Dealroom ve Sifted adlı Avrupa’ya yönelik platformlar tarafından desteklenen EuropeanStartups insiyatifinin yaptığı araştırmaya göre girişim sermayesi yatırımı almış 18.000 Avrupalı girişimin neredeyse altı bini salgın nedeniyle batma veya çok kötü duruma düşme durumunda gözüküyor.
Video konferans, canlı yayın, oyun ve fintech alanları salgın nedeniyle evden çıkamama durumundan pozitif etkilenirken, en kırılgan dikeyler olarak ise emlak, moda ve giyim, seyahat ve mobilite gözüküyor.
Tabi burada dikkat edilmesi gereken bu girişimlerin yatırım alanlar olması. Yatırım almayanların dayanma süresi daha da kısa olacaktır. Bu konuda birçok ülke destek paketleri açıklıyor fakat salgın uzun sürerse destekler de pek işe yaramayacaktır. Yatırım alanların kapanması önce girişimciyi, çalışanları, ailelerini, sonra da o girişime yatırım yapan yatırımcıları ve onlara yatırım yapan Limited Partner’leri olumsuz etkileyecektir. Yani yatırım destekli ekosistemi domino taşları gibi düşünürsek taşlardan biri devrilince hepsi birden devriliyor diyebiliriz. O nedenle bu girişimlerin kapanması ekosistemin ciddi hasar görmesi anlamına geliyor. Yani tüm paydaşlar zarar görüyor.
Peki bunca olumsuz durumda girişim sermayesi fonları ne yapacak derseniz, her fon kendi portföyündeki en kurtarılabilecek olan girişimlere biraz daha can suyu verecek, kurtarılamayacak olanları da kendi haline bırakacak gözüküyor.
Türkiye’deki girişim sermayelerini baktığımızda ise durum biraz daha iyi gözüküyor. Kabaca baktığımda Türkiye’deki girişim sermayelerinin portföyündeki girişimlerin %10-15 civarı salgın uzarsa çok kötü duruma düşebilir gözüküyor.
Tüm dünyanın karşılaştığı bu “Siyah Kuğu” durumunu ucuz sıyrıklarla atlatmak oldukça zor gözüküyor. Son 30 yılda globalleşme ve ülkelerin birbirine bağlılığı en üst seviyeye gelmişti. Bu dönemde global olarak insanların ve malların dolaşımının minimum seviyeye gelmesi tüm iş dünyasını bir hayli aksatacaktır. Ben dahil bir çok girişim ekosistemi paydaşı global olun, ürününüzü Singapur’dan Brezilya’ya kadar herkesin kullanması için planlama yapın diyorduk fakat şu anda dijital bir ürününüz yoksa bunu yapmanız neredeyse imkansız.
Bu dönem ileride “Daha Büyük Buhran” dönemi diye adlandırılır mı bilmiyorum ama yapabilecekleriniz evde kalmak, hijyen konusunda çok hassas olmak ve bilim adamlarına zaman kazandırmak olmalı.
Startup Genome adlı platformun yaptığı araştırmaya göre de global girişimlerin %41’inin 3 aydan daha az dayanacak sermayesi kalmış. 3 ay içerisinde her şey normale döner mi diye sorarsanız cevaplamak zor. O yüzden bu girişimlerin acil eylem planlarıyla sürelerini uzatmaktan başka şansı yok. Yoksa büyük devler de dahil birçok girişimi bir daha göremeyeceğiz.
Son olarak biraz da iyi şeylere değineyim. Coronavirus salgınının belki de en büyük faydası, önümüzdeki dönem sağlık ve biyoteknoloji konularında daha büyük yatırımlar görebilmemiz olacak. Hatta bu seneki Avrupa’daki yatırım miktarlarının da ciddi oranda düşmeyeceğini düşünenlerdenim. Sadece yatırım yapılan girişimlerin kategorileri değişecek. Dijital konulara, sağlık, biyoteknoloji ve etki yaratan girişimlere daha çok yatırım yapılacak diyebilirim. Tabi bunun için yazının en başında yer alan üçte bir oranının ilerleyen aylarda çok da üzerine çıkılmaması gerekiyor. Yoksa girişim sermayelerinin tek odak noktası mevcut portföylerini kurtarmak olacak.
