İsrail modeli
ABD ve NATO üyesi ülkelerin gündeminde “Ukrayna’ya İsrail modeli” ilk sıraya yükseldi.
“Güney Kıbrıs’a da uygulama ihtimali” nedeniyle Türkiye’nin belki de kuşku duyması gerekir.
Model şöyle:
İsrail NATO üyesi değil.
Ancak bir NATO üyesi kadar başta ABD olmak üzere NATO üyesi ülkelerden katkı alıyor.
ABD, ülkenin yardımına gelmek için anlaşmayla bağlı değil.
Ancak onlarca yıldır İsrail, Washington’un Ortadoğu’daki en sadık ve özdeş ortağı olarak ABD ile özel ilişkinin tadını çıkarmakta.
İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana kümülatif olarak ABD’den en büyük dış yardım alıcısı.
ABD, İsrail’e yardımı 10 yıllık anlaşmalarla sürdürüyor.
Sonuncusu 2019’da başladı.
2028’e kadar 38 milyar dolarlık askeri yardım öngörülüyor.
KIRMIZI ÇİZGİ DIŞI
Ukrayna’ya da -NATO üyesi olmaksızın, bir NATO üyesi kadar koruma ve güvence verecek- “İsrail modeli” Rusya’nın kırmızı çizgi olarak çizdiği NATO üyeliği dışında bir formül.
Burada bir saptama yapayım.
AB üyesi olduktan sonra Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin ufkundaki ikinci hedef “NATO üyeliğini kazanmak.”
“Kuzeydoğu Kürt oluşumu” nedeniyle Türkiye ile ABD arasında çıkar çatışması, makasın açılmakta oluşu Güney Kıbrıs’ın ağzını sulandırmakta.
Ancak Türkiye’nin Finlandiya ve İsveç’in üyeliklerine kullandığı ve sonra Finlandiya’dan kaldırdığı “veto hakkı” Rumların bu hedefinin önündeki en büyük engel.
Ama…
“Ukrayna’ya İsrail modeli” Güney Kıbrıs Rumları için ufukta bir umut.
Ukrayna bir laboratuvar işlevi görür ve başarılı olursa Güney Kıbrıs da aynı model için kapıyı çalabilir.
Ayrıca…
“Ukrayna’ya İsrail modeli” için NATO’da “üyeliğe doğru yürüyüş yolu” yorumları yapılmakta.
“Ukrayna ordusu modernleşti. Önümüzdeki süreçte donanımıyla ve eğitimiyle bir NATO üyesi ülkenin kuvvet standardına gelecek” deniliyor.
UKRAYNA NATO KONSEYİ
Temmuz ayında Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta yapılacak NATO zirvesi gündeminde “Kiev güvenlik anlaşması” olarak bilinen bir öneri var.
NATO zirvesinin ardından imzalanacak.
Ukrayna’ya “İsrail modeli” konseptini düzenleyecek bir anlaşma bu.
Öneri şubat ayında Polonya’yı ziyaret eden ABD Başkanı Biden tarafından telaffuz edilmişti.
Eylül ayında Zelenskiy’in beyin takımından Andriy Yermak ve eski NATO Genel Sekreteri Rasmussen tarafından ilk tasarımı yapıldı.
Avrupalı NATO yetkilileri “Zelenskiy’in de Litvanya’daki NATO zirvesine katılacağını” fısıldadılar.
İmzalanacak anlaşma “Ukrayna NATO Konseyi” adlı yapının kurulmasını öngörüyor.
Konsey “Ukrayna’nın gelecekteki üyeliği için koridora açılan kapı…”
Konsey üye ülkeleri toplantıya çağırmak, bireysel olarak üye ülkelerden yardım istemek yetkilerine de sahip olacak.
Rasmussen’in yardımcısı Fabrice Pothier “ABD’nin, Avrupalı NATO üyelerinin güvenlik katılımlarının da ana garantörü olacağını” açıkladı.
Ayrıca ABD, İngiltere, Almanya ve Fransa başta olmak üzere Ukrayna’ya ikili güvence verecek anlaşmalar imzalanacak.
Burada da bir saptama…
NATO üyesi olan Yunanistan’la ABD ve Fransa öncülüğünde ikili güvence anlaşmaları imzalandı.
ABD, Güney Kıbrıs’a “silah ambargosunu” kaldırdı.
“İsrail modelinin” Güney Kıbrıs’a da sarkması ihtimalini göz ardı etmeyelim.
ATEŞKES YOK
İlginç bir tespit daha…
Zelenskiy bütün “ateşkes önerilerine kulak tıkıyor.”
Çatışmada herhangi bir duraklamanın, “Rusya’nın tükenmiş ordusunun yeniden toparlanmasına hatta daha büyük saldırı başlatmasına imkân ve zaman vereceği” inancında.
Zelenskiy “çatışmalara ara vermeksizin Kırım da dahil olmak üzere Rusya’nın 2014’ten beri ele geçirdiği tüm toprakları geri almakta kararlı olduğunu” her vesileyle vurguluyor.
Rusya kuvvetlerinin Ukrayna’daki durumu hiç parlak değil.
Bunu -paralı- Wagner askerleri grubunun başındaki Putin’in yakını Yevgeni Prigozhin de itiraf ediyor.
Hatta…
Wall Street Journal’a göre, Rusya Devlet Başkanı Putin’in “sırf Ukrayna’ya ABD ve NATO desteğini azaltmak için savaştan çekilme ihtimali” dikkate alınıyor.
ABD ve NATO “Putin’i olası geri adım atma kararından caydıracak” tavırlar koyuyor.
Polonya Devlet Başkanı Duda “Bugün Ukrayna’nın büyük güvenlik garantilerine sahip olduğunu ve bunların zamanla veya Batı yorgunluğuyla sona ermeyeceğini Moskova’nın anlaması gerekiyor” dedi.
………………
ABD ve NATO Ukrayna’da vidaları sıkarken ve yaptırımları genişletirken, derinleştirirken, Türkiye’nin Rusya’ya da özen gösteren denge politikasına gelince.
Bu politika çizgisinin üzerine yeni baskılar olasılığı büyüyor.
Ve Türkiye “Ukrayna laboratuvarının, başta Güney Kıbrıs olmak üzere bölgede klonlanma tasarımlarıyla” karşı karşıya kalabilir.
ABD bunu YPG/PKK/PYD oluşumu için Suriye’nin kuzeydoğusunda zaten hiç gizlemeksizin, saklamaksızın yapmakta.
(Not: Bu yazıda dünkü Wall Street Journal’dan da yararlandım.