Gazetecilikten casusluğa, Saddam'la arabuluculuğa, başbakanlığa, kadar yaşam renkleri olan Primakov'u dinliyoruz:
"ABD, Afganistan'a kara harekatıyla girmesin. Batağa saplanır.
Daha önce biz de Afganistan'a ordularımızı sokarak büyük yanlış yapmıştık. Çekilmemiz ise akıllılıktı."
Primakov, Arap ülkelerinde yıllarca Pravda'nın muhabirliğini yapmış. Aynı zamanda Sovyetler Birliği'nin casusluk örgütü KGB ajanıymış.
Rusça, Gürcüce, Arapça, İngilizce ve Ermenice konuşuyor. Ortadoğu'yu, Kafkaslar'ı ve Orta Asya Cumhuriyetleri'ni avucunun içi gibi biliyor. Sonra siyaset merdivenlerini tırmanmış; Politbüro üyeliği, KGB patronluğu... Dışişleri Bakanlığı, Körfez Savaşı öncesinde, Sovyet Hükümeti'yle Saddam Hüseyin arasında diyalog mimarisi ve Başbakanlık...
Şimdi milletvekili.
Peki ne yapılmalı?
"Hava harekatından sonra kuzeydeki kabilelerle kara harekatı tamamlanır.
Ama... Bizim zamanımızda Necib, şimdi Taliban Afganistan'a tam egemen olamamışlardı. Kuzey ittifakı da tek başına olamaz.
Taliban Yönetimi çökertildikten sonra Afganistan'da çoğunluğa sahip olan Peştunlar, kuzey ittifakı ve tüm güçleri kapsayan büyük bir koalisyon kurulmalı. Ortak yönetim oluşturulmalı."
Zaten Beyaz Saray'dan sızan harekat sonrası senaryoları da Primakov'un önerisiyle örtüşüyor.
Ancak... Yıllardır birbirleriyle çarpışan bütün o kabileleri birarada tutmak için bir dış güç gerekebilir.
Aralarında Türkiye'nin ve başka İslam ülkelerine ait kuvvetlerin de bulunmasını öngören Barış Gücü Projesi, belki aranan formüldür.
Ya Irak?..
Saddam'ın Irakı da vurulabilir mi?
Primakov, bir gece önce bazı işadamlarına açıkca "Rusya'nın bunu kabul edemeyeceğini ve desteğini çekebileceğini" vurgulamış. "İşaretler, Irak'ın da vurulacağı izlenimlerini veriyor" demiş. "ABD'yi resmen uyardıklarını" söylemiş.
Bizim bulunduğumuz yemekteki konuşmasındaysa "Rusya kamuoyunun Irak'ın vurulmasına tepki göstereceğini ve yönetimi etkileyeceğini, ABD'nin arkasındaki çok uluslu desteği yitirebileceğini" söyledi.
Başkan Yardımcısı Cheney, Dışişleri Bakanı Powell ve Milli Güvenlik Danışmanı Rice, Irak'ın vurulmasına karşı... Ama Bush'un en yakın çevresinde yer alan güçlü isimler, "Irak'ın vurulmasını ve Saddam'ın yokedilmesini" kesinlikle istiyorlar.
Bu bağlamda, Daily Telegraph'da, 1998'de dönemin başkanı Clinton'a yazılmış olan bir mektup yayınlandı.
Mektupta "ABD'nin tek stratejisi, Saddam'ı yoketmeyi amaçlamalı. Irak'ın kitle imha silahları kullanma olasılığı ortadan kaldırılmalı" deniyor.
Altındaki imzalar, bugün Başkan Bush'un Savunma Bakanı'na, Savunma Bakan Yardımcısı'na, Dışişleri Bakan Yardımcısı'na, iki Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı'na, Savunma Bakan Yardımcısı'na, Ulusal Güvenlik Konseyi üyelerine, Bush'un özel danışmanına ait.
Bush'a büyük baskı yapıyor olabilirler.
Primakov "Afganistan kamplarında her ulustan terörist eğitildiğini ve dünyanın çeşitli yörelerine gönderildiğini" iddia etti.
"Onların arasında, Gürcistan destekli Çeçen savaşçıların da olduğu" görüşünde.
Primakov "ABD, 11 Eylül'den sonra seyirci kalamazdı. Rusya da kendi topraklarındaki Gürcistan destekli Çeçen savaşçılara seyirci kalamaz" dedi.
Yani, öyle anlaşılıyor ki Rusya, Gürcistan sınırına kuvvet yığınağını da Afganistan terörüne dayandıracak. Taliban'a karşı dünya kamuoyu tepki dalgasını kullanacak!
"Kuzeyde Gürcistan, Çeçenistan... Güneydoğuda Irak... Bunlar kötü işaretler."
Savaş, Afganistan'dan nükleer serpinti bulutları gibi bu coğrafyaya doğru yaklaşmakta.
