Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu, zincir marketlerin hızla büyümesi sonucu son 10 yılda 75 bin bakkalın kapandığı, bakkal ve büfe sayısının yüzde 31 azalarak 240 binden, 165 bine düştüğünü açıkladı. Küçük esnaf olarak nitelendirilen bakkalların, yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olduğuna dikkat çekildi.
Ülkede 1 milyon 700 bine yakın esnaf ve sanatkar var. Esnaf ve sanatkarlar arasında önde gelenler ise bakkallar ve büfeler. 170 bine yakın bakkal ve büfeci var. Daha sonra 110 bin minibüsçü, 90 bin erkek ve kadın kuaförü geliyor.
Nüfus artarken, perakende harcamaları artarken bakkal ve büfe sayısının azalmasının nedeni, perakende sektöründe zincir marketlerin sayılarının artması. Yerlisi ile yabancısı ile, ucuzcusu ile zincir marketler ‘organize perakendeci’ler olarak tanımlanıyor. Bakkallar ise ‘geleneksel’ perakendeci.
Market sayısı artıyor
Perakende cirosunun 2018 yılında 880 milyar TL dolayında olacağı tahmin ediliyor.
Şimdilerde gene de geleneksel perakendecilerin payı yüksek. Büyük şehirlerde geleneksel perakendeci sayısı ve güçleri azalıyor ama Anadolu’da hala geleneksel perakendeci hakim durumda.
Toplam perakendede geleneksel perakendecinin payı yüzde 67, organize perakendecilerin payı yüzde 3. Avrupa’da organize perakendecinin sektör payı yüzde 80 dolayında. Bunun anlamı Türkiye’de de geleneksel perakendecinin giderek pazar kaybedeceği, bakkal ve market sayısının azalacağı, iş hacimlerinin azalacağıdır.
Perakende iş hacminde gıda perakendeciliğinin payı yüzde 62 oranında, gıda dışı perakendeciliğin payı yüzde 38 oranında.
Gıda perakendeciliği pazarında satılan ürünlerin yüzde 77’si geleneksel gıda ürünleri, yüzde 23’ü organize üretim tesislerinde üretilen ürünler. Genelde bakkal ve market sayısının azalması, perakende ticarette geleneksel perakendecilerin pazar kaybetmesinin ana sebebi, AVM sayısındaki artış gösteriliyor, ama günümüzde organize perakendeciler AVM dışında da gelişmeye başladı. Bunlar, küçük marketlerle, ucuzcu marketlerle, mahallelerde geleneksel perakendeciler ile rekabete başladı.
AVM’ler genelde bakkalların değil gıda dışı geleneksel perakendecilerin pazar payını daraltıyor.
AVM Sayısı 380 oldu. Bunların 80‘i yabancı sermaye yatırımı. AVM’lerde işyeri açan perakendecilerin yüzde 66’sı yerli, yüzde 27’si yabancı firmalar. Yüzde 7’si yerli yabancı ortaklığı ile kurulmuş işyerleri.
Geleneksel perakendecilerin de organize perakendecilerin de önümüzdeki yıllarda en büyük rakibi ‘e ticaret’ (elektronik ticaret) olacak. Çünkü gıda perakendeciliğinde ‘e ticaretin’ payı giderek artıyor, artacak.
Eskiden mahalle bakkallarının sattıklarını şimdilerde ‘e ticaret’ şirketleri evlere teslim ediyor.
