Türk ekonomisi-nin temel taşı sanayi tesislerinin ‘güncel’ durumları çok önemlidir. Başlıca sektörlerde ülke genelinde üretimdeki ve pazardaki değişimi Dünya Gazetesi Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı gazeteci arkadaşımız İbrahim Ekinci araştırdı.
İbrahim Ekinci diyor ki:
- Enflasyon, kur ve faizler yukarı yönlü hareket ediyor. Bu durumun şirket bilançolarını, yatırımları ve tüketimi etkilememesi düşünülemez.
- Sektörlere bakıldığında durum, sektörden sektöre farklılık gösteriyor. Turizm iyi gidiyor. Gelirde rekor yok ama gelen yabancı turist sayısında rekor var.
- Demir çelikte işler kötü değil. Üretimde artışlar var. Perakende sektöründe gerek TÜİK, gerekse özel sektör açıklamaları yüzde 10 civarında artışlar gösteriyor.
- Beyaz eşyada nisanda bütün göstergelerde kötüleşme vardı.
- Tekstil ve hazır giyim de iyi gidiyor. Kapasite kullanım oranları (KKO) üretim artışları olduğunu gösteriyor.
- Konut satışları, KDV, tapu harcı indirimi ve faiz desteğiyle küçük artışlar yakaladı. Ancak inşaat tarafı, hazır beton, malzeme endeksleri iniş gösteriyor.
Mobilyada talep daraldı
- En sert düşüş otomotivde. Haziran rakamları otomobil iç pazarında yüzde 38 daralma gösteriyor.
- Kimya sektörü üretiminde marttan sonra azalma oldu. Plastik iyi gidiyor.
İbrahim Ekinci, 11 sektördeki durumu inceledi. Değişimi şöyle anlatıyor:
- Turizmde 2018 farklı bir tablo çiziyor. Aylık gelen turist rakamları rekor yılların üzerinde. Ancak kişi başına harcama 805 dolarlara çıkmıştı. Halen 640 dolar seviyesinde.
- İlk 5 ay toplam sonuçlarına göre oto üretiminde % 6.9, toplam üretimde % 2.2 oranında gerileme var. Toplam pazardaki daralma % 4.2 dolayında. Tek olumlu gösterge ticari araçtaki üretim artışı. UİB’nin açıklamasına göre Haziranda ihracat artışı % 2’de kaldı.
- Mobilya sektöründe iç satışlarda ilk 3 ayda miktar bazında % 20 civarında düşüş var. Nisanda da düşüş devam etti. Sektörde hammaddeden kaynaklanan zam var. Yonga levhaya her iki ayda % 6-7 zam geliyor. Yıl sonu ihracat hedefi 3.5 milyar dolar.
- Demir çelikte Türkiye’nin nihai mamul üretiminde ve tüketimindeki artış eğilimi devam etti. 2018 yılının ilk beş aylık döneminde nihai mamul üretimi, bir önceki yılın aynı dönemine oranla % 10.5, nihai ürün tüketimi de % 15.2 arttı.
Giyimde işler iyi
- Giyim sanayinde yabancı alıcılar Türkiye siparişlerini artırıyor. Hermes Otto’dan Newlook’a, Colveta’dan Near East Manufactoring ve Varner’a kadar pek çok hazır giyim alıcısının Türkiye siparişlerini % 20 artıracakları belirtiliyor.
Bu yıl hazır giyim ihracatının 18 milyar dolar olması bekleniyor.
Ocak-Mayıs 2018 döneminde Türkiye’nin hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı 2017 yılının aynı dönemine göre % 9.8 artışla 7.5 milyar dolar oldu.
- Kimya ve plastik sektörü, ara malı ithalatı yönüyle dövizdeki artışlardan olumsuz etkileniyor. Sektörün ana hammaddesinin % 100’ü dövizle satın alınıyor. Yine makine ekipman yatırımlarının % 90’ı döviz bazlı yapılıyor. Bu çerçevede sadece plastik sektörünün son dört aydaki kaybı 7 milyar TL’ye yaklaştı.
İç satışlarda ocak-mayıs itibariyle % 14 düşüş oldu. İthalatta daha büyük düşüş var. İyi giden tek taraf ihracatın mayısta % 7 artması. İlk beş ay itibariyle artış oranı % 9 oranında.
İbrahim Ekinci’nin gazeteci olarak sınırlı imkanlarla yaptığı bu tür araştırmaları, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin her ildeki ticaret ve sanayi odası aracılığıyla yaparak, ekonomide olan bitenin öğrenilmesini sağlaması beklenir.
