Yaman Törüner

Yaman Törüner

yaman.toruner@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Tim Marshall’ın “Coğrafyanın Mahkumları (Prisoners of Geography)” isimli kitabındaki yedinci harita, Hindistan ve Pakistan’ı kapsıyor. İki ülke arasındaki sınır, bizim toplam sınırlarımızın uzunluğuna ulaşıyor. Her ülkede de, nükleer silah olduğu biliniyor. Ancak, bu silahları hangi ölçüde geliştirebildikleri (özellikle de Pakistan’ın), bilinmiyor.
Hindistan’da 1.3 milyar insan yaşarken, Pakistan’da 182 milyon kişi yaşıyor. Bu ülkelerde, o kadar çok ırk ve din farklılıkları var ki, ne Delhi, Hindistan’ı tam olarak kontrol edebiliyor; ne de İslamabad Pakistan’ı.
Geçtiğimiz yüzyılda, sadece demokrasiyle yönetilen ülkelerin ekonomik ve sosyal anlamda güçlenebildiğini gördük. Hindistan’ın, tüm kültürel farklılarına rağmen, laik bir demokrasiye sahip olması; Hindistan’ı hâlâ süratle büyüyen ülkeler arasında tutuyor.

Pak ülke Pakistan
“Pakistan”, Urdu dilinde “temiz, pak ülke” anlamına geliyor. Kaşmir, Hindistan ile Pakistan arasında paylaşılmış bölge. Denizle ilişkisi bulunmayan bu bölgenin halkı, bizdeki Kürtler gibi bağımsızlık istiyorlarsa da, Hindistan ve Pakistan hükümetleri ortak bir tavır alarak, buna olanak tanımıyor.
Pakistan’la Afganistan arasındaki sınır, 1893 yılında, İngiliz Vali Mortimer Durand tarafından çizilmişti. Çeşitli itirazlara rağmen, hâlâ bu sınır esas alınıyor.
Tibet’in Çin’den bağımsızlığı, şimdilik olanaksız gibi görünse de, Tibet’in ruhani lideri “Dalai Lama” Hindistan’a sığınmış durumda. Bu da, Hindistan’ın Tibet’e olan tarihsel desteğinin süreceğini gösteriyor.

Herkesle iyi ilişki
Çin’in “Güney Çin Denizi”ni kontrol altına almaya başlamasını takiben, Hindistan, tüm komşu ülkeleri, Japonya ve ABD ile ilişkilerini düzeltti. Önceleri Hintliler, ABD’nin ülkelerini İngiliz işgal kuvvetlerinin yaptığı gibi sömüreceklerini ama bu defa sömürüyü para kullanarak yapacaklarını düşünürlerken; şimdi, ABD ile sıkı dost oldular. Bu dostluktan, Hindistan fayda gördü. Önümüzdeki 10 yıl içinde, Hindistan’ın Çin’le rekabet edebilecek deniz gücü oluşturması bekleniyor. Daha şimdiden, Hindistan’ın bir uçak gemisi var.
Bizim de bu politikadan ders çıkarıp; artık herkesle didişmekten vazgeçmemiz gerekiyor.