Yaman Törüner

- İkinci Dünya Savaşı’nı sonlandıran atom bombalarının, Tokyo yerine Hiroşima ve Nagazaki’ye atılmasının gerçek sebebi, Tokyo’nun zaten yerle bir edilmiş olmasıydı. Tokyo’ya 1665 tondan fazla bomba atılmış ve 90 bin ila 125 bin arasında Japon öldürülmüştü. Bu sayı, iki atom bombasının verdiği zayiattan büyüktü.

- İkinci Dünya Savaşı sırasında Japonlar, Amerikan anakarasına neredeyse hiç bomba atamadılar. Amerikan anakarasına ulaşmak üzere, her biri yarım ton civarında bomba taşıyan 9 bin balon gönderilmişse de, bunların ancak 300’ü anakaraya ulaşabildi. Bunların biri hariç, hiç biri zarar vermedi. Sadece, bir olayda bir çocuğun balonunu bulup, incelemeye kalkması sonucunda, 5 çocuk ve 1 kadın hayatını kaybetti.

- 1920 - 1926 yılları arasında, içki kullanımının artması üzerine, Amerikan Hükümeti içkileri zehirleme kararı aldı ve bu yüzden yaklaşık 10 bin kişi, Hükümet eli ile hayatını kaybetmiş oldu.

Mucit Hedy Lamaar

- 1930’lu yılların en gözde kadını, sinema artisti Hedy Lamaar, aynı zamanda bir mucitti. İcatları arasında gelişmiş trafik lambası, efervesan tabletler ve torpidoların uzaktan kontrol sistemleri vardı. Bu sistem, geliştirilmiş haliyle ordularda hala kullanılıyor. 2014

Dünkü yazımda, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 1997 yılından 2001 yılına kadar Devlet ve Dışişleri Bakanı olarak görev yapmış olan Madeleine Albright’ın, Birinci Dünya Savaşı sonrasından günümüze kadar gelen tarihi gelişim içindeki demokrasi karşıtı eğilimleri ve uygulamaları konu alan “Faşizm (Fascism)” isimli kitabından bahsetmiştim.

10 gün önce piyasaya çıkan kitap, ABD Başkanı Trump’ı da faşist saydığı uygulamaları nedeniyle eleştirdiği için, televizyon ve gazetelerin baş konusu haline geldi.

Putin

Vladimir Putin’in babası, Stalin’in gizli polis teşkilatında görev yapıyordu. Putin, 23 yaşına geldiğinde, Rus gizli servisi KGB’ye girdi. Kendisini Sovyet milliyetçi eğitim sisteminin yetiştirdiği biri olarak tanımlıyor. Albright, onunla tanıştıktan sonra, ABD’ye dönerken uçakta, Putin’den “ülkesine yapılanları hazmedemediği ve hayatını Rusya’nın yeniden büyük olmasına adadığı” izlenimini aldığını yazmış.

Putin, kendini hiçbir ideoloji ve partiye bağlı hissetmeksizin, amacını gerçekleştirmeye çalışıyor. Kendini milletinin bir ferdi olarak görüyor ve rakiplerine saygı gösteriyor. Avrupa’daki sağcıların aksine, Putin, Müslümanlara, Yahudilere ve tüm diğer gruplara karşı bir tavır

Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 1997 yılından 2001 yılına kadar Devlet ve Dışişleri Bakanı olarak görev yapmış olan Madeleine Albright, Birinci Dünya Savaşı sonrasından günümüze kadar gelen tarihi gelişim içindeki faşist eğilimleri ve uygulamaları konu alan “Faşizm (Fascism)” isimli bir kitap yazdı.

10 gün önce piyasaya çıkan kitap, ABD Başkanı Trump’ı da faşist saydığı uygulamaları nedeniyle eleştirdiği için, televizyon ve gazetelerin baş konusu haline geldi. Kitapta, eski ve yeni Türkiye için de uzun eleştiri ve övgü var.

21. yüzyıl...

Albright, 21. yüzyılı, Demokrasi ve Faşizm arasındaki çatışma yüzyılı olarak tanımlıyor. Bu yüzyılda, kişi hak ve özgürlükleri sık sık sorgulanırken; kitlesel ölümler, besin kıtlığı ve büyük göç baskıları öne çıkan sorunlar olacak. Belki de dünya, yeni Hitler ve Mussolini’lerle tanışacak.

Albright’a göre, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki dönemde, uluslararası barış ve yargı özgürlüğünün gittikçe zora sokulduğu günlerde yaşıyoruz. Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonraki dönemde hız kazanan demokrasi rüzgarı, artık tersine esiyor.

Tarihi olarak özgür dünyanın liderliğini üstlenmiş olan ABD’de bile demokratik kurumlar, güçlerini kaybediyorlar. Bir

Her saniye çapı 72 kilometre daha büyüyen kâinatımızın, oluşmaya başladığı “büyük patlama” 13.7 milyar yıl önce meydana geldi. İnsan ırkının 7 milyon yıl önce ortaya çıkmaya başladığı, atalarımız sayılan, “homo sapiens”lerin ise 300 bin yıl önce Afrika’da ortaya çıktığı fosiller üzerinde yapılan incelemelerle hesaplanıyor.

Dünya’mızın yer aldığı Samanyolu Galaksisi, kâinatta bulunan yaklaşık 125 milyar galaksiden biri. Kâinatı gözleyen teleskoplardan Hubble dışındakiler, tamir edilemiyor. Şimdiye kadar 5 kez astronotlarca tamir edilen ve infrared, ultraviyole, optik enerjileri toplayabilen Hubble, dünyamızdan 560 kilometre uzakta görev yapıyor.

Güneşimiz, 4.6 milyar yıldan beri Dünya’mıza enerji ve ışık veriyor. Güneş’in 5 milyar yıl daha bu durumunu koruyacağı hesaplanıyor. Güneş’imizin ışığı Dünya’mıza 8 dakika 50 saniyede ulaşabiliyor. Kâinatımızda, 109 dünyanın içine sığacağı hesaplanan Güneş’imizden 1000 misli daha büyük olan 1000’den fazla gök cismi var. Dünyadan görülen, Güneş’ten sonraki en parlak iki yıldız, Sirius ve Canopus.

Uzay teknolojisi

1957 yılından beri, uzaya 7000’den fazla uydu ve uzay aracı gönderildi. Bunlardan 8 tanesi diğer gezegenleri araştırmak üzere

Steven D. Lewitt ve Stephen J. Dubner, “Bir Bankayı Ne Zaman Soymalı” (When to Rob a Bank) adlı bir kitap yazmışlar. ABD’de 6 bankayı soyan bir adamın, bu soygunları perşembe günleri yaptığı ortaya çıkmış.

Iowa’da Bernice Geiger adlı bir kadın, babasının sahibi olduğu bankaya, babası tarafından bankacılığı öğrenmesi için yerleştirilmiş. Bir kaç yıl babasının bankasında çalışan Geiger, bu süre zarfında 2 milyon dolardan fazla parayı zimmetine geçirmiş. Yakalanınca da, yaptığı yolsuzluğun nedeni olarak, yükseltilmediğini ve hiç tatile gönderilmediğini söylemiş.

ABD’de yılda 5 binin üzerinde banka soygunu yaşanıyor. Sabah soygunlarından ortalama 5.180 dolar, öğleden sonrakilerden 3.705 dolar alınıyor. İngiltere’de, banka soygunlarının her birinde ortalama 18.000 dolar çalındığı açıklandı.

Türkiye’deki banka soygunlarının her birinden ise, yaklaşık 3.000 TL (800 dolar) kaldırılıyor. Bu rakamlar gösteriyor ki, tüm dünyada banka soygunları oldukça fakir kişiler tarafından yapılıyor.

ABD’de banka soyguncularının sadece yüzde 35’i yakalanırken, ülkemizde bu oran yüzde 70’i aşıyor.

Korsanlar kol geziyor

Adam Smith’in kapitalizmi tarif ederken kullandığı ‘Görünmeyen El’inin (The Invisible Hand)

Brezilya Merkez Bankası’nın (Banco Central do Brazil) Fortaleza Şubesi (Şube) 6-7 Ağustos 2005 tarihinde soyuldu. Soyguncular, 69.8 milyon ABD Doları değerindeki 164.7 milyon Brezilya Reali’ni çalıp, aralarında paylaştılar. Çalınan paranın sadece % 11’i ele geçirilebildi. Yakalanan soyguncular, arkadaşlarını sadece “Armadillo”, “Büyük Patron”, “Alman”, “İşkenceci” gibi kod adlarını bildiklerini, gerçek kimliklerini bilmediklerini söylediler. Paula Sergio de Souza adıyla bilinen patron görünümlü kişi ise, hiç yakalanamadı.

Klimalı tünel

Brezilya Merkez Bankası’nın Fortaleza Şubesi bir gökdelenin altında bulunuyordu ve kasa dairesi, kalınlığı 1 metre olan betonla çepeçevre kaplanmıştı. Soyguncular, Şube’nin 80 metre uzağında bir bina kiralayıp, “bahçe düzenlemesi” yaptıklarını söylediler. Aslında, kiraladıkları binadan Şube’ye 85 metre uzunluğunda bir tünel kazdılar ve tünelden çıkan toprağı bahçelerde kullanılmak üzere kamyonlarla sevk ettiler. Tünel, toprağın 12 metre altında, Duque de Caxias Caddesi boyunca kazıldı.

Tünel, çok lüks tasarlanmıştı. Kereste desteklerle beslenip, üç tarafı branda beziyle güçlendirilmişti. Tünelde klima sistemi, ışıklandırma yapılmış, GPS ve yer

Pazarlama teknikle-rinden bihaberiz. Mal satamamaktan ve iflasların arttığından yakınıyoruz. Bu durum, “şirket sahibi her şeyi bilir” kültüründen kaynaklanıyor.

En büyük şirketlerimiz bile müşteriye ulaşmakta zorlanıyor. Müşteriler, şirketlerin yaptıkları indirimlerden habersiz. Üstüne üstlük, müşteriler ürünler arası ve indirimler arası karşılaştırma yapamıyorlar. Oysa, gelişmiş ülkelerde, şirketler müşterilerine her gün ulaşabiliyor; ürünler birbirleri ile karşılaştırılabiliyor.

Örneğin, “retailmenot” internet sitesi, tüm şirketlerin yaptıkları indirimleri bir arada topluyor. Ayrıca, bu site sayesinde, her satış noktasının internet sitesine doğrudan bağlanılabiliyor. Alın size, bir piyasalaşma örneği.

Bizde neden yapılamaz?

Hediye kartları

Bildiğiniz gibi, mağazalar, “hediye kartları” satıyorlar. Bu kartlar, parası önceden ödendiği için, çoğu zaman indirimli alınabiliyor. Gelişmiş piyasalarda, bu kartlar hediye olarak verilebiliyor. Böylece, kart verdiğiniz kişi, ister o mağazaya gidip, isterse o mağazanın internet sitesinden alışveriş yapabiliyor. İş bununla da kalmıyor. “Cardcash.com” internet sitesine girip, kartınızı kolaylıkla başka bir kartla değiştirebilir veya size hediye

ABD eski başkanı Clinton’ın parasını nerede sakladığı konusunda “Clinton Cash” isimli bir kitap yazan Peter Schweizer, önceki hafta piyasaya çıkan “Secret Impires (Gizli İmparatorluklar)” isimli kitabında, Amerikan siyasilerinin aileleri ve arkadaşlarını nasıl zengin ettikleri ile yolsuzluklarını nasıl gizlediklerini anlatıyor.

Peter Schweizer, yıllardır yolsuzluklarla savaşıyor ve çoğu iddiasını da ispat ediyor. “Throw Them All Out” isimli kitabında, ABD Kongre üyelerinin nasıl borsada “içeriden öğrenenlerin ticaretine (insider trading)” karışıp, zengin olduklarını anlatmıştı. “Clinton Cash” isimli kitabı ise, FBI soruşturmasında esas alındı.

Yeni taktikler

Schweizer, yeni kitabında milyarlarca doların ABD siyasileri tarafından, dünyanın bulunması imkânsız köşelerine nasıl kaçırıldığını ve saklandığını anlatıyor.

ABD yasaları, Çin’de açılacak bir ABD bankasında, Çinli siyasilerin akraba ve yakınlarının çalıştırılmasını yasaklıyor. Ancak, ABD’de açılacak bir Çin bankası, istediği herkesi çalıştırabiliyor. Bir Çin bankasında çalışanlar, Amerikan politikacılarının aile ve arkadaşlarını kendileriyle çalışmaya ve “kesinlikle kazanılacak (can’t lose deals)” biçimde yatırım yapmaya ikna