Perakende Satış Endeksleri, Perakende Ticaret sektöründe farklı tür ve büyüklükteki girişimlerin aylık ve yıllık satışlarındaki değişimi izleme imkanı veriyor. Perakende ticaret sektörünün iş hacmini ölçmesinin yanı sıra hane halkı talebindeki değişimi gösteriyor.
Perakende satış, dolaylı olarak hane halkının tüketim harcamalarının değişimine dayanıyor. Endekslerden hane halkının perakende harcamalarının ne kadar değiştiği, hane halkının hangi tür harcamalarının öne çıktığı izlenebiliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu, perakende satışlardaki değişimi aylık olarak belirliyor, yayınlıyor. Aralık ayı sonunda da perakende ticarette yıllık ortalama değişim oranları açıklanıyor.
Perakende ticaret Anadolu anlatımıyla “Piyasa” demektir. Anadolu’da işyeri sahipleri perakende ticaretteki hareketi, “Piyasa canlı” veya piyasada yaprak kıpırdamıyor” diye değerlendirirler.
Perakende satışlardaki değişime bakarak genelde halkın “tüketim” harcamalarının artıp artmadığı, halkın hangi harcamalarının öne çıktığı izlenebiliyor.
Satışlar yavaşladı
Türkiye İstatistik Kurumunun sabit fiyatlarla (KDV dahil) yıllık ortalama perakende ticaret hacim göstergelerine göre, perakende ticaret hacmi, 2014 yılında % 3.9 oranında, 2015 yılında % 3.6 oranında büyüdükten sonra büyüme oranı 2016 yılında % 0.8 oldu. 2017 Yılında % 1.0 olarak gerçekleşti.
Perakende ticarette sabit fiyatla yıllık ortalama hacim artışının düşüklüğü dikkati çekiyor. Çünkü genel kabul görmüş inanış, halkımızın aşırı tüketim yaptığı şeklinde.
GSYH (Milli Gelir) hane halkı tüketimindeki değişim oranları ile perakende ticaret değişim oranları arasında da uyumsuzluk dikkati çekiyor.
GSYH (Milli Gelir) 2015 yılında % 1.7 büyürken yurtiçi hane halkı tüketim harcamaları % 5.5 artmıştı. 2016 Yılında büyüme % 3.9 oldu. Hane halkı tüketim harcamaları % 2.3 oranında arttı.
2017 yılında yıllık ortalama sanayi üretim artışı % 6.3 oranında. Ekonominin % 7 dolayında büyümesi bekleniyor.
2017 yılında sanayi üretimi artarken, ekonomi büyürken, perakende ticaretin ülke genelinde sabit fiyatlarla ortalama % 1.0 artması dikkat çekiyor.
(Birleşmiş Markalar Derneği’nin bir yabancı danışmanlık firmasına yaptırdığı araştırmaya göre 2017 yılında perakende satış gelirindeki artış cari fiyatla, enflasyondan arındırılmamış olarak % 11-% 12 oranında.)
İnişli çıkışlı...
2017 yılında, perakende satış hacmi Ocak ayında % 2.0, Şubat’ta % 4.4 oranında daraldı. Mayıs’tan Haziran’a bir toparlanma oldu. Piyasa Eylül’de gene % 1.2 daraldı. Ekim’den sonra açıldı. Ekim’de piyasada % 2.4, Kasım’da % 4.1, Aralık’ta % 5.4 artış görüldü. Eksilerle artılar sonucu 12 aylık ortalama piyasa hacim endeksi % 1.0 oldu.
Sanayi üretimde ve büyümede ihracat talebinin etkisi tabii ki, vardır ama, gene de GSYH (Milli Gelir)’deki yurtiçi hane halkı tüketim harcamaları artışı ile perakende ticaretteki artış arasındaki fark önem taşıyor.
Halkın talep yapısındaki değişim bakımından önem taşıyan, perakende ticarette gıda, içecek ve tütün satışlarındaki değişimdir.
2017 yılında yıl ortalaması olarak sabit fiyatlarla (KDV dahil) gıda, içecek, tütün satışlarının hacim olarak % 1.0 küçülmesi çok, hem de çok önemlidir.
Bu ana kalemlerde perakende ticaret hacmi 2015 yılında % 5.1 oranında, 2016 yılında % 1.5 oranında artmıştı. Nüfus artarken 2017 yılında gıda, içecek ve tütünde perakende satış hacminin % 1.0 oranında daralması; (1) Genelde halkın satın alma gücünün küçüldüğünü, (2) Perakende sektöründe işlerin iyi gitmediğini gösteriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu, ekonominin röntgenini çekiyor. Önemli olan bu röntgenleri iyi okuyarak, ekonominin sorunlarına çözüm getirmektir.
Röntgenler iyi okunamaz ve çözüm gecikirse, sorunlar büyür.
