Andy Warhol’un Saati
Turgut Uyar, ünlü Papirüs dergisinde “Bir Şiirden” başlığıyla müthiş yazılar yazmıştı. Şair, aynı başlıkla 1983’te kitap haline getirilen bu denemelerinde Abdülhak Hamit’ten Nâzım Hikmet’e, Oktay Rifat’tan Metin Eloğlu’na 21 şairin bir şiirinden yola çıkarak bir dönemi veya bir anlayışı ufuk açan bir şekilde değerlendiriyordu.
Aynı şekilde sıradan bir saat bile birçok şeyi temsil ederken nitelikli saatler çok daha fazlasını anlatır. Bazen bir saat üzerinden bütün bir dönemi anlatmak/anlamak mümkündür. Bu açıdan 1970’li yıllar olağanüstü bir dönemdi. Geçti gitti diye düşünmeyelim, 1970’lerde üretilen birçok saat günümüzün en sevilen ve çok konuşulan saatleri arasında bulunuyor. İşte daha çok konuşulacak olan o saatlerden biri de ilk kez 1972’de tanıtılan Piaget’nin basamaklı bir çerçeveye sahip yastık şeklindeki Black Tie modeli.
Ancak Black Tie modelinin adı geçtiğimiz hafta yapılan bir duyuruyla “Andy Warhol Clou de Paris” olarak değiştirildi. Andy Warhol Görsel Sanatlar Vakfı ile 150. yıldönümünü kutlayan Piaget işbirliği sonucu yapılan bu değişikliğin arkasında ise 52 yıllık bir geçmiş var.
Pop Art akımının öncülerinden biri olan Andy Warhol aynı zamanda iflah olmaz bir saat koleksiyoneri idi. Bir dergi yöneticisinin İsviçre seyahatinden dönüşte Warhol’a gururla yeni aldığı JLC Reverso modelini göstermesi üzerine “Biliyorum bu saati, bende ondan birkaç tane var” dediği kayıtlara geçmişti ama en yakınları bile kaç saatinin olduğunu bilmiyordu.
Oysa Warhol boş zamanlarını bit pazarları ve antikacılarda dolaşarak, sanat eserleri, mobilyalar ve devasa koleksiyonuna katacağı saatler arayarak geçirmeyi seviyordu. Warhol klasik tasarımlara sahip zanaatkâr elinden çıkmış değerli saatlere meraklıydı. Koleksiyoncu karakteri ise tipik bir istifçi olduğunu gösteriyor. Ölümünden sonra dört direkli yatağının üstünde sakladığı ve bazı dosya dolaplarının gizli köşelerinde biriktirdiği birçok saat kutusu bulundu. Warhol, 300’ün üzerinde (tam olarak 313) saat sahibi olan bir koleksiyoncuydu. Saatlerin hepsi ölümünden sonra (1988’de toplam 10 binden fazla eşya ile birlikte) Sotheby’s’de 10 gün süren bir müzayede maratonunda satıldı.
Andy Warhol’un hepsi özgün kutularında olan ve hemen hemen hiç kullanılmamış saatlerden oluşan koleksiyonunda Patek Philippe, Cartier ve Rolex saatleri vardı, yedi saat ise Piaget markalıydı. Piaget’nin o dönem sahibi olan Yves Piaget ile Warhol arkadaş olmuştu. (Warhol bir keresinde bir modelin tasarım için hazırlanan tüm çizimlerinin bir kopyasının kendisine verilmesini istemiş.)
Warhol sahip olduğu saatlerin çalışması ile veya zamanı göstermesiyle hiç ilgilenmiyormuş, onları kurmaz veya doğru saate ayarlamazmış. Saatler Warhol için işlevsel araçlardan ziyade lüks ve kalite simgeleriydi. Warhol’a göre zaman geçiciydi saatin kaç olduğunu bilmesine gerek yoktu kalıcı olan saatlerin kendisiydi. Bu nedenle sahip olduğu saatlerin çoğu altın gibi değerli metallerden veya yüksek seviyede işçilik içeren “yüksek saatçilik” sınıfına giren sanat eserleriydi.
On ay süren bir tasarım aşamasından sonra ortaya çıkan Andy Warhol Clou de Paris modeli, çerçevedeki ustalık isteyen Clou de Paris deseni ve mavi renkli bir göktaşından kesilen kadranıyla adına yakışır gerçek bir sanatçı saati.
