Koronavirüs salgınının gölgesinde “Avrupa Günü” adı altında 70. yıl dönümü kutlanan Avrupa Birliği’nin (AB) şu andaki sağlık durumu hiç de iyi görünmüyor.
Birliğin 27 üyesinin çoğu ciddi rahatsızlıklar geçiriyor. Bu bakımdan AB bir “Hasta Adamlar” Topluluğu görünümünü yansıtıyor.
Korona virüsü gerçekten birçok AB üyesini hasta yatağına düşürdü. Ancak topluluk bir süreden beri çeşitli rahatsızlıklar geçiriyor, eski gücünü kaybediyor.
Ön belirtiler
AB’nin son zamanlarda sağlık durumundaki sorunlar ön belirtileri iki alanda ortaya çıktı:
Siyasi alanda, kronik hale gelen iç uyuşmazlıkların üstüne BREXIT olayı geldi. Birleşik Krallık’ın Birlik’ten çekilmesi topluluğa kan kaybettirdiği gibi, bu ayrıca virüsün bir salgın şeklinde yayılması ve sonuçta topluluğu çökertmesi korkusunu da yarattı.
Gene aynı alanda başka ciddi rahatsızlıklar da ortaya çıktı. Örneğin, ırkçılığın ve yabancı düşmanlığının giderek yayılması endişe verici semptomlar olarak kendilerini belli etti.
Ekonomik alanda da son dönemde birçok üye ülkeyi sarsan kötü belirtiler görüldü. Örneğin işsizlik, durgunluk, geçim sıkıntısı ayrıca göç akımının yarattığı problemler gibi...
Bütün bu rahatsızlık semptomları Birliğin sağlık durumunun iyi olmadığını gösteriyordu. Ancak başına korona virüsü belasının geleceği hiç hesapta yoktu. Bu salgın daha baştan İtalya, İspanya, hemen ardından Fransa, İngiltere ve diğer Avrupa ülkelerini vurdu. Bu ülkelerin çoğu buna hazır olmadığı veya sağlık konusunda gerekli altyapıya sahip olmadığı için, perişan hale düştü. Dolayısıyla, bu perişanlık Birliğe de yansıdı.
Kısacası, koronavirüs Birliği her alanda derinden sarstı. Sağlık alanındaki yetersizlikler ve salgının yol açtığı ölümler bir yana, ekonomik durum tam bir felaket. Durgunluk, işsizlik yakın tarihin en kritik noktasında. Bazı üye ülkeler iflasın eşiğinde. Siyasi alanda Birlik’te gerçek bir birlik ve dayanışma yok. Mağdur ülkelerde (İtalya gibi) kamuoyunda AB aleyhtarlığı başladı. Bazı ülkelerde (Macaristan, Polonya gibi) AB kriterleriyle uyuşmayan otoriter rejimler veya aşırı sağcı, akımlar güçleniyor. Korona tehdidi nedeniyle, birçok Birlik üyesinde (Fransa başta) temel demokratik hak ve özgürlükler şimdilik askıya alınıyor.
Düzelme şansı
Gelinen noktada Birliğin bu badireyi atlatıp atlatamayacağı, varlığını sürdürüp sürdüremeyeceği soruluyor. Bu konuda karamsar olanlar, “AB öldü bitti” diye düşünenler, hatta buna sevinenler de var tabii...
AB’nin bu krizi atlatmasının, “hasta adam” durumundakilerin tekrar sağlığa kavuşmalarının çok zor olacağı, bunun da bir hayli zaman alacağı kuşkusuz. AB bu arada kan kaybedebilir, Birlik bünyesinde değişiklikler olabilir.
Ama biz koronavirüsün 70 yıllık Avrupa projesini ve dolayısıyla bir örgüt olarak AB’yi “öldüreceği”ne ihtimal vermiyoruz. Onun yaşamına devam etmesi için hâlâ geçerli ve gerekli pek çok ekonomik siyasal, sosyal neden vardır. Ayrıca Avrupa’da hâlâ bu vizyona, hedefe ve inanca bağlı büyük bir çoğunluk ve bu yönde kararlı olan kadrolar mevcuttur.
Evet, şu anda Birlik bir “hasta adamlar” topluluğu görüntüsünde, ama Birliğin kendisini toparlayıp hayatta kalma şansı var. Ancak nekahet dönemi uzun ve meşakkatli geçebilir...
