Serkan Ünsal

T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi’ni biliyorsunuzdur diye tahmin ediyorum ama kısaca açıklayım; Türkiye’nin yatırım ortamını tanıtan ve yabancı yatırımcılara rehberlik eden devlet kurumumuz. Son yıllarda da girişim ekosistemimize, yurt dışındaki yatırımcılara, yurt dışındaki LP’lere Türkiye’yi anlatmaya çalışıyorlar. Bu sayede girişim ekosistemimize daha çok yatırımcı gelsin, Türkiye’deki girişim sermayesi fonlarına daha çok yabancı LP yatırım yapsın. Bu konuda yapılması gereken birkaç iş var. Birincisi Türkiye’deki verileri bol bol yurt dışı ile paylaşmak, ikincisi buradaki verilere ulaşamayanların gerekirse ayağına gidip Türkiye girişim ekosistemini anlatmak, üçüncüsü ise global raporlarda Türkiye’nin yer almasını sağlamak hatta doğru verilerle yer almasını sağlamak.

İlk konuyla ilgili olarak geçtiğimiz hafta “The State of Turkish Startup Ecosystem 2021” raporu T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi desteğiyle yayınlandı. Raporda Türkiye’deki girişim ve yatırım ortamındaki son 10 yıllık gelişmeler var, devlet

Pandeminin en etkilediği alanların başında eğitim geliyor desek sanırım yanlış olmaz. Eğitimde teknoloji kullanımı konusunda daha yolumuz uzun fakat girişimler olarak elimizi çabuk tutmamız gerekiyor yoksa bir global marka daha gelir ve onun müşterisi olmak dışında bir çare kalmaz elimizde. O nedenle geçtiğimiz günlerde Eğitim Teknolojileri Demo Günü düzenlendi ve 10 girişim canlı yayında yatırımcıların karşısına çıktı. Kişisel görüşüm, geçen seneye göre daha farklı girişimler vardı ve ben dört beşini genel hatlarıyla beğendim. Belki iki tanesi global arenada da başarılı olabilir. Girişimlerin detayları ise şu şekilde;

Bomensoft

Nesnelerin interneti, derin öğrenme, makine öğrenimi gibi konularda çalışmalar, araştırmalar, tasarımlar yapan bir Ar-Ge şirketi olarak kurulmuş, yapay zeka konusunda uzmanlaşmış olan girişim, yapay zekadetekli LMS ürünü sunuyor.

Classest

Öğrenciler için akademik ve pedagojik bakımdan en uygun öğretmenlerin belirlendiği, yüksek imaja ve profesyonel başarılara sahip öğretmenlerden oluşan eğitimci topluluğuna sahip,

İşim gereği neredeyse her gün yatırımcılarla görüşüyorum. Bazıları deneyimli yatırımcılar, bazıları yeni yatırımcılar. En sık karşılaştığım soruları sıralayayım istedim.

Yatırımcı sayısı yeterli mi?

Özellikle tohum aşaması için yatırım sayımızda bence sıkıntı yok. Yani ürününü lanse etmiş, fatura kesmeye de başlamış girişimler için seçenek çok. Hatta son dönemde hisse bazlı kitlesel fonlama platformlarının de performansı iyi gidiyor. Girişimciler için bu platformlar da iyi bir seçenek olacak gibi gözüküyor. Fikir aşamasındaysanız halen seçeneğiniz yok denecek kadar az. Sadece oyun girişimi kurmak üzereyseniz seçenekleriniz bir anda artıyor.

Hangi aşamada girişimciler yatırım bulmakta zorlanıyor?

“Türkiye’deki girişimler Seri A sonrasında yatırım bulmakta zorlanıyor, Seri B yatırım için yatırımcı yok” cümlesini çok duyuyor olabilirsiniz. Bu kısmen doğru fakat bunun sebebi Seri B yatırımcısı olmaması değil. Seri B yatırımcısının Türkiye’de olmaması da bence güzel bir durum. Sebebi ise Seri A ve sonrası

Startups.watch tarafından düzenlenen Türkiye Girişim Ekosistemi 2021 3. Çeyrek etkinliği 12 Ekim Salı günü canlı olarak düzenlendi. Türkiye Girişim Ekosistemi ile ilgili bir çok istatistiğin ve öngörünün paylaşıldığı etkinlikteki dikkat çeken noklatalar şu şekildeydi:

-Girişimler 2021'in 3. çeyreğinde 69 yatırım turunda 150 milyon dolar yatırım aldı.

-Girişimler 2021'in ilk 9 ayında 206 yatırım turunda 1,4 milyar dolar yatırım aldı.

-2021’deki toplam yatırım turu adedi tüm zamanların rekorun seviyesine ulaştı (206)

-Kişi başına düşen yatırım miktarı 2021'in 3. çeyreğinde 1.8 dolara geriledi.

-2021 yılının ilk 9 ayında her 5 yatırımdan biri oyun girişimlerine yapıldı. Toplamda ilk 9 ayda 40 oyun yatırımı yapıldı. Yatırım sayısı ve yatırım tutarı açısından tüm zamanların rekoru kırıldı.

-Şirketler ve CVC'ler, 2021'in ilk 9 ayında her 3 yatırımdan birine katıldı.

-2021 yılında yatırım alan kadın girişimcilerin oranı son 5 yılın en düşük seviyesine (%13) geriledi.

Demo günlerini, girişimler için görünürlük sağladığı, fırsat yarattığı için her zaman seviyorum. Tabi girişimcilerin en doğru ve en hazır olduğu zamanda demo günlerine katılması çok önemli fakat bir girişimci olarak şunu söyleyebilirim, bir girişim hiçbir zaman bir demo gününe %100 hazır olmaz. O yüzden girişimcilere tavsiyem girişimlerine uygun, katılabildikleri tüm demo günlerine katılmaya çalışsın. Sadece yatırımcılara özel olanlara değil kurumlara özel olanlara da katılmaya çalışın. Ne kadar çok kurum girişiminizi tanırsa o kadar iyi. Bunu şu nedenle söylüyorum, herkes yoğun, herkes yoğun bir tempoyla çalışıyor ve girişiminizi birkaç teknoloji sitesinde çıkınca “Herkes biliyor artık girişimimi” diye düşünüyorsunuz, sonra bir bakıyorsunuz ki bilinirliğiniz birkaç bin kişilik bir çemberin dışında hiç bilinmiyor. Bu köşede yazma sebeplerimden biri de siz okuyanların bir çoğunun o çemberin dışında olduğunu düşünmem.

Demo günlerine tekrar

Yoğun mühendislik, AR-GE, bilimsel çalışma gerektiren işler ile uğraşan girişimlere kabaca derin teknoloji girişimi deniyor diyebiliriz. Bu konuda çok net bir çizgi yok fakat patent alabilecek konulara ne kadar yakınsanız derin teknoloji girişimi olma ihtimaliniz o kadar yüksek. Bu hafta derin teknoloji alanında yedi girişim derin teknoloji demo gününde online olarak yatırımcıların karşısına çıktı. Addwise kurucusu Erman Turan’ın ve Youtube’dan izleyen yatırımcıların ve meraklıların sorularını cevaplayan girişimler şunlardı:

Ararobotics

Geniş ve çok katlı yapı zeminlerinin bakım ve dezenfeksiyonu için tam otonom robot ekosistemi geliştiriyor.

Arventek

Otonom drone ile coğrafi görsel verileri yakalayabiliyor, yapay zeka destekli platformu ile veriyi iş zekasına çevirebilir ve süreçlerinizi otomatikleştirebiliyorsunuz.

Bren

Endüstrideki kritik ekipmanları kendi enerjisini üreten akıllı sensör teknolojisi ve yapay zeka tabanlı yazılım ile %15'e kadar enerji, ekipman ve zaman tasarrufu sağlıyabiliyorsunuz. Özellikle IIoT pazarı büyüdükçe bu ekipmanlarla

Girişim ekosistemimizin uluslararası düzeyde karşılaştırmasını görmek için her sene takip ettiğim raporların başında Startup Genome raporu (GSER) geliyor. 2021 raporu geçtiğimiz günlerde Londra teknoloji haftasında yayınlandı. Bu sene geçen senelerden farklı olarak, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ile birlikte İstanbul adına üye olan İstanbul Kalkınma Ajansı da rapora verileri ve uzman görüşleriyle katkıda bulunmuş. GSER 2021 Raporu’na göre İstanbul, “Küresel Yükselen Ekosistemler” arasında 15. sırada yer aldı.

İstanbul performans anlamında 10 üzerinden 7, yatırım anlamında 10 üzerinden 10, pazarlara erişim anlamında 10 üzerinden 9, yetenek anlamında da 10 üzerinden 9 puan almış. Performans nedir derseniz, exit, başarı, büyüme, hızlı exit gibi kriterlere göre hesaplanan bir metrik. Yani daha büyük başarılar, daha hızlı exit’ler olursa bu konuda da önümüzdeki senelerde 7 değil daha yüksek puanlar alacağımız kesin, bu da bizi ilk 5’e bile sokabilir. Yatırım anlamında tam puan almamız güzel. Pazarlara erişim için

Derin teknoloji konusuna girmeden önce tanımını yapmaya çalışayım. En kaba tabiriyle mühendislik ve bilimsel araştırma gerektiren teknolojiler üzerine çalışan girişimlere derin teknoloji girişimleri deniyor. Türkiye girişim ekosistemindeki derin teknoloji girişimleri için en güzel yıl 2015 yılıydı. Çünkü ACT ve DCP adlı iki fon sırf derin teknoloji girişimler-ine yatırım yapmak için kurulmuştu ve ekosistemi oldukça hareketlendirdiler. Geçtiğimiz sene sonunda da DCP ikinci fonunu kurarak tekrar derin teknoloji girişim ekosistemini hareketlendireceğinin sinyallerini verdi. Derin teknoloji konusunda bu senenin en güzel gelişmelerinden biri ise bu ay başında gerçekleşti. Teknopark İstanbul, Cube Incubation’ı muhteşem bir yeni binaya taşıyarak kapsamı uluslararası hale getirdi ve derin teknoloji girişimleri için eşi görülmemiş bir ortam lanse etti.

Yeni kuluçka merkezinde Türkiye’de eşi benzeri olmayan, sağlık alanında yeni gelişmeleri kolaylaştıran temiz odalar, ıslak ve kuru laboratuvarlar ve sanayiye iş yapan girişimciler için kritik olan