‘Muş’ mudur? ‘Huş’ mudur?

“Muş” mudur, “Huş” mudur? Meşhur Yemen türküsü şöyle çağlar:
“Burası Muş’tur, havası hoştur
Giden gelmiyor acep ne iştir?”
Evet, acep ne iştir?
“Gidip de gelinemeyen yer Yemen’dir de, Yemen’in neresidir, Muş mudur, Huş mudur?”
Anlaşamamazlık böyle başlar.
Çetin Körükçü’nün kulakları çınlasın, biz de sonunda “Huş” olduğuna karar vermiştik, bizim gibi çok kişi de...
* * *
Okurlarımızdaki Faran Özer, “Havada bulut yok, bu ne dumandır” diye başlayan türkünün kaynağını açıklayan bir çalışmayı nakletti.
* * *
İstanbul Teknik Üniversitesi Müzikoloji bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Songül Karaosmanoğlu Ata’nın yaptığı araştırmaya göre “türkünün hikâyesi” şöyle...
1944’te Ankara radyosundan Muzaffer Sarısözen, Halil Bedri Yönetken ve Rıza Yetişen, yerel sanatçı Dürüye Keskin’den bir türkü derliyorlar: Yemen Türküsü...
Türkü 1990’lara kadar böyle söylenir:
“Burası Muştur, yolu yokuştur?”
Bazıları türküyü “Burası Huş’tur” diye söylemeye başlarlar, söylentinin kaynağı da belli değildir, TRT bile etkilenir. Onlara göre “Huş” Yemen ‘de San’a ile Taiz kentleri arasında bir Türk kalesidir.
Yanlış!
Doç. Ata’ya göre, türkü, Muş’tan Yemen’e gönderilen Türk askerler için söylenmiştir.
Türkünün sözlerini dikkatli bir şekilde okursak, Anadolu’da söylendiği, Anadolu’dan Yemen çöllerine gönderilen “Mehmetcik”leri anlatır.
Bir de örnek verir:
“Kışlanın önünde redif sesi var, derken yedek askerleri bile silah altına çağırdıklarını anlatıyor. Savaşmaya gidilen Yemen’de, yedek asker toplanır mı?”
Türküye bu açıdan bakarak “Huş” değil, “Muş” olduğu anlaşılır.
Bize göre de “Huş” değil “Muş”tur...
Bir imparatorluk hayali uğruna, Anadolu’dan Yemen çöllerine gönderdiğimiz Anadolu insanının türküsüyle anıp ruhuna Fatiha okuyoruz:

“Havada bulut yok, bu ne dumandır
Mahlede ölüm yok, bu ne şivandır
Şu Yemen elleri ne de yamandır,
Anom yemendir, gülü çemendir,
Giden gelmiyor acep nedendir.
* * *
Kışlanın önünde bir sürü kazlar,
Ayağım yalnayak yüreğim sızlar,
Yemen’e gidene ağlıyor kızlar,
Burası Muş’tur, havası hoştur,
Giden gelmiyor acep ne iştir.
* * *
Kışlanın önünde redif sesi var,
Açın bakın çantasında nesi var,
Bir çift kundurayla bir de fesi var,
Burası Muş’tur, havası hoştur.
Giden gelmiyor acep ne iştir.”
* * *
Yemen çöllerine telef etmeye gönderdiğimiz Anadolu insanının çantasındakiler sizi ağlatmaz mı?