Depremin ilk günü asker neredeydi?

Son bir haftadır birden çok kaynakla görüştüm. Hem Ankara hem saha hem de diğer illere dair öğrendiklerim şöyle:

Deprem 04.17’de oldu. Yaklaşık 10 dakika sonra Ankara önce tüm birliklerden durum raporu istemiş. Silahlı Kuvvetler İnsani Yardım Tugayı’na ilk hazırlık emri verilmiş. Bu sırada Milli Savunma Bakanı Akar ve Genelkurmay Başkanı’na bilgi verilmiş.

Saat 04.50: Depremin vurduğu illerden Malatya’da 2. Ordu Komutanlığı Karargâhı’na ulaşmış. Afet bölgesindeki birliklerden durum raporu istemiş.

Saat 04.59: Milli Savunma Bakanlığı Afet Acil Durum Kriz Merkezi aktive edilmiş.

Saat 05.10: Afet bölgesinden gelen raporların ardından Bakan Akar ve komutanlar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayarak talimat almışlar. Sahadan gelen rapor doğrultusunda Hatay’a gitme kararı verilmiş.

Saat 06.00: Malatya, Kahramanmaraş ve İskenderun’daki 2. Ordu’ya bağlı birlikler ilk arama/kurtarma faaliyetline başlamış.

Saat 07.00: İki adet askeri ambulans uçak Etimesgut’ta kalkışa hazır hale gelmiş. 2. Hudut Alay Komutanlığı, Hatay’ın belirli bölgesinde çorba dağıtımına başlamış.

Saat 07.15: Üç fırkateyne İskenderun’a harekât için hazırlık emri verilmiş. Doğu Akdeniz’de görevli, üzerinde iki helikopter olan iki fırkateyne de İskenderun’a intikal emri verilmiş.

Saat 07.30: TSK İnsani Yardım Tugayı Etimesgut Havalimanı’nda uçuşa hazır hale getirilmiş.

Saat 08.00: AFAD’ın talebi üzerine Kayseri’den İstanbul-Ankara-İzmir’e gidecek üç nakliye uçağı, yoğun kar yağışının etkilediği pistin temizlenmesi ve buzlanma önleyicilerin uygulanmasından sonra kalkışa geçmiş.

Saat 09.00: Şanlıurfa İpekyol Mahallesi’nde ilk seyyar mutfak kurulumu gerçekleşmiş.

Saat 09.34: İncirlik’ten üç tanker uçak yük ve personel taşıması için İstanbul-Ankara ve İzmir’e doğru kalkış yapmış.

Saat 11.27: İzmir’den kalkan iki Cn-235 uçağı AFAD personeli ve yardım malzemesiyle Adana’ya inmiş.

Saat 11.34: Üç A400M büyük nakliye uçağı yardım malzemesi ve personel yüküyle İncirlik ve Gaziantep’e iniş gerçekleştirmiş.

Saat 13.00: İlk birlik takviyesi Gaziantep Nurdağı’na 16. Mekanize Piyade Tugayı Tank Taburu üzerinden gerçekleştirilmiş.

Saat 16.00: Hatay, Arsuz, Üçgüllük köyü yardım ulaştırılan ilk köy olmuş.

Bu bilgiler ışığında eklemem gereken başka bilgiler de var. Birincisi, afetin yaşandığı bölgelerdeki birlikler ilk gün daha çok kendi dertleriyle uğraşmak zorunda kalırlar. 9 saat arayla iki büyük deprem yaşandığında sorun daha da büyür. Bu da başka bölgelerden asker intikalini gerektirir. Bu noktada yaşanmış iki sorundan söz edebiliriz. Birincisi, Hatay Havalimanı’nın hasar görmesi ve Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman havaalanlarının olumsuz hava şartları dolayısıyla kısmi kapalı olması. İlk gün helikopterler de fazla kullanılamadı zira afet bölgesinin büyük kısmında kar, Hatay bölgesinde de yağış vardı. Hatta ilk gün olumsuz hava şartları nedeniyle SİHA hasar tespit görevleri de kısıtlı yapılabildi. Hava Kuvvetleri de gün boyu malzeme ve AFAD personeli taşıdı.

Yakın illerden kara yoluyla birlik kaydırma meselesine gelince, o gün bölgede çok sayıda karayolu ulaşıma kapanmıştı. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün haritasına bakınca zaten tablo anlaşılıyor ama unuttuğumuz iki nokta daha var. Birincisi, 1999 Gölcük Depremi tam bir askeri üssün yanında ve İstanbul’un burnunun dibinde olmuştu. İkincisi, 17 Ağustos 1999 depreminde sahada olan Jandarma personeli de Türk Silahlı Kuvvetleri personel sayısında yer alıyordu. 6 Şubat’ta verilen rakamlarda depreme müdahale eden Jandarma personel sayısı hesaba katılmamış.

Depremlerin ikiz olması, afet alanının büyüklüğü, hava ve yol şartlarını da eklediğimizde, ilk gün yaşanan sorunlara dair siyasi yorumlar yapmanın, askerin kışlaya kapatıldığını söylemenin bir manası yok. Depremlerde başarı ölçütümüz afetten sonra enkaz başına ulaştırdığımız kişi sayısı değil, ayakta kalan bina sayısı olduğu gün hep beraber daha rahat edeceğiz.

Belarus’tan yardım istemeye var mısınız?

Sosyal medyada ve ODTÜ İnşaat Mühendisleri grubunda dönen bir görüntü var.

Bir apartmanın çatısına yerleştirilen bir alet binanın depreme dayanıklılığını ölçüyor.

Sosyal medyadaki bilgi kısmen yanlış, denemenin yapıldığı yer Moskova değil Taşkent.

Gördüğümüz aletin adı da Hassa Elektromekanik Fabrikası.

Belarus yapımı bu makineyi son derece iyi yetişmiş elemanlar kullanıyor.

Makine hem yatay hem de dikey yönlerde test yapma imkânı veriyor.

Bu makine yeni yapılmış bir binada ruhsat vermeden önce de kullanılabilir, mevcut binalarda da.

Fakat mevcut binalarda çatlama-çökme yaratma riski de var.

Bu makineyi ve kullanacak personeli Türkiye’ye getirsek kaç kişi mevcut binalarda kullanımını kabul eder?

Depreme gerçekten hazırlıklı olmak istiyorsak, bu makineyi getirelim ve binalarımızı test edelim.