Coğrafya kader değil

Yıl 1995…

Japonya’nın liman kenti Kobe 7.2 büyüklüğündeki depremle sarsıldı.

Yaşanan aksaklıklar nedeniyle kentin su işleri müdürü Takaşi Nakanişi
“onur intiharı” olarak adlandırılan “harakiri” yaptı.

İç organları dışarı döken ve keskin bir aletle yapılan bu intihar türü Japonya’da köklü bir gelenektir.

Kobe’nin Belediye Başkan Yardımcısı da evleri yıkılan ve açıkta kalan halka barınak yetiştirememişti.

Bu nedenle o da “onur intiharı” ile hayatına son verdi.

ORHANGAZİ İNTİHARI

İstanbul-İzmir yolculuğunu 3 buçuk saate indiren Orhangazi Köprüsü ve otoyolu için de bir intihar olayı hafızalardadır.

Köprü yapılırken “Kedi Yolu” olarak adlandırılan kılavuz halatlardan biri kopmuştu.

Olayda kendini sorumlu tutan
51 yaşındaki Japon mühendis
Kişi Ryoiçi intihar etti.

Ryoiçi şah damarını yanından ayırmadığı “maket bıçağıyla” keserek yaşamına son vermişti.

Cesedinin yanında el yazısıyla “Sorumlu benim” notunu bırakmıştı.

Medyaya yansımayan bir diğer “onur intiharı” girişimi ise önlenmişti.

IHI Şirketi’nin Japon Proje Müdürü Kavakamisan da kendini sorumlu görmüş ve intihar eğilimini çevresiyle paylaşmıştı. Yüklenici Otoyol Yatırım ve İşletme Şirketi’nin Genel Müdürü ve mühendislerinin uzun süren ikna çabalarıyla vazgeçirilmişti.

………………

Japonya tarihinde çok sayıda onur “intiharı” kayıtlıdır.

Kişisel olarak doğru bulmuyorum.

İnsan hayatı kutsaldır.

Yasalar kâğıt üzerinde kalmaz, kararlılıkla uygulanırsa yargı erki en akılcı çözümdür.

Satırlarım son yaşadığımız büyük deprem nedeniyle bir gönderme olarak yorumlanmasın.

Öte yandan…

Sorumluların yargı önüne çıkarılmaları ve dahası “ruhsatlarda, denetim belgelerinde, projelerde imzası olanların, inşaatları yapan şantiyelerdeki mühendislerin” sorumluluklarını hatırlatıyorum.

On binlerce insanımızın hayatını
yitirdiği, çok daha fazlasının yaralandığı,
yüz binlerin evsiz kaldığı Türkiye ekonomisinin büyük kayba uğradığı
şu elim manzaranın “vebali” vardır.

Şimdi yaraların sarılması için, devletin, STK’ların, 85 milyon vatandaşımızın yürek birliği halinde dayanışmasına tanık oluyoruz, duygulanıyoruz.

Gelecek -olası- depremler için tünelin ucundaki umut verici ışık olarak görüyoruz.

Konuya Japonya’yla devam edeyim.

ATEŞ HALKASI

Japonya “Ateş Halkası” diye anılan Pasifik deprem çemberinde olduğu için sık sık depremlerle sarsılır, dev dalgaların hedefi olur.

Ayrıca…

Dünyada en çok aktif yanardağ olan ülkelerden biridir.

Ve… Genellikle “Bulunduğunuz coğrafya kaderinizdir” denir ama Japonya bunun böyle olmadığının kanıtıdır.

Doğal afet politikası devlet, sivil toplum örgütleri, bilim insanları ve halk iş birliğiyle “harikalar” yaratmıştır.

Birkaç satır başı…

- “Tokyo Bousai (Afete Hazırlık Tokyo)” adlı el kitabı, düzenli aralılarla güncellenip ücretsiz olarak dağıtılmakta.

Megapolün kentsel yapısı ve bir afete nasıl müdahale edileceği, “proaktif” bir şekilde halka sunulur.

- Japonların sadece yüzde 63’ü deprem sigortası yaptırıyor, yüzde 83’ü ise yangın sigortası.

Bu oranlar da “Japon halkının depremlere karşı güvende olmak hissini ve bilincini” yansıtıyor.

- Bir “Manga” çizgi romanı çok dilde yayımlanmıştır.

Tahliye konumlarını, acil durum tedarik merkezlerini, deprem farkındalığını artırmayı amaçlar.

- Bireysel deprem sigortası zorunlu değil gönüllü karardır.

Ama…

Devlet ve özel şirketler tarafından yürütüldüğü için “kamu sigortası” haline geldi.

Maksimum deprem tazminatı
 bir bina için 7 milyon TL, ev eşyaları
için 10 milyon TL’dir.

Sadece kendi binası değil, “başka binalara deprem nedeniyle yaslanarak ya da başka nedenlerle yıkımına neden olan rolü varsa” bunun tazminini de kapsar.

Her yıl Maliye Bakanlığı internet sitesinden sigorta bedelleri yayınlanır.

- Afet kurbanlarının “geçim kaynaklarının yeniden yapılandırılmasına” yönelik Destek Yasası da yürürlüktedir.

450 bin TL dolaylarındadır.

- Japonya Yapısal Danışmanlar Derneği (JSCA) 4 bin üyeye sahiptir. Tamamı ulusal meslek lisansı olan “1. Sınıf Yapı Mühendisi” unvanına sahiptir.

Sorumlulukları büyüktür.

Verdiği lisanslar 4 saatlik bir teknik test ve 2 saatlik mülakattan başarıyla çıkmak koşuluna bağlıdır.

Bütün depremle ilgili mevzuat, uygulama, mühendislik değerlendirmeleri onlar tarafından düzenlenir.

- Japonya Meteoroloji Ajansı (JMA) bütün sismik olayları günün her saati algılar ve bilgi yayar.

200 sismograf ve 600 sismik ölçerden oluşan bir “deprem gözlem ağı” işletmektedir.

Buna Afet Önleme Araştırma Enstitüsü (NIED) tarafından yönetilen 3 bin 600 sismik yoğunlukölçeri de ilave edin.

- NIED “dünyanın en büyük deneysel tesislerini” kullanarak simülasyonlar yapar, etkili afet müdahalesi sağlamak için planları günceller.

- Sismik tehlike haritaları (J-SHIS)

Senaryo deprem haritaları yayınlar. Bunlara web sitesinde ulaşılabilir.

İstenirse risk haritası kişinin posta koduna kadar indirgenebilir.

- Konut Performansı Etiketleme Sistemi

Bütün binalar etiketlenmiştir.

Bina alanlar veya kiralayanlar gayrimenkulün sismik dayanıklılık derecesini anında öğrenebilir.

Uzun ömürlü kaliteli konut sertifikalı olanlara devlet “vergi teşvikleri” vermekte.

……………….

Not: Bu yazıda Fikir Turu’ndan da yararlandım. Yazarı Sayın Elif Sercan Nurcan.

Daha fazla bilgi için tavsiye ederim.