Para politikasında sıkı duruş nedir?
Merkez Bankası dün geç likidite penceresi borç verme faizini 50 baz puan yükseltti. Sene sonu enflasyon beklentilerinin yüzde 12’lere yaklaştığı bir dönemde doğru yönde bir adım... Ancak enflasyonu hedefle tutarlı seviyelere indirmede yeterli olacağını zannetmiyorum.
Karar metninde her zamanki gibi “enflasyon görünümü iyileşene kadar sıkı para politikasına devam edilecek” ibaresi var. Bu ifade kimilerince “Merkez yakın dönemde faiz indirimine gitmez” sinyali olarak yorumlanıyor.
Ben ise Merkez’in bu ifadeyle ne kastettiğini uzun zamandır anlayabilmiş değilim. Öncelikle enflasyon görünümünde iyileşmeden ne anlıyoruz?
Benim kafamda enflasyon görünümünün iyileşmesi demek şu anda olmasa bile 12 ya da 24 ay sonrası enflasyon beklentilerinin yüzde 5’lik hedefe yaklaşması demek...
Yani Merkez enflasyonla mücadelede o kadar kararlı bir tutum izler ki, piyasalar nihayet Merkez’in enflasyondan taviz vermeyeceğine ikna olur ve enflasyon kademeli düşer.
Para politikası bu durumda giderek gevşetilebilir. Ancak bunu yaparken gevşemenin enflasyon beklentilerini olumsuz yönde etkilemeyeceğinden emin olmak gerekir. Mart 2016’da Merkez hızlı bir faiz indirim süreci başlatmış ve Eylül 2016’ya kadar 7 aylık dönemde koridorun üst bandını 250 baz puan indirmişti.
Bu süreçte 7 indirim kararının 6’sı “enflasyon beklentileri dikkate alınarak para politikasındaki sıkı duruş sürecek” ifadesi ile geldi. Sadece sonuncu indirimde ‘sıkı’ duruş yerini ‘temkinli’ye bıraktı.
Peki Mart - Eylül 2016 döneminde enflasyon beklentileri ne durumdaydı? 2015 boyunca 100 baz puan üzerinde yükselen beklentiler 2016 başı yüzde 8’e ulaştı.
Merkez’in faiz indirimlerini başlattığı Mart - Eylül aylarında ise 7.5’e kadar geriledi. Kanımca enflasyon hedefi yüzde 5 olan bir merkez bankası bir sene sonrası için tahminler 7.5’e gerilediği zaman bunu faiz indirimi için bir sebep olarak görmemeli. Bu tutum “sıkı” para politikası olarak tanımlanamaz. Çünkü benim anladığım sıkı para politikası enflasyonu hedefe çekmek için gerekli ve yeterli olan politikadır.
Ya diğerleri nasıl?
Merkez’in geçmiş kararlarından çıkardığım sonuç, her ne kadar yüzde 5’lik hedef konulsa da 7.5 gibi bir seviyenin kabul edilebilir görüldüğü. Nitekim açık enflasyon hedeflemesi yapılan 2006 - 2016 döneminde ortalama enflasyon yüzde 8.2. Dolayısıyla eğer enflasyon beklentileri 7.5’e düşerse Merkez kendisini görevini yapmış varsayarak politikasını gevşetiyor.
Peki diğer ekonomiler nasıl? Özcan Kadıoğlu’nun hazırladığı grafik kırılgan ekonomilerde politika faizi (mavi) ve enflasyonu (kırmızı) karşılaştırmış. Şekilde “sıkı” para politikası mavi ile kırmızı sütunlar arasındaki fark olarak yorumlanabilir. Görünen o ki, dış dünya ile bir karşılaştırma yapıldığında da enflasyonu en yüksek, bununla birlikte politikası en az sıkı olan ülkelerden biri biziz.
