Güngör Uras

İşsizlik oranı yüzde 12.1’den 10.3’e indi. İş arayanların 1 milyon 449 bini iş buldu.Türk ekonomisinin bir yılda bu kadar insana iş yaratabilmesi çok önemlidir.

Kasım ayından geriye 12 ayda; nüfus 1 milyon 154 bin arttı.
*15 yaşın üzerindeki nüfustan 1 milyon 9 bin kişi “iş bulduğunda çalışmak isteğiyle” iş aramaya başladı.
* İş arayanların 1 milyon 449 bini iş buldu. İşsiz sayısı 440 bin azaldı.
* Bir yıl önce % 12.1 olan işsizlik oranı 2017 Kasım ayında % 10.3’e geriledi.
Dünyadaki ekonomisindeki ve Türk ekonomisindeki olumsuz gelişmelere rağmen, Türk ekonomisinin 1 yılda, 1 milyon 449 bin kadın ve erkeğe iş yaratabilmesi önemlidir.

Türkiye’nin işsizlik sorununu ve işsizlik oranlarını başka ülkelerle karşılaştırırken, nüfus artış oranlarına dikkat etmek gerekir. Birçok ülkede nüfus artışı durmuşken, Türkiye’de nüfus her yıl 1.1 milyon, 1.2 milyon artıyor. Her yıl 1 milyonun üzerinde kadın ve erkek iş aramaya başlıyor. Nüfus artışının yüksek olması nedeniyle yılda 1 milyonun üzerinde insana yeni iş yaratılmasına rağmen, işsizliği % 10’un altına indirmek mümkün olamıyor.

Cari açık 47.1 milyar dolara yükseldi. Açığı sermaye hareketi ve borçlanma ile finanse edemedik. Döviz rezervinden 8.2 milyar dolar yedik. Bu rakamlar öncelikli sorunumuzun cari açık olduğunu gösteriyor.

2017 yılında cari açık 33.1 milyar dolardan 47.1 milyar dolara yükseldi. Cari açığı sermaye hareketleriyle, borçlanmayla finanse edemedik. Döviz rezervlerimizden 8.2 milyar dolar yedik.2016 yılında cari açığın GSYİH’ye göre (milli gelire göre) büyüklüğü yüzde 3.8 oranındayken, 2017 yılında yüzde 5.5’e yükseldi.

2017 yılında cari açığın büyüklüğü ve finansmanda karşılaşılan güçlükler, ekonomimizin öncelikli sorununun cari açık olduğunu açıklıkla ortaya koyuyor. Cari açık (döviz açığı), başta ithalat gideri olmak üzere olağan döviz giderlerimizle, başta ihracat ve turizm geliri olmak üzere olağan döviz gelirlerimiz arasındaki farktan oluşuyor.

Dış ticaret açığı

Cari açığın arkasında dış ticaret açığı var. İthalatımız artıyor. İhracat artışı ithalat artışını yakalayamıyor. İhracatçılarımız devamlı olarak ihracattaki “tarihi rekor”dan söz ederek şenlik yapıyor. İthalattaki patlamayla ilgilenen, ithalattaki “tarihi artış”tan söz eden, üzülen yok.

2017 yılında ihracat yüzde 10.2 artarken

2017 yılında 2 milyon dizüstü ve masa üstü bilgisayar, 2 milyon tablet satıldı. Bilgisayar ve tablet pazarının büyüklüğü 1.5 milyar dolar.

Yılda 12 milyon akıllı cep telefonu satılıyor. Yurt dışından ithal edilenlere 3 milyar dolar ödüyoruz. Cep telefonun pazarının büyüklüğü 6 milyar dolar.

Türkiye’de 1990’ların başında bilgisayar üretmeye soyunan gruplar ortaya çıktı. 2010’dan bu yana akıllı telefon üretimi başladı. Acaba bugün bilgisayar ve akıllı telefon üretimi ne durumda diyerek, Casper tesislerine gittim. Üretim Müdürü Ersin Özel ile üretim tesislerini gezdim. Genel Müdür Yalçın Yıldırım’dan bilgi aldım.

Casper, 1991’de üniversiteden yeni mezun 3 girişimci bilgisayar mühendisi olan Altan Aras Fakılı, Yalçın Yıldırım ve Ali İhsan Taşkın tarafından kuruldu. 1994’ten bu yana bilgisayar üretiyor.

Türkiye’de Exper (1991), Vestel (2006), Arçelik-Beko (2006) ve daha başka küçük gruplar bilgisayar ve tablet üretirken, giderek üretimden çekildiler.

Türkiye’ye özel tasarım

Yabancı sermayeli yatırım olarak HP-Foxconn firması 2011 yılında Çorlu’da bilgisayar üretmek için yatırım yaptı. Fakat daha sonra üretim durdu.

Açık anlatımıyla, şimdilerde bilgisayar üretiminde Casper’dan başka firmanın ad

Enerjisa Elektrik Dağıtım halka açıldı. Şirketin Türk ve yabancı ortakları elde edilen 1.5 milyar TL’yi Enerjisa Elektrik Üretim’de sermaye olarak değerlendireceğini açıkladı. Alman E-On, gelen 200 milyon doları yurtdışına götürmüyor, Türkiye’de şirketin üretim grubuna yatırıyor. Türk ortağı Sabancı da aynını yapıyor. Geliri aileye dağıtmıyor.

Sermaye piyasasının önemi ekonomiye kaynak yaratmak. Borsada halka açılan şirketin ortakları, hisse satışları sonucu topladıkları parayı ceplerine koymamalı, ya mevcut şirketin sermayesine eklemeli, ya da yeni bir yatırımda kullanmalıdır. Enerjisa bu bakımdan örnek bir halka açılmadır.

Enerjisa 1996’da kuruldu. Önce üretimde iken özelleştirme ihaleleriyle elektrik dağıtım işine de girdi. Sabancı ve E-On grupları %50-%50 ortak.

Dağıtım ile üretim ayrı

Bu şirket geçen yıl “Dağıtım” ve “Üretim” olarak 2’ye bölündü.

(1) Enerjisa Üretim’de Türkiye’de kurulu 12 hidrolik, 3 doğalgaz, 3 güneş, 3 rüzgâr, 1 linyit santrali var. Kurulu güç 3.600 MW. Bunun yatırım karşılığı yaklaşık 3.5-4.0 milyar dolar. Türkiye genelinde üretim tesisleri, elektrik fiyatının gerilemesi nedeniyle kâr edemiyor. Borçlarını döndürebilmeleri için kaynak takviyesine ihtiyaç

Perakende Satış Endeksleri, Perakende Ticaret sektöründe farklı tür ve büyüklükteki girişimlerin aylık ve yıllık satışlarındaki değişimi izleme imkanı veriyor. Perakende ticaret sektörünün iş hacmini ölçmesinin yanı sıra hane halkı talebindeki değişimi gösteriyor.

Perakende satış, dolaylı olarak hane halkının tüketim harcamalarının değişimine dayanıyor. Endekslerden hane halkının perakende harcamalarının ne kadar değiştiği, hane halkının hangi tür harcamalarının öne çıktığı izlenebiliyor.

Türkiye İstatistik Kurumu, perakende satışlardaki değişimi aylık olarak belirliyor, yayınlıyor. Aralık ayı sonunda da perakende ticarette yıllık ortalama değişim oranları açıklanıyor.

Perakende ticaret Anadolu anlatımıyla “Piyasa” demektir. Anadolu’da işyeri sahipleri perakende ticaretteki hareketi, “Piyasa canlı” veya piyasada yaprak kıpırdamıyor” diye değerlendirirler.

Perakende satışlardaki değişime bakarak genelde halkın “tüketim” harcamalarının artıp artmadığı, halkın hangi harcamalarının öne çıktığı izlenebiliyor.

Satışlar yavaşladı

Türkiye İstatistik Kurumunun sabit fiyatlarla (KDV dahil) yıllık ortalama perakende ticaret hacim göstergelerine göre, perakende ticaret hacmi, 2014 yılında % 3.9

Perakende piyasasının durumu gündeme geldiğinde genelde alışeriş merkezlerinden (AVM) söz edilir.AVM’ler artıyor ama alışverişlerin hepsi AVM’lerde yapılmıyor. Alışveriş caddelerinde yaşam devam ediyor. Ne var ki AVM’lerin iş hacimleri nasıl iniş çıkış gösteriyorsa caddelerin iş hacimleri de iniyor, çıkıyor.

Cushman Wakefield Araştırma Grubu’nun İstanbul alışveriş caddeleriyle ilgili araştırmasına göre, İstanbul’daki perakende ticaret 3 ana caddede gerçekleşiyor; Nişantaşı, İstiklal Caddesi ve Bağdat Caddesi. Avrupa’da en yüksek cironun elde edildiği Londra’nın Oxford caddesinde 2.4 km üzerinde 300 mağaza var. Bizde İstiklal Caddesi’nde 2.4 km üzerinde 272, Nişantaşı’nda 2.0 km üzerinde 396, Bağdat Caddesi’nde 5.5 km üzerinde 375 mağaza var.

Yeme içme öne çıkıyor

Yakın geçmişte terör olaylarının olumsuz etkisiyle Batı ülkelerinden gelen varlıklı ziyaretçilerin sayılarının azalması, ekonomideki durgunluk, kiraların yüksek olması sonucu boşalan işyerlerinin sayılarının artması, yeniden yapılanma sürecinde yıkılıp yapılan binaların yarattığı çevre kirliliği, ana caddelerdeki alışverişi olumsuz etkiliyor.

Raporda, İstanbul’un 3 önemli caddesiyle ilgili ortak değerlemeye göre; (1) Her 3

Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 yılı aralık ayındaki sanayi üretimiyle ilgili göstergeleri açıkladı. Sanayi üretimi; (1) Arındırılmamış üretim endeksinden, (2) Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksinden, (3) Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksinden izleniyor.
1) Arındırılmamış endekse göre sanayi üretimi, 2017 ekim ayında % 9.1, kasım ayında % 6.9, aralık ayında % 6.4 arttı. 12 aylık ortalama artış % 6.3 oldu. 2016 yılında ise 12 aylık artış % 1.8 idi.
2) Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre, 12 ayda toplam sanayi üretimi ortalama artışı % 6.3 oranında. 2016 yılında artış % 1.7 idi.
3) Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre 12 ayda ortalama sanayi üretim artışı % 6.2 oldu. 2016 yılında % 1.7 idi.
Sanayi üretim endekslerinde hesaplama şekli nedeniyle özellikle yıl içinde farklılıklar oluyor ama yıllık ortalama endeks sayıları genelde birbirine yaklaşıyor.

Sanayii üretim artıyor

Arındırılmamış endekse göre 2016 yılında sanayi üretimi artışının % 1.8 iken, 2017 yılında % 6.3’e yükselmesi, sanayi üretimindeki artışın boyutunu gösteriyor. Bu boyuttaki bir sanayi üretimi 2017 yılında büyümenin % 7 dolayında gerçekleştiğini işaret

Halkımız AKP’ye neden oy veriyor? Enflasyonun, işsizliğin yüksek olmasına, piyasanın bir türlü canlanamamasına, kişisel gelirlerin artmamasına, gelir dağılımının düzelememesine rağmen AKP’ye destek neden azalmıyor?
Çünkü AKP, sosyal politikalarıyla, ülkenin geniş kesimini mutlu ediyor. Ülkenin geniş kesimi şu veya bu şekilde sosyal politikaların nimetlerini paylaşıyor. Türkiye’de 79.8 milyon nüfusun % 87.4’ünü teşkil eden 69.7 milyon kişi sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanıyor. Memur, sigorta ve Bağ-Kur emeklisi 12.1 milyon kişiye her ay emekli maaşı ödeniyor. 12.1 milyon haneye her ay az veya çok düzenli bir para girişi var. Sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlananlar yılda 500 milyon defa hastaneye gidiyor. Hastane masrafı 40 milyar, ilaç masrafı 21 milyar lirayı devlet ödüyor.

Kimlere ne ödeniyor?

Geçen hafta AKP’nin Ekonomi İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Cevdet Yılmaz 2018’de bütçeden yapılacak sosyal güvenlik harcamalarını açıkladı: Yılmaz, 2018 bütçesinden sosyal yardımlara ayrılan ödeneğin 51 milyar liraya yaklaştığını söyledi. “Bu rakam bütçemizin yüzde 6.7’sine denk geliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenmesi gereken 20.3 milyar liralık işveren primi de