Çikolata kalbin dostu
Tropikal iklimde yetişen kakao ağacının bilimsel adı Theobroma cacoa, tanrıların besini anlamına geliyor. Çikolata üretimine, iri meyvelerin içindeki kahverengi çekirdekleri meyvenin içiyle beraber mayalayarak başlanır. Sonra çekirdekler kurutulup kavrulur ve ezilerek parçalara ayrılır. Bu parçaların eritilmesinden çikolatanın ana maddesi olan koyu kahverengi, macun kıvamlı çikolata şurubu (likörü) elde edilir. Bu maddede kakao tozu ve ve kakao yağı vardır. Çikolata şurubunun içine kakao yağı ve şeker katılarak kakao miktarı yüzde 50 ile 99 arasında değişen, çeşitli derecelerde koyu renk çikolata üretilir. Sütlü çikolata için ise bolca süt ve şeker katılır.
İçinde bolca kakao bulunan koyu renk çikolatanın kan basıncı üstüne olumlu etkileri var. Buna karşılık, beyaz veya sütlü çikolataların hiçbir yararı yok. Koyu renk çikolatanın etkisi sadece yüksek tansiyonu önlemekle sınırlı değil. Kalp krizi, inme ve kalp damar hastalıklarını azalttığına dair kanıtlar da var
Bayram ziyaretinde ikram edilen çikolatanın, damak tadının yanı sıra sağlığımıza olumlu etkisi olduğunu bilmek alacağımız lezzeti daha da artıracaktır. Bugüne kadar yapılan araştırmaların çoğu çikolatanın kalp dostu olduğunu gösteriyor.
Uzun yıllar sağlıklı bir ömür süren Kuna Adası yerlilerinin bir bölümü köylerinden ayrılıp yakındaki Panama şehrinde çalışmaya gidince yüksek tansiyon ve kalp damar hastalıklarıyla tanıştılar. Kuna Adalıların yaşamları yakından incelenince, köyde geleneksel yaşamlarını sürdüren yerlilerin, şehre göç eden hemşerilerine göre 10 kat daha fazla kakao tükettiği ortaya çıktı.
Köy ile şehir hayatı arasında başka farklar olsa da yapılan incelemeler çikolatanın ana maddesi olan kakaonun yararını ortaya koydu.
Her çikolata aynı değil
“Çikolata yararlı mı?” sorusuna cevap vermek için Kuna Adası’nda yapılan gözlemleri yeterli bulmayan bilim insanları, karşılaştırmalı bilimsel çalışmalar sonunda koyu renk çikolatanın yararlarını ortaya koydular. İçinde bolca kakao bulunan koyu renk çikolatanın kan basıncı üstüne olumlu etkileri var. Buna karşılık, beyaz veya sütlü çikolataların hiçbir yararı yok.
Koyu renk çikolatanın etkisi sadece yüksek tansiyonu önlemekle sınırlı değil. Aynı zamanda kalp krizi, inme ve kalp damar hastalıklarını azalttığına dair kanıtlar da var. Bu yönde aydınlatıcı araştırmalardan biri 2 hafta önce Amerikan Kalp Birliği’nin dergilerinden birinde yayımlandı. Harvard Üniversitesi ile İsveç Karolinska Enstitüsü’nün işbirliğiyle yapılan bu çalışmada 30 binden fazla 48 yaşın üstündeki İsveçli kadın incelendi. Ayda birkaç kere çikolata yiyenlerde kalp yetersizliği ve buna bağlı ölümlerin hiç çikolata yemeyenlere göre daha az olduğu saptandı.
Çikolatanın sırrı ne?
Araştırmacılar çikolatanın yararını içindeki flavanoid adlı maddelere bağlıyorlar. Flavanoid düzeyi çikolatadaki kakao miktarı arttıkça yükseliyor. Yararlı olan koyu renk, yani yüzde 50 veya daha fazla kakao içeren koyu renkli çikolata, beyaz veya sütlü olanı değil.
Yapılan deneyler, flavanoidlerin kan damarlarını gevşetip genişleten, damar içinde pıhtı tıkacının oluşmasını önleyici etkileri olduğunu gösteriyor. Çikolata yiyen insanların damarlarının içini örten ince örtünün daha sağlıklı kaldığı, damar sertliğinin oluşumu ve ilerlemesinin baş aktörlerinden olan yangının da işini zorlaştırdığını gösteren kanıtlar var. Koyu çikolata yiyenlerde insülin ihtiyacının azaldığı ve açlık kan şekerinin düştüğü biliniyor. Öyle anlaşılıyor ki, çikolata olumlu etkileri birçok yoldan gerçekleştiriyor.
Kaloriye dikkat
Madem bu kadar yararlı, her gün bol bol çikolata mı yesek acaba? Kaş yapayım derken göz çıkarmamak için, çikolatanın yüksek kalorili bir besin olduğunu aklımızdan çıkarmamamız gerekiyor. Ayrıca sütlü çikolatanın, hele beyaz çikolatanın koyu renkli çikolatayla aynı kefeye konulmaması gerek. Eldeki bilgiler haftada birkaç gün yenilecek küçük bir parça koyu renk çikolatanın kalp damar sistemimize olumlu etki edeceği yönünde. Ama bu etkiyi tek başına değil, diğer sağlıklı beslenme ilkeleriyle beraber düşünmemizde yarar var. Koyu da olsa 100 gram çikolatada yaklaşık 500 kalori var. O nedenle bayram ziyaretlerinde düsturumuz, azı karar çoğu zarar olmalıdır.
Sağlıklı ve neşeli bir bayram geçirmenizi dilerim.
Çikolatanın tarihi çok eski
Çikolatanın tarihi 4000 yıl öncesine dayanıyor. Geçen sene Orta Amerika’daki bir kazıda, MÖ 1400 yılından kalma bir çömlekte kakao kalıntıları bulundu. Maya ve daha sonraki Aztek medeniyetinde kakaodan yapılan içeceğin tedavi edici etkileri olduğuna inanılırmış. Çikolatayı, şeker karıştırıp içen İspanyollar, kakao çekirdeklerini Avrupa’ya getirdiler. Katı çikolata önce Hollanda ve İngiltere’de 1700’lü yıllarda üretildi.
Türkiye’de ilk çikolata üretimi cumhuriyetin ilk yıllarında gerçekleşti. 21. yüzyılda Türkiye’de kişi başına yılda yaklaşık 2 kilogram çikolata tüketiliyor. Bu miktarın beşte birinden azı koyu renk çikolata. Ülkemizdeki koyu renk veya bitter denilen çikolatalar % 50’den fazla kakao kütlesi içeriyor. En çok tercih edilen sütlü çikolatada kakao miktarı çok daha az.
