Yalnız ülkemizde değil, gelişmiş ülkelerde de, parayı veren iktidara konuyor. Gelişmiş ülkelerde, politikacıları, seçimlere bir danışmanlar grubu hazırlıyor. Bu grup, lider adayının konuşmalarını hazırlıyor; giyimine çeki düzen veriyor; sorulabilecek sorulara cevaplar hazırlıyor. Danışmanlar grubu, propaganda dönemini yönlendirip, gündem oluşturmaya çalışıyor. ABD başkanlık seçimlerinde Trump, daha önce Kennedy’nin yaptığına benzer bir propaganda sürdürüyor. Gereğinde aleyhte propaganda yapıp, gündemi hiç kaybetmiyor; kendisini sosyal medyada en çok takip ettiren kişi olmaya devam ediyor. Örneğin, Twitter’da Trump’ın takipçi sayısı, Hillary Clinton’ın üzerine çıktı.
Danışmanlar arası yarış
Başkan adaylarının danışmanları arasında da büyük bir yarış var. Danışmanların kalitesi çeşitli kriterlere göre değerlendiriliyor. ABD seçimlerinde öne çıkmış danışmanların ilk 13 tanesi aşağıdaki kişiler.
1 Eric Schmidt: Barack Obama’nın danışmanı. Alphabet Şirketi’nin Yönetim Kurulu Başkanı. Google eski CEO’su. Şu anda, Hillary Clinton için çalışıyor. Düşmanlarıyla her zaman yakın arkadaşlık kurmasıyla tanınıyor.
2 Mark Zuckerberg: Facebook’u kullanan 1 milyarın üzerindeki kişiye etki ediyor. En son 2015 yıllında, Göçmenlik Yasası’nın çıkması için lobicilik yaptı. Politikacılar yerine, belli gruplar için faaliyetlerde bulunuyor.
3 Justin McConney: Şu anda, Donald Trump’ın kampanyasını yürütüyor. Miss Universe ve Çırak (Apprentice) TV programlarının yapımcısı. Tek başına çalışıyor ve hiç bir sosyal medya adresi yok.
4 Stephanie Hannon: Hillary Clinton’un teknoloji danışmanı. Daha önce, Google’un sosyal ilişkiler direktörü idi. Google Haritaları ve Gmail’i piyasa ile tanıştırdı. Hillary kazanırsa, bir bayan olarak, o da kazanmış olacak.
5 Larry Ellison: Kendisi dünyanın en zengin 10 kişisi arasında ve Cumhuriyetçi (Muhafazakâr). Havai’de bir ada satın alarak, kendi gelişmiş ütopik toplumunu oluşturmak peşinde. Beğendiği başkan adaylarına, danışmanlık değil, ciddi para yardımı yapıyor.
6 Aidan King ve David Frederick: Bu genç adamların işleri danışman oldukları başkan adaylarına para bulmak. Üstelik, adaylardan para istemiyorlar. Buldukları paradan yüzde alıyorlar. Ayrıca, adaylar için, çok kullanışlı bir internet sayfası hazırlıyorlar. Şu anda, Hillary Clinton için çalışıyorlar.
7 John Lee: ABD çapında, oy kullanan herkesin günlük davranışlarını kontrol eden bir veri programı yaptı. John Kerry’nin başkanlık kampanyasını yürütmüştü. Politikacılar tarafından en çok kullanılan NGP VAN programı ona ait. Partilerin kapı kapı dolaşıp nasıl propaganda yapacağını planlıyor. (AK Parti’nin yürüttüğü temel propaganda zemininin geniş ölçekli programlayıcısı, sayılabilir.)
8 Sheryl Sandberg: ABD Hazine Bakanlığı’nın en üst seviyedeki bürokratı idi. Kadın oylarına en çok etki edebilen kişi olarak biliniyor.
9 Susan Molinari: Google Kamu Politikası Başkan Yardımcısı. Google onun vasıtasıyla lobi faaliyetlerine 2015 yılında 13 milyon dolar yatırdı. Babası eski bir Kongre üyesi olan Susan, veri güvenliği, vergi reformu gibi konularda Kongre ve Senato’da lobi faaliyetlerinde bulunuyor.
10 Erin Hill: ActBlue’nun en üst yöneticisi. Amerikalıların internet aracılığı ile tek tuşla partilere yardım yapmasını sağlıyor.
11Joe Rospars: 2008 ve 2012’de Obama’nın baş teknik danışmanı idi. Obama’nın konuşmalarını da o yazdı. Facebook ve You Tube’a 2000 civarında seçim propaganda videosu yerleştirdi. Blue State Digital’ın kurucusu.
12 Kimye: Eşi ile birlikte şu anda her sosyal medya kanalında en çok takipçisi olan kişi. 54.2 milyon takipçisi var.
13 Michael Palmer: “i360”ın kurucusu. Cumhuriyetçiler için seçmen analizi yapıp, olması gereken davranış biçimlerini oluşturuyor. Koch ailesine de danışmanlık yapıyor.
