uçakları, helikopterler, savaş uçakları, zırhlı muharebe araçlarından oluşan geniş bir mekanize gücü vardı ve bu güç sayesinde kuvvetlerini hızlıca nakledebilme yeteneğine sahipti.
1998 yılında feshedilen Executive Outcomes, kapatılmasından yaklaşık 20 yıl sonra kurucusu Eeben Barlow tarafından 2020 yılında tekrar canlandırılarak danışmanlık ve eğitim hizmetleri vermeye başladı.
2- BLACKWATER
1997 yılında Amerikan Deniz Kuvvetleri bünyesindeki özel birliklerde görev yapmış Erik Prince tarafından eğitim ve danışmanlık hizmetleri sunan bir şirket olarak kurulan Blackwater’ın amacı ABD ordusuna ve kolluk kuvvetlerine eğitim hizmetleri sağlamaktı. Bu amaçla devasa eğitim tesisleri açan şirketin geleceği 11 Eylül saldırılarının ardından amaçlanandan farklı şekilde gelişti. ABD’nin 'teröre karşı' verdiği savaşta kullanılan aktörlerden olan Blackwater, faaliyet gösterdiği bölgelerde adının geçtiği olaylar sebebiyle dünyanın en kötü şöhretine sahip paralı askerlik hizmeti sunan şirketlerinden birisi oldu.
ABD hükümetiyle imzaladığı milyonlarca dolarlık sözleşmelerin ardından Afganistan ve Irak’ta görev alan Blackwater, özellikle Irak’ta sivillere karşı yaptığı katliamlarla gündeme geldi. Şirketin Irak’ta karıştığı en kanlı olay, 2007 yılında yaşandı. ABD Dışişleri Bakanlığı personeline koruma hizmeti sağlayan Blackwater mensupları, pusuya düşürüldüklerini iddia ederek 17 sivili öldürdü ve 20 sivili yaraladı. Nisur Meydanı Katliamı olarak bilinen olayın ardından şirketin Irak’taki çalışma izni askıya alındı.
Blackwater için çalışan 4 eski paralı asker, 2008'de 'kasten adam öldürmek' dahil çeşitli suçlamalarla hakim karşısına çıktı ancak eski ABD Başkanı Donald Trump, adı katliamlara karışmış Blackwater'ın 4 eski paralı askerini affetti. Affedilen isimler arasında Nisur Meydanı Katliamı'nda adı geçen Blackwater mensupları da bulunuyordu.
ABD hükümeti ile imzaladığı anlaşmaların 1 milyar doların üstünde olduğu tahmin edilen şirket, yöneltilen suçlamalarında ardından birçok defa isim değiştirdi. 2014 yılında kendisi ile benzer alanda faaliyet gösteren başka bir şirketle birleşen Blackwater, Constellis Group adı altında günümüzde dünyanın çeşitli yerlerinde anlaşmaya vardığı hükümetler adına faaliyet göstermeye devam ediyor.
3- THE SLAVONIC CORPS
Kendisiyle aynı alanda faaliyet gösteren şirketlere oranla daha küçük bir yapılanma olan The Slavonic Corps, Suriye iç savaşında faaliyet göstermesiyle biliniyor. 2013 yılında Vadim Gusev ve Yevgeniy Sidorov adlı Rus vatandaşları tarafından kurulan şirket, aylık 5 bin dolarlık cazip bir maaş teklif ederek kısa sürede içinde İkinci Çeçen Savaşı'ndan deneyimli olan eski askerlerinde olduğu büyük bir kitleye ulaştı. Uzun süre Suriye iç savaşında hükümet güçlerinin yanında savaşan şirketin operasyonları başarısızlığa uğradığında The Slavonic Corps’un da hikayesi yolun sonuna gelmeye başladı.
Suriye’den ayrılan The Slavonic Corps üyesi Rusya vatandaşları, Rusya’da paralı askerlik hizmeti sağlayan şirket kurmak yasak olduğu için Federal Güvenlik Servisi tarafından tutuklandı ve yargılama sonucunda cezaevine gönderildi. Kurucuları Vadim Gusev ve Yevgeniy Sidorov’un da 2014 yılında cezaevine girmesinin ardından The Slavonic Corps üyelerine vadedilen para hiçbir zaman ödenmedi.
