Yaman Törüner

Yaman Törüner

yaman.toruner@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları

Yerkürede karaların sıcaklığı 12.000 yıldan bu yana en yüksek seviyeye erişti. Üstelik bu sıcaklık artışı son 30 yıl içinde çok hızlandı. Sadece Kuzey Kutbu’nda, Türkiye’nin yüzölçümü kadar buzul erimesi ile karşılaşıldı. Kuraklık nedeniyle, şimdiden Kenya ve Somali’de 4 milyondan fazla insan açlık tehlikesi ile karşı karşıya. İngiltere’de son yüzyılın en kurak yazı yaşandı. Fransa’da sadece ağustos ayında sıcaklıktan 110 kişi öldü. Çin’de kuraklık nedeniyle 20 milyon kişi içme susuz kaldı; 2.7 milyon hektar alanda tarım faaliyetleri durdu. Önümüzdeki yıllarda, şu gelişmeler bekleniyor:

Haberin Devamı

Salgın hastalıklar daha da artacak.

Tıbbın haberdar bile olmadığı yeni hastalıklar ortaya çıkacak.

İçme suyu kaynakları azalacak.

Besin üretimi düşecek. Balık ve canlı hayvan sayısı ve kalitesi azalacak.

İnsanlarında eklem ve sinirlerinde iltihaplanma, cilt döküntüleri görülecek.

Kene ısırığına bağlı beyin iltihapları artacak.

Bitkilerin polen üretme dönemi uzayacağı için, alerji ve astımlarda artma görülecek.

Ilık ve nemli hava, veba bakterisinin yayılmasını mümkün kılacak.

Nesli tükenmeye yüz tutmuş hayvanların çoğu açlıktan ölecek veya sularda boğulacak.

Deniz dibindeki mercanların yüzde 75’i yok olacak. Mercanlarda yaşayan organizmalar da yok olacak.

Tırtıllar daha erken ölecek, göçmen kuşlar üreme döneminde yem bulamayacak.

Bitkilerin fotosentez yetenekleri kısılacak, bu nedenle, atmosferdeki karbondioksit oranı artacak.

Isınan denizler de daha az karbondioksit çekecek.

Karbondioksit oranının artması, küresel ısınmayı daha da hızlandıracak.

Deniz seviyeleri yükselecek, deniz kıyılarındaki yerleşim alanlarından göçler başlayacak.

Yerküredeki beyaz bölgeler azaldıkça, dünyamız güneşten daha çok enerji çekecek ve ısınma daha da hızlanacak.

Fırtına ve tayfunların sayıları ve güçleri giderek artacak.

18.000 yıl önce denizler şimdiki seviyelerinin 130 metre altında idi. Önümüzdeki bir kaç yüzyılda, denizler bugünkü seviyenin 70 metre üstüne yükselecek.

Tedbir alınmazsa, küresel ısınma yerini sonraki aşamada bir buzul çağına bırakacak.

En kârlı kim?

Bu gelişmelerden en kârlı çıkacak ülkenin Rusya olacağı sanılıyor. Çözüm, ülke politikacılarının sorunu anlamaları ve işbirliği yapmalarında. Küresel ısınmaya karşı en önemli tedbir, enerji elde etme biçiminin değiştirilmesi ve ormanların artırılması olacak.

Belki de, hastalık salgınları sonucu, Darvin’in teorisine uygun olarak, yaşlılar ve kötü beslenenler ayıklanacak. Türkiye gibi içme suyu kaynağı ve nehirleri bol olan ülkelerde, yerkürenin ısınma faturası nispeten düşük olacak. Ayrıca, Türkiye’nin büyük fırtına ve tayfunlardan nispeten daha az etkilenen bir coğrafi yapısı var. Ancak, küresel ısınmanın depremleri de tetikleyebileceği hesaplanıyor.