Yaman Törüner

Yaman Törüner

yaman.toruner@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları

Rönesans sonucu gerçekleşen Sanayi Devrimi ve dünyayı keşfetme arayışı ve buna bağlı olarak geliştirilen sömürge anlayışı Avrupa’yı dünyanın en zengin bölgesi haline getirmişti. Gulf Stream’in de etkisiyle, bölgeye yeterli ölçüde yağmur düşmesi, büyük ölçekli tarım yapılmasını kolaylaştırıyor. İklim, yıl boyunca çalışmaya imkân verecek kadar ılıman, kışın ise, mikropların çoğunu öldürmeye yetecek kadar soğuk. Bu üstünlükler Avrupalıların iyi beslenmesini; yenilikler ve icatlar yapmasını kolaylaştırdı.

Haberin Devamı

Gerçek anlamda çöl ve tundra bulunmaması, kuzey bölgelerinde deprem ve volkanlara rastlanmaması, büyük sel baskınlarının çok az görülmesi, uzun ve taşıma kolaylığı sağlayan nehirlerin bulunması Avrupa’yı yerleşim için oldukça elverişli bir bölge yapmıştır. Pirene Dağları İspanya ve Portekiz’i Fransa’dan ayırdığı gibi, Alpler de İtalya’yı diğer ülkelerden ayırmaktadır. Tuna Nehri ise 18 ülkenin sınırlarını barındırmaktadır. İspanya’nın ve İtalya’nın diğer ülkelerden nispeten geri kalmasını sıra dağların ticareti zorlaştırması nedenine bağlayabiliriz.

En şanslı Fransa

Fransa, hem düz bir ovada yer alması, hem kuzey ve güney sahillerinde toprağının bulunması, hem de Akdeniz ve Atlantik’e nehir yollarıyla ulaşılabilirliği nedeniyle, yıllar boyunca güç dengesinin merkezinde bulunmuştur. Fransa, olası bir Rus işgaline karşı Almanya’yı, Avrupa Birliği (AB) ve NATO içinde tutmak istemektedir. (Polonya’nın 1999 yılında NATO’ya ve daha sonra, AB’ne girmesinin gerçek amacı da Moskova korkusudur.) Yine de gittikçe büyüyen Almanya, Fransa’ya bir tehdittir.

Fransa, Ruslardan korunmak için hem Almanya ile bir arada olmak istemekte, hem de Almanya’nın büyümesinden çekinmektedir. Bu nedenle, Fransa her zaman İngiltere ile iyi ilişkiler içinde bulunmayı istemiştir.

Almanların, Kuzey Denizi ve Atlantik’e çıkmalarını engelleyecek tek önemli güç, İngiltere olarak görülmektedir.

Yunanistan, 1400 adasıyla Ege Denizi’ni tam anlamıyla kontrol etmek istese de bu adaların sadece 200’ünün oturulabilir durumda olması ülkenin ciddi masraflarla karşılaşması ve büyük ölçekli bir askeri güç bulundurmasını gerektirmiştir.

Haberin Devamı

Soğuk Savaş

sırasında, ABD, Sovyetler Birliği’nin Ege Denizi ve Akdeniz’e ulaşmasını engellemek için, Yunanistan’a yardım etmişti. Soğuk Savaş’ın bitmesinden sonra, Yunanistan’ın askeri harcamalara devam etmesi mali sıkıntısının temel nedeni olmuştur.

Almanya’nın rolü

Almanya, anlaşmalarına bağlı ve diğer ülkeleri koruyan bir AB üyesi olarak kalmak zorundadır. Dünyanın dördüncü büyük ekonomisi ve üçüncü büyük ihracatçı ülkesi olan Almanya, mal satabileceği ülkelerin kendisinden uzaklaşmasını istememektedir. Bu nedenle, 2015 krizinde Yunanistan’ın sorunlarının çözülmesine yardımcı olmuştur. Rus gazına önemli ölçüde bağlı olan Almanya, ses çıkarmasa da, Rusya’nın Kırım’ı işgalinin onu ciddi ölçüde tedirgin ettiği biliniyor.

Güvenli İngiltere

Bugünkü haliyle, Avrupa’da Rus enerjisine en az bağlı olan ülke İngiltere’dir. İngiltere, verimli toprakları, denizleri kullanabilme kolaylığı ve Avrupa kıtasına olan rahat ticaret ulaşımı nedeniyle iyi bir konumdadır. Bir ada ülkesi olma durumu da istilaları ve sınır değişimlerini zorlaştırmıştır. Bu güvenlik, İngiltere’yi yüzyıllarca daha özgür kılmış ve totaliter rejimlerden uzak bir konumda tutmuştur. 18., 19. ve 20. yüzyıllarda dünyayı yönlendiren Büyük

Haberin Devamı

Britanya Krallığı, yerini ABD’ye bırakan bir konumdadır. İngiltere’nin coğrafi konumu göçleri de azaltmaktadır. Avrupa’da beyaz nüfus gittikçe azalırken, İngiltere, bu konuda hâlâ kendini koruyabilmektedir.

Avrupa’daki ülkelerin ortak çıkarı barışın korunması ve birbirlerini desteklemektir.